Για οικισμούς της Ελλάδας με το ίδιο όνομα δείτε το λήμμα: Άγιος Παντελεήμονας (αποσαφήνιση)

Ο Άγιος Παντελεήμονας είναι ορεινός οικισμός της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας στη Μακεδονία. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Αμυνταίου της Δυτικής Μακεδονίας. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της ενότητας, σε απόσταση 38,6 χλμ. από την πόλη της Φλώρινας, στα σύνορα με την Π.Ε. Πέλλας. Στο χωριό κατοικούν σύμφωνα με την απογραφή του 2011 984 κάτοικοι. Ο Άγιος Παντελεήμονας είναι κτισμένος στις δυτικές όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας και σε απόσταση 2,5 χλμ. από την λίμνη των Πετρών οι οποίες αποτελούν σημαντικούς υδροβιότοπους. Τα σημαντικότερα μνημεία είναι ο προϊστορικός οικισμός Αγίου Παντελεήμονα, η νεκρόπολη του Αγίου Παντελεήμονα, το Κάλε, η ελληνιστική πόλη των Πετρών, τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία.

Η τοπική κοινότητα Αγίου Παντελεήμονα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 53,388 χμ² (2011).

Πληθυσμός

Λίμνη Βεγορίτιδα

Η λίμνη Βεγορίτιδα έχει υπερτοπικό χαρακτήρα, καθώς διοικητικά ανήκει στις περιφερειακές ενότητες Πέλλας και Φλώρινας και στους Δήμους Αμυνταίου, Φιλώτα και Βεγορίτιδας. Περιβάλλεται από τα βουνά Βέρνο, Βόρας και Βέρμιο και αποτελεί το χαμηλότερο σημείο του συμπλέγματος των λιμνών Ζάζαρης, Χειμαδίτιδας και Πετρών, των οποίων δέχεται τα νερά μέσα από σύστημα διωρύγων και σήραγγας. Μαζί με τις άλλες λίμνες της περιοχής αποτέλεσε σημαντικό παραγωγικό πυρήνα, γύρω από τον οποίο αναπτύχθηκαν οικισμοί από την πρώιμη αρχαιότητα. Αυτό τεκμηριώνεται από τυχαία, επιφανειακά ευρήματα αν και μέχρι στιγμής δεν έχει προωθηθεί συστηματική αρχαιολογική έρευνα. Πέρα από τη στενά παραγωγική της σημασία αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί ένα τόπο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που προσήλκυε έναν σημαντικό αριθμό επισκεπτών, αποκτώντας με τον τρόπο αυτό μια νέα παραγωγική σημασία σε δεύτερο επίπεδο. Οι απόκρημνες όχθες της αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για πλήθος άγριων πουλιών, όπως οι ασπροπάρηδες, οι αετογερακίνες, καθώς και για το παγκοσμίως απειλούμενο κιρκινέζι και έχει χαρακτηρισθεί ως Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 αλλά και τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλους (ΤΙΦΚ). Η λίμνη αποτελεί ιδανικό ψαρότοπο με συνηθέστερα είδη το γριβάδι, τον κορήγονο, τις τούρνες, τις πλατίκες, τους γουλιανούς και τα τσιρόνια.

Λίμνη των Πετρών

Η λίμνη των Πετρών όπως και η Βεγορίτιδα δε μπορεί να συσχετιστεί μόνο με ένα οικισμό. Η σχετικά ρηχή αυτή λίμνη, μέγιστο βάθος 3,5 μ, βρίσκεται στα Νοτιοδυτικά της λίμνης Βεγορίτιδας, με την οποία συνδέεται μέσω διώρυγας και σήραγγας και καταλαμβάνει έκταση 14 χμ2. Το ευρύτερο οικοσύστημα των λιμνών με τους γειτονικούς ορεινούς όγκους και την αμπελουργική ζώνη, συνθέτει το ιδιαίτερο τοπίο της περιοχής, ενώ έχει χαρακτηρισθεί ως Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000, λόγω της διαβίωσης περισσότερων από 130 ειδών πουλιών και αρπακτικών με σπανιότερα τη λαγγόνα και τη νανόχηνα. Η ιδιαίτερη σημασία που έχει για την ορνιθοπανίδα η προστασία της μιας από τις τρεις μοναδικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποικίες αναπαραγωγής της λαγγόνας και της νανόχηνας, οδήγησε τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε να εντάξουν τη λίμνη των Πετρών στο πρόγραμμα LIFE Προστασία της λαγγόνας και της νανόχηνας.

Αξιοθέατα

Η νεκρόπολη στη θέση "Άγιος Γεώργιος", που χρονολογείται στους πρώϊμους ιστορικούς χρόνους και έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος Το οχυρό Κάλε, κοντά στη λίμνη των Πετρών, με απίστευτη θέα σε αυτή, σώζονται λείψανα οχυρού, το οποίο εντασσόταν στο πλαίσιο των αμυντικών έργων των αρχαίων Μακεδόνων Βασιλέων. Το Κάλε αποτελείται από τείχος με διατείχισμα που περιβάλλει θεμέλια κτισμάτων. Το κάστρο προφανώς επισκευάστηκε επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού και συνέχισε να παίζει σημαντικό ρόλο και στα Βυζαντινά χρόνια. Την περίοδο αυτή κτίστηκε και η τρίκλιτη βασιλική με κτιστές πεσσοτοιχείες, της οποίας τα ερείπια είναι και σήμερα ορατά. Σύμφωνα με γραπτές πηγές στο οχυρό αυτό δολοφονήθηκε ο γιος του τσάρου Σαμουήλ και διάδοχος του Βουλγαρικού θρόνου Ράντομιρ από τον εξάδελφό του Βλαντισλάβ, κατά τη διάρκεια κυνηγιού στην περιοχή της λίμνης των Πετρών. Το Πυργόσπιτο που βρίσκεται στο χωριό, ιδιοκτησίας Σταύρου Mπλάγα, με τη χρονολογία 1908 στο αέτωμα του σαχνισιού της πρόσοψης. Από το 1986 χαρακτηρίστηκε ως έργο διατηρητέο μαζί με την οικία Λ. Κλιάνη που θεωρείται το παλαιότερο κτίσμα του οικισμού. Το άλσος με το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος βορειοδυτικά του χωριού με αριστουργηματική θέα προς την Βεγορίτιδα. Ο ανεμόμυλος που βρίσκεται μέσα στο χωριό και κτίσθηκε επί Τουρκοκρατίας. Πλάβες στις όχθες της Βεγορίτιδας στα ριζά του Αγίου Παντελεήμονα. Περίπατος στις όχθες της λίμνης δίνει την ευκαιρία στον περιηγητή να θαυμάσει τα σπάνια πουλιά που βρίσκουν καταφύγιο εκεί. Οι καταρράκτες που σχηματίζονται την άνοιξη δυτικά του χωριού όταν τα νερά της Λίμνης των Πετρών μέσα από τεχνική δίοδο πέφτουν στην Βεγορίτιδα.

Σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στον Άγιο Παντελεήμονα

Α.Σ. Μακεδονικός Αγ. Παντελεήμονα: η ποδοσφαιρική ομάδα του Αγίου Παντελεήμονα, το γήπεδο της ονομάζετε Α.Σ. Μακεδονικός Arena και οι οπαδοί της ομάδας Patelakers. Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Αγίου Παντελεήμονα Σύλλογος Γυναικών Σύλλογος Αλιέων Αγίου Παντελεήμονα Σύλλογος Προστασίας Βεγορίτιδας

Αποστάσεις και πρόσβαση

Η πρόσβαση στον Άγιο Παντελεήμονα είναι δυνατή από 2 κύριες πλευρές-εισόδους, είτε μέσω Αμυνταίου από την πλευρά της Φλώρινας είτε μέσω Άρνισσας από την πλευρά της Πέλλας. Υπάρχει και η δυνατότητα πρόσβασης αλλά από κακής ποιότητας χωματόδρομους από τα χωριά Βεγόρα, Πέτρες και Κέλλη. Σιδηροδρομικός Σταθμός Αγίου Παντελεήμονα Οι Βασικότερες αποστάσεις:

Από Θεσσαλονίκη μέσω ΕΟ2 Γιαννιτσών και Έδεσσας 125 χλμ, 1 ώρα 53 λεπτά ή Εγνατία Οδός/E90/Α2 170 χλμ, 1 ώρα 54 λεπτά Από Φλώρινα μέσω E65/ΕΟ3 38,6 χλμ, 41 λεπτά ή Επαρ.Οδ. Άμύνταιου-Καστοριάς και E65/ΕΟ3 41,2 χλμ, 42 λεπτά Από Κοζάνη μέσω E65 58,6 χλμ, 54 λεπτά ή Α/Δ Κοζάνης Πτολεμαΐδας/E65/Α27 58,9 χλμ, 1 ώρα 5 λεπτά Από Αμύνταιο μέσω 7,3 χλμ, 10 λεπτά Από Πτολεμαΐδα μέσω ΕΟ Πτολεμαΐδας Φλώρινας/E65/ΕΟ3 31,8 χλμ, 36 λεπτά ή Επαρ.Οδ. Πτολεμαΐδας - Αμύνταιου και Επαρ.Οδ. Φιλώτων - Άρνισσας 28,4 χλμ, 39 λεπτά Από Νυμφαίο μέσω Επαρ.Οδ. Άμύνταιου-Καστοριάς και Επαρ.Οδ. Αέτου-Νυμφαόυ 28,1 χλμ, 36 λεπτά Από Καστοριά από μέσω επαρ. οδό Αμυνταίου Καστοριάς 71,0 χλμ, 1 ώρα 8 λεπτά ή Από ΕΟ Πτολεμαΐδας Φλώρινας/E65/ΕΟ3 και Επαρ.Οδ. Άμύνταιου-Καστοριάς 88,7 χλμ, 1 ώρα 33 λεπτά Από μέσω Έδεσσα ΕΟ Φλώρινας Έδεσσας/ΕΟ2 37,2 χλμ, 41 λεπτά Από Παλαιός Άγιος Αθανάσιος 26,0 χλμ, 32 λεπτά Από Άρνισσα 16,8 χλμ, 21 λεπτά

Προσωπικότητες

Ανδρέας Τσίπας, πολιτικός, Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ (1941)

Δείτε επίσης

Αμύνταιο

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο Σύλλογος Προστασίας Βεγορίτιδας Αρχειοθετήθηκε 2021-04-14 στο Wayback Machine.

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)