Πληροφορίες
Η Μάνη, είναι πεδινό χωριό της περιφερειακής ενότητας Έβρου σε υψόμετρο 70 με 90 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας .
Εκπαίδευση
Ιστορία του σχολείου Όπως είναι γνωστό από την ιστορία, ολόκληρη η Δυτική Θράκη, μαζί μ'αυτή και η ακριτική περιοχή της περιφέρειας Διδυμοτείχου που βρίσκεται και η Μάνη, δεν είχε πάρα μόνο 75 χρόνια ανεξαρτησίας από τον Τουρκικό ζυγό. Όπως και σ'ολη την Ελλάδα έτσι και εδώ, σ'όλο τον καιρό της δουλειάς, επικράτησε το σκοτάδι αμάθειας και αγραμματοσύνης. Το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, οι Μητροπόλεις και πολύ περισσότερο οι ενορίες δεν είχαν την οικονομική ευχέρεια να ιδρύσουν και να οργανώσουν σχολεία για τη μόρφωση των παιδιών. Στην Ελεύθερη Ελλάδα το έτος 1830 λειτουργούσαν 71 σχολεία και από το 1833 άρχισαν να παίρνονται σοβαρότερα μέτρα για την παιδεία, ενώ μόλις στα 1888 άρχισε η λειτουργία του σχολείου σαν φροντιστήριο. Τα ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται παρακάτω είναι πληροφορίες των χωρικών, που διασώθηκαν από στόμα σε στόμα αφού το πέρασμα του χρόνου εξαφάνισε κάθε γραπτή μαρτυρία σχετική με την ύπαρξη και την όλη δράση του σχολείου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Έτσι κατά τον Γκιντίδη Χαράλαμπο, ο οποίος ως μαθητής αλλά και ως δάσκαλος κατά καιρούς έζησε την τότε σχολική ζωή, η ιστορία του σχολείου περιγράφεται ως εξής: Τα πρώτα στοιχεία γραφής και ανάγνωσης έδωσε ο γραμματοδιδάσκαλος Μεγκάρδιος από το έτος 1888 ως το 1892. Το σχολείο στεγαζόταν σε εκκλησιαστικό οίκημα με μία αίθουσα διδασκαλίας που χτίστηκε για αυτό το σκοπό με χρήματα του εκκλησιαστικού ταμείου. Λειτούργησε ως μονοθέσιο και η φοίτηση φοίτηση σε αυτό ήταν προαιρετική. Δε συγκέντρωνε πολλούς μαθητές γιατί ο δάσκαλος πληρωνόταν από τους γονείς των μαθητών που οι περισσότεροι δεν είχαν τη δυνατότητα να τον πληρώσουν για να μάθουν τα παιδιά τους γράμματα λέγοντας δε παιδιά εννοούμε μόνο τα αγόρια γιατί τα κορίτσια ήταν εντελώς ξένα με το σχολείο. Τα διδασκόμενα σε αυτό μαθήματα ήταν το αβάκιο, το ψαλτήρι και το οκτάηχο. Το περιεχόμενο των αναγνωσμάτων αυτών το μάθαιναν πρώτα από μνήμης οι μαθητές με τη συχνή επανάληψη του δασκάλου, κι ύστερα προχωρούσαν στη συνειδητή ανάγνωση των λέξεων και των φθόγγων. Στην ώρα της ωδικής έψελναν εκκλησιαστικά τροπάρια και σπάνια έλεγαν και από κανένα τραγούδι εθνικού περιεχομένου. Αριθμητική, φυσιογνωστικά και τεχνικά μαθήματα δεν διδάσκονταν. Στην εποχή του δημοδιδάσκαλου Μπαλκουρανίδη το 1901, η κατάσταση στο σχολείο άλλαξε ριζικά. Είχε αρχίσει από καιρό να διδάσκει γραμματική και ορθογραφία καθώς και τις τέσσερις πράξεις των ακεραίων αριθμών. Το έτος αυτό οι γονείς των μαθητών απαλλάχτηκαν από την φροντίδα της πληρωμής του δασκάλου γιατί την ανέλαβε η εκκλησία. Το γεγονός αυτό έγινε αιτία να συγκεντρωθούν πολλά παιδιά στο σχολείο, οπότε ο δάσκαλος Μπαλκουρανίδης χώρισε τους μαθητές ανάλογα με την ηλικία και τις γραμματικές τους γνώσεις σε τάξεις. Στην αρχή μόνο οι τέσσερις τάξεις Α', Β', Γ', Δ' είχαν μαθητές. Το δεύτερο χρόνο αυξήθηκαν οι μαθητές με αποτέλεσμα να μη χωράνε πλέον στο διδακτήριο αλλά ούτε και ένας δάσκαλος να είναι αρκετός για να διδάξει. Η εκκλησία που έχει πια ολόκληρη περιουσία στα χέρια της φρόντισε και πάλι για το σχολείο. Το σχολικό έτος 1902-1903 χτίζει δεύτερη αίθουσα και παίρνει δεύτερο δάσκαλο για το σχολείο. Τον 1903-1904, ο αριθμός των μαθητών αυξάνεται και πάλι με αποτέλεσμα να παρουσιαστεί πρόβλημα στέγασης. Και πάλι η εκκλησία αναλαμβάνει να λύσει το πρόβλημα χτίζοντας στο ίδιο διδακτήριο δεύτερο όροφο με δύο αίθουσες διδασκαλίας. Προσλαμβάνονται ως βοηθοί άλλοι δύο γραμματοδιδάσκαλοι. Αξιοσημείωτο γεγονός της εποχής αυτής είναι ότι τα μαθήματα διδάσκονταν με πρόγραμμα και βιβλία εγκεκριμένα από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Από το 1905 ένα ζωηρό ενδιαφέρον για γράμματα παρουσιάστηκε στα κορίτσια που μέχρι τότε δεν πήγαιναν σχολείο. Επειδή όμως δεν υπήρχε άλλη αίθουσα χρησιμοποίησαν μία αποθήκη του Δελλούδη Γεωργίου. Μέσα σε αυτή στεγάστηκαν όλες οι τάξεις έως το 1912 που έκλεισε το Παρθεναγωγείο γιατί κηρύχθηκε ο Βαλκανικός πόλεμος. Μετά το Βαλκανικό πόλεμο ο αριθμός των μαθητών παρουσίασε μία υπερβολική αυξομείωσης. Από 103 που ήταν οι μαθητές το σχολικού έτος 1919-1920 το δεύτερο χρόνο έγιναν 174 και ο αριθμός αυτός κρατήθηκε ως το 1923. Από το 1923 ως το 1926 ο αριθμός κατέβηκε πάλι στη βάση του (106). Αιτία του φαινομένου αυτού είναι ο επαναπατρισμός των κατοίκων που στον καιρό του Βαλκανικού πολέμου είχαν φύγει για την, κάτω από τον Όλυμπο, Ελλάδα καθώς και η ανταλλαγή των πληθυσμών της ευρωπαϊκής Τουρκίας μια και πολλοί πρόσφυγες στεγάστικαν προσωρινά στο χωριό ώσπου να τακτοποιηθούν τα προσφυγικά χωριά Ευγενικό και Σιταριά. Το διδακτήριο Μάνης, όπως σήμερα παρουσιάζεται ανεγέρθηκε σε δύο στάδια. Αναφέρεται ως έτος έναρξης των εργασιών του οικήματος το 1932 με έτος αποπεράτωσης το 1937. Σύμφωνα με πληροφορίες από το 1952 και μετά θα αρχίζουν εργασίες επέκτασης και το χτίσιμο μιας ακόμα αίθουσας διδασκαλίας (γίνεται τετρατάξιο).
Πληθυσμός
Η εξέλιξη του πληθυσμού της Μάνης έχει ως εξής:
Ονομασία
Δεν είναι απόλυτα γνωστό πότε έγινε για πρώτη φορά ο οικισμός της Μάνης. Οι απόψεις που επικρατούν είναι πολλές και διαφορετικές. Μια άποψη είναι ότι η αρχική τοποθεσία του χωριού ήταν κοντά στο δημόσιο δρόμο, η οποία σήμερα ονομάζετε "φακές". Λέγεται ότι ο οικισμός αυτός επτά φορές πυρπολήθηκε - αφού ξανακτίζονταν, την τελευταία φορά στην σημερινή του θέση - από διάφορους επιδρομείς οι οποίοι κατά καιρούς επετίθεντο κατά του Διδυμοτείχου και της Κωνσταντινούπολης. Πότε όμως χτίστηκε είναι ανεξακρίβωτο από έλλειψη ιστορικών στοιχείων. Πάντως από ορισμένα στοιχεία, δημοτικά τραγούδια, μύθους κ.ά. Βυζαντινής προελέυσεως τα οποία έχουν κληροδοτηθεί στους σημερινούς κατοίκους του χωριού βγαίνει ότι η κτίση του χωριού ανάγεται στους βυζαντινούς χρόνους. Όλη η περιοχή αποτελούσε τσιφλίκι ενός μπέη. Μετά τον θάνατο του Μπέη η έκταση αυτή χωρίστηκε σε δεκατρείς περιοχές, οι οποίες αποτελούσαν τα εξής σημερινά χωριά: Κουφόβουνο, Κυανή, Ασβεστάδες, Βρυσικά, Ασπρονέρι, Καρωτή, Μάνη, Ποιμενικό, Σιτοχώρι, Αμπελάκια, Παταγή, Νεοχώρι, Στέρνα. Και σήμερα ακόμη τα δεκατρία αυτά χωριά, γνωστά ως τα 13 χωριά των Μάρηδων, διατηρούν τα ίδια ήθη και έθιμα, φέρουν δε και την ίδια ενδυμασία. Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν "Κατήκιοϊ" λέξη καθαρά τουρκική και σύνθετη από το "Κατής" (τοπικός δικαστής) και "κιοϊ" που σημαίνει χωριό. Το πως τώρα μετονομάσθηκε σε Μάνη, οι απόψεις που ακούγονται είναι πολλές και διαφορετικές. Μετά την απελευθέρωση της Δυτικής Θράκης το 1922 με διαταγή του Κράτους όλα τα χωριά που είχαν τουρκική ονομασία έπρεπε να πάρουν ελληνική. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των γερόντων την ονομασία Μάνη την πήρε συμβολικά από ένα πηγάδι πουκαι σήμερα ακόμα λέγεται τ' Μάν του πγιαδ (του Μάνου το πηγάδι). Άλλη μια άποψη είναι ότι ο τότε Ενωμοτάρχης Κασιδάκος Αντώνιος καταγόμενος από την Μάνη της Πελοποννήσου έδωσε το όνομα της πατρίδας του. Αξίζει δε να επισημάνουμε ότι στο χωριό ουδέποτε έζησαν τουρκικές οικογένειες. Αντιθέτως σε αυτό κατοικούσαν ανέκαθεν Έλληνες, κι ανάμεσά τους μέλος της Φιλικής Εταιρείας ο Αλέξης Αλεξίδης, ο οποίος όπως λέει η παράδοση δώρισε στον αγώνα ένα δισάκι φλουριά. Λέγεται ότι ο ίδιος, καθώς μια μέρα όργωνε το κτήμα του σε μια περιοχή ΒΔ του χωριού βρήκε τυχαία ένα καζάνι φλουριά κι από τότε άρχισε η δράση του. Με αυτά τα χρήματα λέγεται επίσης ότι έστρωσε με καλντερίμι τους κεντρικούς δρόμους του χωριού. Η σημερινή Μάνη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στην νοτιοανατολική πλευρά της λοφοπλαγιάς δίπλα στο δημόσιο δρόμο Διδυμοτείχου-Λάδης σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από το Διδυμότειχο
Γεωγραφία - Αξιοθέατα
Η Μάνη βρίσκεται στον βόρειο Έβρο, στη κοιλάδα του Ερυθροποτάμου και στα βόρειά του. Απέχει 12 χλμ. ΒΔ. από το Διδυμότειχο και 23 χλμ. ΝΔ. από την Ορεστιάδα. Πολιτισμικά συμπεριλαμβάνεται στα χωριά των Μάρηδων, μιας ομάδας γηγενών Θρακών με δική τους ενδυμασία και γλωσσικά ιδιώματα.. Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1924 στο ΦΕΚ 194Α-14/08/1924 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», μαζί με το Ευγενικό και τη Σιταριά αποτελούν τη δημοτική κοινότητα Μάνης που ανήκει στη δημοτική ενότητα του Διδυμοτείχου δήμου Διδυμοτείχου και σύμφωνα με την απογραφή 2011 ως κοινότητα έχει πληθυσμό 538 κατοίκους ενώ ως οικισμός 385, ενώ με την απογραφή του 2021 είχε 364 ως κοινότητα και 240 ως οικισμός.
Μουσείο Μάρηδων
Το 2009 ιδρύθηκε στη Μάνη Διδυμοτείχου το Λαογραφικό Μουσείο Μάρηδων με φροντίδα και δαπάνη της Ενώσεως Πολιτιστικών Συλλόγων των Μάρηδων. Η αίθουσα παραχωρήθηκε από το Συνεταιρισμό της Μάνης, με σκοπό την διάσωση και διαφύλαξη της λαϊκής κληρονομιάς της φυλής. Τα εκθέματα στο μουσείο της Μάνης είναι διάφορα αντικείμενα και κειμήλια που μεταφέρουν στο σήμερα την ζωή των παλαιότερων χρόνων. Διατέθηκαν από τους συλλόγους και απλούς πολίτες από όλα τα χωριά των Μάρηδων. Μεταξύ των εκθεμάτων βρίσκονται γεωργοκτηνοτροφικά εργαλεία, οικιακά σκεύη, αγγεία και εργαλεία, μεταφορικά μέσα, διάφορες συλλογές και παραδοσιακές ενδυμασίες.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Τα εγκαίνια του Λαογραφικού μουσείου Μάρηδων στο https://www.youtube.com Χριστούγεννα στη Θράκη: Τα κόλιαντα, η Μπάμπω και ο Πουρπούρης από τον ιστότοπο https://www.iefimerida.gr Η επίσημη σελίδα της Μάνης στο Instagram https://instagram.com/mani_evrou?igshid=v1e9j7azimqf
