Οι Μηλιές είναι ορεινό χωριό του νοτίου Πηλίου, χτισμένο σε 400 μ. υψόμετρο και σε απόσταση 28 χλμ. ανατολικά από τον Βόλο. Είναι έδρα του Δήμου Μηλεών. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, το δημοτικό διαμέρισμα των Μηλεών έχει 640 κατοίκους. Στο χωριό υπάρχει το Αστυνομικό Τμήμα Νότιου Πηλίου.

Ιστορία

Λέγεται ότι το χωριό ιδρύθηκε από κατοίκους του χωριού Μηλιές Ευβοίας, οι οποίοι έφυγαν από εκεί για να γλιτώσουν από επιθέσεις πειρατών. Για αυτό το λόγο και η θέση του χωριού είναι τέτοια ώστε να μη βλέπει τη θάλασσα, και φυσικά να μη φαίνεται το χωριό από τη θάλασσα. Οι Μηλιές είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του Άνθιμου Γαζή και του Γρηγόριου Κωνσταντά, οι οποίοι ίδρυσαν, το 1814, τη σχολή «Ψυχής Άκος», που λειτουργεί σήμερα ως βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία και ιστορικά κειμήλια. Κατά την Επανάσταση του 1821, ο Άνθιμος Γαζής ύψωσε την σημαία της ελευθερίας στις Μηλιές στις 7 Μαΐου 1821. Το 1878, οι Μηλιές αποτέλεσαν σημαντικό κέντρο της Θεσσαλικής Επανάστασης. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το χωριό και η γύρω περιοχή κάηκαν από τα στρατεύματα της Γερμανικής Κατοχής στις 4 Οκτωβρίου 1943. Σύμφωνα με την επίσημη αναφορά του Δήμου, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 25 άνδρες ενώ 3 κάτοικοι πέθαναν στα σπίτια τους από τις φλόγες. Η πυρπόληση και οι εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν ως αντίποινα για ενέργεια της Αντίστασης, κατά την οποία σκοτώθηκαν ένας Γερμανός αξιωματικός και ένας στρατιώτης, 8 ημέρες πριν στις 26 Σεπτεμβρίου 1943.

Σχολή των Μηλεών

Η ονομαστή «Σχολή των Μηλεών», που ίδρυσαν οι Γαζής, Κωνσταντάς και Φιλιππίδης, αποτέλεσε σημαντική πνευματική εστία της εποχής και κέντρο του απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Η Σχολή λειτουργούσε στη θέση που σήμερα έχει τις εγκαταστάσεις του το Γυμνάσιο Μηλεών. Απόρροια του διαφωτιστικού έργου της ξακουστής Σχολής των Μηλεών, υπήρξε η ίδρυση της εκπληκτικής βιβλιοθήκης των Μηλεών «Ψυχής Άκος», που λειτουργεί μέχρι σήμερα με περισσότερα από 3500 σπάνια βιβλία και ιστορικά κειμήλια. Στο χωριό υπάρχει η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, η οποία ανακαινίστηκε το 1741,ενώ είναι άγνωστο το πότε χτίστηκε πρώτη φορά και από ποιόν. Η εκκλησία αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και διαθέτει αξιόλογες μεταβυζαντινές αγιογραφίες. Είναι χτισμένη έτσι, ώστε ο κάθε ήχος μέσα σε αυτήν να μην ακούγεται έξω, γιατί απαγορευόταν ο Χριστιανισμός εκείνη την εποχή. Κατασκευάστηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, κατά τέτοιον τρόπο, ώστε το εξωτερικό της, χωρίς καμπαναριό και άλλα θρησκευτικά σύμβολα ή δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, να μην προδίδει την αληθινή φύση του κτιρίου.

Το τρενάκι του Πηλίου

Στις Μηλιές καταλήγει ένας σιδηρόδρομος που κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα,από τον πατέρα του διάσημου υπερρεαλιστή ζωγράφου Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, Εβαρίστο ντε Κίρικο συνδέοντας το εμποροβιομηχανικό κέντρο του Βόλου, με την εύφορη και πλούσια περιοχή του Δυτικού Πηλίου. Το 1985 το τρένο του Πηλίου χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο ιστορικό μνημείο. Το 1996 και μετά από μία σειρά επισκευών, τέθηκε ξανά σε λειτουργία καλύπτοντας συνολικά μια διαδρομή 16 χιλιομέτρων, από τα Άνω Λεχώνια μέχρι τις Μηλιές, προσφέροντας στον επιβάτη την ευκαιρία να απολαύσει τη μοναδική φυσική ομορφιά του τοπίου και τις περίτεχνες αρχιτεκτονικές κατασκευές, από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο. Η οργιώδης βλάστηση, η θέα στον Παγασητικό, τα τοξωτά γεφύρια, οι μικρές σήραγγες και η σιδερένια γέφυρα του ντε Κίρικο αποτελούν τα βασικά στοιχεία για μια από τις ωραιότερες διαδρομές στην Ευρώπη.

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Σπανού, Μαρία (2021). Ιστορικά ημιτόνια. Η επανάσταση στη Θεσσαλία το 1878 με το βλέμμα των προξένων. Αθήνα: Μεταίχμιο. Σταμάτη, Ελένη-Φαίη (1989). Μηλιές: Κώμη του Πηλίου όρους. Αθήνα: Εκδόσεις Αθηναίος. ISBN 960-7595-03-3.

Βλέπε επίσης

Μηλιώτικη Σχολή Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σταματιάδου-Κουτσογιάννη, Ουρανία (11 Απριλίου 2021). «Η ιστορία της ελληνικής σημαίας». Η Θεσσαλία (Βόλος). https://e-thessalia.gr/i-istoria-tis-ellinikis-simaias/. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2021. Δήμος Μηλεών Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών Μηλιές, οι τεχνίτες του Πηλίου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)