Η Τσαγκαράδα είναι χωριό και τουριστικό θέρετρο του νομού Μαγνησίας, του Δήμου Ζαγοράς - Μουρεσίου όπως αυτός συστάθηκε σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης. Βρίσκεται στις πλαγιές του Πηλίου σε απόσταση 55 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του Βόλου και ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 543 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Το τοπωνύμιο «Τσαγκαράδα» στάθηκε αφορμή να διατυπωθούν πολλές αντιφατικές εκδοχές. Η πιο απλοϊκή εκδοχή έχει σχέση με τα παπούτσια και βασίζεται στο ότι το χωριό κάποτε ονομαζόταν «Τσαγκαράδες». Μια άλλη εκδοχή στηρίζεται σε ετυμολογία ξένων λέξεων, κυρίως σλάβικων, που σχετίζονται με την «ωραία θέα». Ο Τσαγκαραδιώτης λόγιος Αδρακτάς θεώρει ότι το τοπωνύμιο προέρχεται από τα «Τσαγκάρια» που στη διαλεκτό των πλανόδιων γυφτών σημαίνει «τσαντίρια». Μια άλλη εκδοχή θέλει το όνομα «Τσαγκαράδα» να προέρχεται από το αραβικό «τσαγκάρ» που σημαίνει «βράχος». Φημολογείται ότι στο βουνό της Τσαγκαράδας κατοικούσαν οι Κένταυροι κατά την αρχαιότητα. Υπήρξε επίσης το πεδίο της «Γιγαντομαχίας» και το αγαπημένο θέρετρο των θεών του Ολύμπου. Στο Πήλιο πήγαιναν για κυνήγι θεοί, βασιλιάδες και πρίγκιπες. Εδώ έγινε και ο γάμος του θνητού Πηλέα με τη θεά Θέτιδα, καθώς επίσης και ο πρώτος διαγωνισμός ομορφιάς ανάμεσα στις πανέμορφες θεές Ήρα, Αθήνα και Αφροδίτη. Το χωριό αποτελείται από τέσσερεις μικρότερους οικισμούς, οι οποίοι παίρνουν το όνομά τους από τις εκκλησίες που βρίσκονται στις κεντρικές πλατείες: Άγιοι Ταξιάρχες που είναι και ο παλαιότερος οικισμός, Αγία Παρασκευή και Άγιος Στέφανος, που βρίσκονται κατά μήκος του δημόσιου δρόμου, και Αγία Κυριακή, η οποία βρίσκεται χαμηλά στην πλαγιά του βουνού προς τη θάλασσα.

Ιστορία

Η Τσαγκαράδα άρχισε να κτίζεται γύρω στο 1600. Υπάρχουν όμως ευρήματα, όπως αρχαίες οικοδομές, τάφοι και πιθάρια που χρονολογούνται γύρω στο 1363. Επίσης η περιοχή ήταν κατοικημένη στις αρχές της Μακεδονικής περιόδου καθώς και στα Βυζαντινά χρόνια. Τα πρώτα σπίτια που κτίστηκαν βρίσκονταν κοντά στην θάλασσα, αλλά εξαιτίας του φόβου που υπήρχε για τους πειρατές άρχισαν να κτίζουν όλο και πιο ψηλά. Επιπλέον, εξαιτίας του μεγάλου ποσοστού της φτωχολογιάς που υπήρχε, ο πληθυσμός της Τσαγκαράδας στράφηκε στη βιοτεχνία. Υπήρξε επίσης και έντονο μεταναστευτικό ρεύμα των περισσότερων κάτοικων του Ανατολικού Πηλίου προς τις πόλεις της Ανατολής, κυρίως στην Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια και την Κωνσταντινούπολη. Στις αρχές του 20ου αιώνα, στα 1909 ιδρύθηκε η Νανοπούλειος σχολή, παίρνοντας το όνομα της από τον ευεργέτη Νικόλαο Νανόπουλο. Αρχικά η λειτουργία της περιορίζονταν ως Οικονομικό Γυμνάσιο και αργότερα άρχισε να καλύπτει τις ανάγκες της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση αρμόδια ήταν η Αχιλλοπούλειος Εμπορική Σχολή η οποία ιδρύθηκε το 1865 και έως το 1988 λειτουργούσε ως χώρος εκπαίδευσης μαθητών δημοτικού, γυμνάσιου και λύκειου, μέχρι που κτίστηκε το σημερινό κτήριο στέγασης Γυμνασίου - Λυκείου Τσαγκαράδας.

Προσωπικότητες

Η Τσαγκαράδα είναι τόπος καταγωγής της πολιτικής οικογένειας Καρτάλη, καθώς και του επιχειρηματία και ευεργέτη Ευάγγελου Αχιλλόπουλου.

Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού

Αρχιτεκτονική

Χαρακτηριστικό της Τσαγκαραδας αποτελεί και η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική , γνωστή ως «Πηλιορείτικη». Αυτή η αρχιτεκτονική περιλαμβάνει εξαίρετα οικοδομήματα που φέρουν τη σφραγίδα της αρχοντιάς και του δημιουργικού οίστρου του αποδήμου Τσαγκαραδιώτικου στοιχείου, όπως έργα κοινής ωφέλειας (σχολεία, εκκλησίες) και αρχοντικά. Πολλά από αυτά έχουν δημιουργηθεί από την γενιά των ευεργετών οι όποιοι, όταν επέστρεψαν από την ξενιτιά, ίδρυσαν λαμπρά οικοδομήματα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η Εμπορική Σχολη, το Νανοπούλειο, το υδραγωγείο των Αγίων Ταξιαρχών και η κατασκευή του δρόμου Τσαγκαράδας- Μηλεών.

Αξιοθέατα

Κρυφό Σχολειό Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας στη μέση ενός θεόρατου και απόκρημνου βράχου που δέρνεται από τα άγρια κύματα του Αιγαίου πελάγους, δίπλα από την παραλία της Φακίστρας βρίσκεται το Κρυφό Σχολειό. Εκεί ασκήτευε ένας καλόγερος από το 1668, ο οποίος δίδασκε στα παιδιά, κρυφά από τον Τούρκους. Η σπηλιά σώζεται και είναι επισκέψιμη στο κοινό. Παλιό γεφύρι

Στην αρχή του χωριού της Τσαγκαράδας βρίσκεται το παλιότερο και πιο γνωστό πέτρινο μονότοξο γεφύρι. Ονομάστηκε έτσι εξαιτίας της ημερομηνίας κτίσης του το 1728 και αποτελούσε τον μοναδικό χερσαίο εμπορικό δρόμο της εποχής εκείνης. Ενώνει το χωριό της Τσαγκαράδας και του Ξουριχτιού. Το μήκος του γεφυριού είναι 18 μέτρα.

Πλάτανος 1000 ετών Η τουριστική ατραξιόν του χωριού είναι αναμφίβολα ο χιλιόχρονος πλάτανος στην πλατεία της Αγ. Παρασκευής. Ο κορμός του έχει περίμετρο 15μ, ενώ το καλοκαίρι η σκιά του καλύπτει ολόκληρη την πλατεία.

Εκκλησίες

Αγία Παρασκευή Στην κεντρική πλατεία της Τσαγκαράδας, όπου τοποθετείται και ο χιλιόχρονος πλάτανος, βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που κτίστηκε το 1909 από τον Τσαγκαραδιώτη ευεργέτη Νικόλαο Στακό. Γιορτάζει στις 26 Ιουλίου. Τη μέρα αυτή διοργανώνεται λαϊκό πανηγύρι στην πλατεία. Η εκκλησία λειτουργεί κανονικά κάθε Κυριακή και σε όλες τις γιορτές.

Άγιος Ταξιάρχης Στην πρώτη συνοικία της Τσαγκαράδας βρίσκεται η πλατεία και η εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών. Άξιο αναφοράς αποτελεί το τέμπλο Βενετσιάνικου τύπου που χρονολογείται το 1749. Η κατασκευή του τέμπλου αποπερατώθηκε τρία χρόνια μετά το χτίσιμο της εκκλησίας (1746). Η εκκλησία αυτή γιορτάζει στις 6 Σεπτεμβρίου.

Άγιος Στέφανος Το 1772 κτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, η οποία στη διάρκεια του 20ου αιώνα υπέστη ζημίες με αποτέλεσμα τη μείωση του ύψους της. Αξιοθέατα είναι ο αρχιερατικός θρόνος και το ιδιαίτερο τέμπλο. Γιορτάζει στις 2 Αυγούστου.

Παραλίες

Η Τσαγκάραδα είναι γνωστή για τις παραλίες της εξαιτίας των κρυστάλλινων, γαλαζοπράσινων και εξαιρετικά καθαρών νερών. Αυτές είναι:

Μυλοπόταμος

Η παραλία του Μυλοπόταμου είναι μια από τις πιο γνωστές πανελλαδικά, εξαιτίας του επιβλητικού τοπίου και των απόκρημνων βράχων που καταλήγουν σε μια θαυμάσια βοτσαλωτή αμμουδιά. Η παραλία χωρίζεται στα δύο από έναν βράχο που εισχωρεί στη θάλασσα. Διάμεσου όμως ενός φυσικού ανοίγματος ενώνονται οι δυο παραλίες.

Φακίστρα

Η παραλία της Φακίστρας χαρακτηρίζεται από την άγρια και μαγευτική ομορφιά της. Είναι περιτριγυρισμένη από απότομα βράχια πού συγκροτούν έναν κολπίσκο. Επειδή όμως είναι ανέγγιχτη από κάθε είδους ανθρώπινη παρέμβαση είναι σχετικά απομονωμένη και "αναξιοποίητη".

Καραβοστασιά

Λέγεται επίσης και Καραβοτσακσιά (καράβι+τσακίζω) επειδή πιθανολογείται οτι στα βράχια της, στη διάρκεια μιας θαλασσοταραχής, καταστράφηκε ένα μέρος του στόλου του Πέρση βασιλιά Ξέρξη. Η τοποθεσία αυτής της παραλίας είναι ανάμεσα σε αυτές της Φακίστρας και του Μυλοπόταμου. Επειδή η παραλία δεν είναι αμμώδης, προσφέρει ένα απόκρημνο και βραχώδες τοπίο. Πιθανολογείται οτι στη διάρκεια της Μακεδονικής και Βυζαντινής περιόδου βρίσκονταν εκεί η αρχαία πόλη Κασθαναία.

Παραπομπές

Δείτε επίσης

Διοικητική διαίρεση νομού Μαγνησίας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

https://web.archive.org/web/20161022174348/http://archive.ert.gr/6924/