Η Πορταριά είναι παραδοσιακός οικισμός του νομού Μαγνησίας, χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου βόρεια του Βόλου. Αποτελεί κεφαλοχώρι της περιοχής, καθώς γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στο παρελθόν και σήμερα εξακολουθεί να διατηρεί τον πληθυσμό της χάρη κυρίως στις τουριστικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό στοιχείο της Πορταριάς είναι τα μεγάλα της αρχοντικά, που χαρακτηρίζονται από θεσσαλομακεδονικό ρυθμό με σκεπή από πέτρινες πλάκες. Τα περισσότερα από αυτά σήμερα είναι ανακαινισμένα και λειτουργούν ως ξενώνες. Η Πορταριά ανήκει διοικητικά στον Δήμο Βόλου και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, είναι 552 κάτοικοι.

Ιστορικά στοιχεία

Ο αρχικός οικισμός στην περιοχή της Πορταριάς δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια των Σλαβικών εποικισμών στον ελλαδικό χώρο. Ο οικισμός που δημιουργήθηκε τότε αναφέρεται σε έγγραφα της Βυζαντινής περιόδου με το όνομα Δρυανούβαινα. Προς το τέλος της Βυζαντινής περιόδου ιδρύονται στην περιοχή μοναστήρια, τα περισσότερα από τα οποία ίδρυσαν, στο τέλος του 13ου αιώνα, ο τοπάρχης της Δημητριάδας, Νικόλαος Μαλιασηνός, με τη σύζυγό του Άννα. Ένα από τα μοναστήρια που ιδρύθηκαν τότε ήταν το μοναστήρι της Παναγίας της Πορταρέας, στο οποίο η Πορταριά οφείλει, σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, τη σημερινή της ονομασία. Στην Τουρκοκρατία Πορταρία κι έπειτα Πορταριά. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιοχή του Πηλίου αναπτύσσεται πληθυσμιακά, συγκεντρώνοντας πληθυσμούς που καταφεύγουν εκεί από πεδινότερες περιοχές. Τον 18ο αιώνα η Πορταριά έχει εξελιχθεί ήδη σε ένα σημαντικό εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής, γνωρίζοντας μεγάλη ανάπτυξη, γεγονός που αποτυπώνεται στα μεγάλα αρχοντικά της, που πολλά διατηρούνται μέχρι σήμερα. Η Πορταριά εκείνη την περίοδο φημίζεται κυρίως για τα μεταξωτά υφαντά της και τα μαντίλια της, καθώς και για το μεγάλο παζάρι της, που ήταν ίσως το σημαντικότερο της Θεσσαλίας.

Η Πορταριά υπήρξε ένα από τα κυριότερα κέντρα της Θεσσαλικής επανάστασης του 1878. Με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, εντάσσεται στο ελληνικό κράτος και ορίζεται έδρα του Δήμου Ορμινίου. Από το 1912 μέχρι το 1998 γίνεται έδρα κοινότητας, ενώ το 1998 ορίζεται έδρα του διευρυμένου Δήμου Πορταριάς. Από το 2011 ανήκει διοικητικά στον Δήμο Βόλου. Η Πορταριά είναι σήμερα χαρακτηρισμένος τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μαζί με τη γειτονική της Μακρινίτσα, καθώς και χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός. Αν και πολλά από τα παραδοσιακά σπίτια καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όταν η Πορταριά πυρπολήθηκε, σώζονται αρκετά αρχοντικά του τέλους του 19ου αιώνα. Σήμερα: Οι λόγοι που πολλοί άνθρωποι, κυρίως Βολιώτες, επενδύουν σε εξοχικές κατοικίες στην Πορταριά είναι διότι:

απέχει μόλις 12 χλμ από τον Βόλο, σε 3/4 της ώρας μπορεί κανείς να βρεθεί σε υπέροχες παραλίες και να κολυμπήσει στα πεντακάθαρα αιγαιοπελαγίτικα νερά, απέχει μόλις 13 χλμ από το χιονοδρομικό κέντρο, συνιστά έναν φανταστικό προορισμό για όλες τις εποχές.

Σημαντικά κτήρια

Αρχοντικό Ζούλια (σήμερα Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Πορταριάς), έτος κατασκευής 1864 Αρχοντικό Τσοποτού (σήμερα Ξενοδοχείο «Δεσποτικό»), έτος κατασκευής 1857 Αρχοντικό Κανταρτζή (σήμερα Ξενοδοχείο «Αρχοντικό Κανταρτζή»), έτος κατασκευής 1859

Πληθυσμιακές μεταβολές

Αδελφοποιημένες πόλεις

Τουρτούρ, Γαλλία

Εικόνες

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δ.Ε. Πορταριάς Αρχειοθετήθηκε 2017-10-09 στο Wayback Machine.