Η Αγριλιά, αναφερόμενη παλαιότερα ως το Αϊδίνι ή το Αϊδίνιον, είναι οικισμός κοντά στην Ανδρούσα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Μεσσήνης, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Η Αγριλιά βρίσκεται νοτιοανατολικά από την Ανδρούσα από την οποία απέχει περίπου 3,5 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 41 μέτρα και απέχει από τις ακτές του Κόλπου της Μεσσηνίας περίπου 14,5 χιλιόμετρα. Κοντά στην Αγριλιά βρίσκονται, προς τα βόρειά της η Εύα σε απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων, προς τα νοτιοανατολικά της η Τρίοδος σε απόσταση 2,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νότιά της η Αμφιθέα σε απόσταση περίπου 900 μέτρων αντίστοιχα. Επίσης η Αγριλιά βρίσκεται στα βορειοδυτικά από την έδρα του δήμου, την Μεσσήνη, από την οποία απέχει 8,5 περίπου χιλιόμετρα.

Ιστορία

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Μεσσήνης στη σύγχρονη εποχή, όσο και της Ανδρούσας κατά την μεσαιωνική εποχή. Το χωριό υπάρχει, τουλάχιστον από τα χρόνια της Ενετοκρατίας και η παλαιότερη ονομασία του ήταν Αϊδίνι.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως το Αϊδίνι (Aidigni). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό, στα τέλη του 17ου αιώνα και τις αρχές του 18ου αιώνα, αναφέρεται σε διάφορες ενετικές πηγές-απογραφές, ως οικισμός ο οποίος ανήκε στην επαρχία της Ανδρούσας (Territorio d'Androussa).

Νεότερη ιστορία

Τον 19ο αιώνα αναφερόταν ως Aïdin σύμφωνα με τον Pouqueville, το 1815, ο οποίος αναφέρει το χωριό στον κατάλογο με τα ονόματα των χωριών της Επαρχίας Ανδρούσας (γαλλικά: Éparchie d'Androusa), τα οποία ήταν εξαρτημένα στην επισκοπική έδρα που είχε ιδρυθεί στο Νησί (Nisi: η Μεσσήνη), ενώ η πρώτη επίσημη ονομασία του χωριού, μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ήταν με το όνομα το Αϊδίνι.

Διοικητική ιστορία

Το Αϊδίνι προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835, στον Δήμο Τρίκκης, που είχε ως έδρα το Καρτερόλι, ως το 1840, που ο δήμος αυτός καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτάται στον Δήμο Εύας με έδρα το Ναζήρι (σήμερα η Εύα), όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1835 ως το 1889 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Αϊδίνι και από το 1889 ως το 1896 ως το Αϊδίνιον. Από το 1896 ως το 1912 αναφερόταν και πάλι ως το Αϊδίνι και στη συνέχεια ξανά, από το 1912 ως το 1927, ως το Αϊδίνιον. Από το 1927, όταν και μετονομάσθηκε, μέχρι σήμερα το χωριό αναφέρεται επίσημα ως η Αγριλιά. Συνήθως χρησιμοποιείται τακτικά και ο προσδιορισμός Αγριλιά Μεσσήνης για να μην προκαλείται σύγχυση με το αντίστοιχο παλαιότερο χωριό Αγριλιά Τριφυλίας και την οικιστική του συνέχεια, την Νέα Αγριλιά του Δήμου Τριφυλίας. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Αϊδίνι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Εύας της Επαρχίας Μεσσήνης με πληθυσμό 270 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως έδρα του Δήμου Εύας το Ναζίρι (σήμερα η Εύα). Το 1867 η έδρα του Δήμου Εύας μεταφέρεται από το Ναζήρι στην Ανδρούσα. Το 1912 το χωριό προσαρτάται στην Κοινότητα Βρωμόβρυσης, με έδρα την Βρωμόβρυση (σήμερα η Αμφιθέα). Στην ίδια κοινότητα προσαρτώνται επίσης, το 1912, οι οικισμοί Μισυρλί ή Μισερλί (σήμερα η Μυρτοποταμιά), Κουκκορράχη (καταργήθηκε το 1981, προσαρτώμενη στην Αμφιθέα), Σπητάλια και Αλητσελεπή (σήμερα η Τρίοδος). Επτά χρόνια μετά, το 1919, το Αϊδίνι αποσπάται από την Κοινότητα Βρωμόβρυσης και ορίζεται ως έδρα της Κοινότητας Αϊδινίου, ενώ το 1927 το χωριό και η κοινότητά του μετονομάζονται σε Αγριλιά και Κοινότητα Αγριλιάς αντίστοιχα. Η Αγριλιά παρέμεινε ως έδρα και οικισμός της Κοινότητας Αγριλιάς, με τις αλλαγές στις ονομασίες του οικισμού και της κοινότητας, από το 1919 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Αγριλιά υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Ανδρούσας, με έδρα την Ανδρούσα, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Αγριλιά ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Μεσσήνης. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αιπείας, Ανδρούσας, Αριστομένους, Βουφράδων, Ιθώμης, Μεσσήνης, Πεταλιδίου και της Κοινότητας Τρικόρφου. Η Αγριλιά σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Αγριλιάς του Δήμου Μεσσήνης.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 122 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.

Κτίρια - αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, υπάρχει και η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας, Στο χωριό υπάρχει επίσης Ηρώο για τους πεσόντες σε διάφορες μάχες και πολέμους του 20ου αιώνα, καθώς και μνημείο με προτομή του αντισυνταγματάρχη Πεζικού Γεωργίου Μπουλούκου, ο οποίος σκοτώθηκε, στις 9/10 Ιανουαρίου 1941, σε μια από τις σφοδρές μάχες στα στενά της Κλεισούρας, κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου. Στην Καλαμάτα υπάρχει επίσης, οδός με το όνομά του, ενώ στον Λαιμό (Φλώρινας ή Πρεσπών), κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, υπήρχε παλαιότερα προς τιμή του και το «Στρατόπεδο αντισυνταγματάρχου Γεωργίου Μπουλούκου» (σήμερα μόνιμο Φυλάκιο του Α' ΣΣ, το ΕΦ Λαιμού). Ο Γεώργιος Μπουλούκος ήταν πατέρας 4 παιδιών, ανάμεσα στα οποία ο δικηγόρος Διονύσιος Μπουλούκος και ο στρατιωτικός Αριστόδημος Μπουλούκος (Άρις), οι οποίοι έγιναν γνωστοί από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ και διατέλεσαν, κατά την μεταπολίτευση, βουλευτές της Α' Αθηνών και της Μεσσηνίας αντίστοιχα.

Η εκκλησιά του Αγίου Νικολάου

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου της Αγριλιάς είναι μονόχωρος ναός με δίρριχτη στέγη και τρεις ημικυκλικές κόγχες Ιερού, ο οποίος έχει κηρυχθεί ιστορικό-διατηρητέο μνημείο. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου που διαθέτει αξιόλογα ξυλόγλυπτα στο εσωτερικό της χρονολογείται περί το β' μισό του 19ου αιώνα.

Δείτε επίσης

Ανδρούσα Δήμος Μεσσήνης Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Ανδρούσας

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Μεσσήνης, από την ιστοσελίδα: www.messini.gr του Δήμου Μεσσήνης. Αγριλιά Μεσσηνίας, στο facebook.