Πληροφορίες
Ο Άγιος Βλάσιος είναι χωριό του Πηλίου και της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας.
Γεωγραφία - Ιστορία
Ο Άγιος Βλάσιος είναι κτισμένος στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Πηλίου σε υψόμετρο 320 μέτρα στον δρόμο που οδηγεί από τα Άνω Λεχώνια στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας, σε απόσταση περίπου 15 χλμ. από τον Βόλο. Το χωριό (πρώην ανεξάρτητη κοινότητα και νυν Τοπική Κοινότητα του Δήμου Βόλου) εκτείνεται από τον Παγασητικό κόλπο (οικισμός Μαλάκι) έως τα μέσα υψώματα του όρους Πηλίου. Ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 322 κατοίκους (απογραφή 2011). Η ονομασία του οφείλεται στην εκκλησία του χωριού, που είναι αφιερωμένη στον ομώνυμο άγιο. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Καραμπάς ή Καραμπάσι, που στα τουρκικά σημαίνει μαύρη κεφαλή. Στα χρόνια αμέσως μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας (1881), το Καραμπάσι έγινε διαμέρισμα του Δήμου Νηλείας. Το 1912, το Καραμπάσι ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 έγινε ανεξάρτητη κοινότητα και το όνομά του άλλαξε το 1927 με το ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927 σε Άγιος Βλάσιος, από την ομώνυμη εκκλησία του χωριού που είναι κτίσμα του 1836. Στις 13 Μαΐου 1944, το χωριό πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές. Από το 1998, ο Άγιος Βλάσιος αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αρτέμιδος, που έχει την έδρα του στα Άνω Λεχώνια. Στην διοικητική περιφέρεια της πρώην κοινότητας και νυν δημοτικού διαμερίσματος του Αγίου Βλασίου ανήκουν τέσσερις οικισμοί:
ο οικισμός του Αγίου Βλασίου με 322 κατοίκους, ο παραθαλάσσιος οικισμός Μαλάκι με 113 κατοίκους, ο οικισμός Παλιόκαστρο ή Παλαιόκαστρο με 55 κατοίκους, και ο οικισμός Στρόφλος ή Στρόφιλος με 25 κατοίκους (στοιχεία απογραφής 2011).
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ο οικισμός του Παλιόκαστρου, που βρίσκεται στην ρεματιά ανάμεσα στα Άνω Λεχώνια και τον Άγιο Βλάσιο, κατοικούνταν σχεδόν αποκλειστικά από Τούρκους. Όπως ήταν φυσικό, στον οικισμό υπήρχε και μουσουλμανικό τέμενος (τζαμί). Ο πύργος του τζαμιού (ο μιναρές) υπήρχε μισοκατεστραμμένος μέχρι τα τέλη του 20ού αι., αλλά βάνδαλοι Έλληνες τον ανατίναξαν. Η γέφυρα που βρίσκεται στην περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, "επειδή αποτελεί στοιχείο άνθησης των χωριών του Πηλίου κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας" καθώς και το παλιό Δημοτικό Σχολείο "διότι αποτελεί αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα παραδοσιακής σχολικής αρχιτεκτονικής της τελευταίας περιόδου της Τουρκοκρατίας και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής στον τομέα της σχολικής αρχιτεκτονικής".
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Αλεξόπουλος, Κωνσταντίνος (2018). Η Κοινότητα Αγίου Βλασίου (Καραμπάσι) στο Πήλιο: Από την ιστορία στο σήμερα (PDF) (μεταπτυχιακή εργασία). Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Θεολογίας. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2022. Αϋφαντής, Ελευθέριος (1996). Άγιος Βλάσης ή Καραμπάσι Πηλίου: μνήμες και ιστορία. Θεσσαλονίκη: χ.ε. Σκουβαράς, Βαγγέλης (1983). «Καραμπασιώτικα». Από το λειμώνα της παράδοσης: Πηλιορείτικα Β΄. Αθήνα: Εκδ. Οίκος Αστήρ. σελίδες 172–190.
