Πληροφορίες
Η Μακρυρράχη είναι ορεινό χωριό της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.
Γεωγραφία - Ιστορία
Η Μακρυρράχη βρίσκεται στα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας και νότια της τεχνητής λίμνης Σμοκόβου. Είναι κτισμένη σε αμφιθεατρική τοποθεσία στις πλαγιές του βουνού Άγιος αθανάσιος (υψόμετρο 540 μέτρο) και τη δυτική άκρη του κάμπου - αποξηραμένης λίμνης της Ξυνιάδας. Απέχει 19 χλμ. Δ.-ΝΔ. από τον Δομοκό (έδρα του δήμου), 45 χλμ. ΒΔ. από τη Λαμία, 47 χλμ. ΝΑ. από την Καρδίτσα και 19 χλμ. Δ.-ΒΔ. από την Ξυνιάδα. Οι κάτοικοί της ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα αλλά και σημαντικός αριθμός βοοειδών). Το χωριό αναφέρεται από την εποχή της τουρκοκρατίας με την παλιά ονομασία ''Καΐτσα'' και η πρώτη γραπτή αναφορά για αυτό είναι του 1640 στην πρόθεση της Ρεντίνας, όπου αναφέρονται τα ονόματα 105 κατοίκων, δωρητών για τον έρανο επισκευής του μοναστηριού. Η δεύτερη είναι του 1659 (4-10 Νοεμβρίου) στον Πατριαρχικό Ιεροσολυμιτικό Κώδικα όταν αναφέρεται από περιοδεύοντα Ιεροσολυμίτη μοναχό.
= Αξιοθέατα
= Αξιοθέατα της περιοχής είναι τα ιαματικά λουτρά Καΐτσης μέσα σε κατάφυτη περιοχή (4 χλμ. βόρεια) και ο ενοριακός ναός του Αγίου Νικολάου που χρονολογείται στα 1908 όταν ολοκληρώθηκε η μετεγκατάσταση της Καΐτσας από την παλιότερη τοποθεσία "Παλιοχώρι". Στο λόφο "Παλιοκαΐτσα" με υψόμετρο 846 μέτρα έχουν εντοπιστεί οικιστικά σύνολα που πιθανολογείται ότι είναι από την αρχαία πόλη Κυπαίρα, γι' αυτό και η περιοχή έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος. Βόρεια του χωριού στην τοποθεσία "Πέντε Μύλοι" και πολύ κοντά στα ιαματικά λουτρά σώζεται παλιό τοξωτό λιθόκτιστο γεφύρι, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο γιατί "αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα παραδοσιακής οδομηχανικής και γεφυροποιϊας της όψιμης Τουρκοκρατίας και επιπλέον αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της γύρω περιοχής".
Διοικητικά
Μετά την παραχώρηση περιοχών της Θεσσαλίας στο τότε Ελληνικό Βασίλειο (με βάση τη συμφωνία της Κωνσταντινούπολης -1881), αναφέρεται επίσημα το 1883 να προσαρτάται στον τότε δήμο Ταμασίου και το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1928 με το ΦΕΚ 81Α - 14/05/1928 μετονομάστηκε σε Μακρυρράχη. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης μαζί με τα Λουτρά Καίτσης αποτελούν την τοπική κοινότητα Μακρυρράχης που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ξυνιάδος του Δήμου Δομοκού και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 352 κατοίκους.
