Ο Λευκώνας (παλαιότερη ονομασία Πόπλι ) είναι χωριό του νομού Φλώρινας. Ανήκει στο Δήμο Πρεσπών και απέχει 42 χλμ από τη Φλώρινα. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 880μ. Κατοικείται από 150 άτομα περίπου όλο το χρόνο, που ασχολούνται με την καλλιέργεια φασολιών, την κτηνοτροφία και την αλιεία. Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων είναι πρόσφυγες από τον πόντο. Στο συγκεκριμένο χωριό βρέθηκαν πήλινοι σωλήνες και ένα πιθάρι των οποίων η χρονολόγηση δεν αναφέρεται. Στις 26 Ιουλίου 1903, 70 Οθωμανοί στρατιώτες κατέφυγαν στο χωριό, κυνηγημένοι από το σώμα του Κώτα από τα Ρούλια και οχυρώθηκαν σε 18 μουσουλμανικά σπίτια. Εκεί αμύνθηκαν με τη βοήθεια των κατοίκων τους, αρκετοί από τους οποίους ήταν βασιβουζούκοι. Λίγες μέρες μετά, με τη βοήθεια στρατιωτικών ενισχύσεων που έφτασαν, οι μουσουλμάνοι του χωριού κατέφυγαν στο Νάκολετς. Στη συνέχεια το σώμα του Κώτα λεηλάτησε και έκαψε τα σπίτια τους. Λίγες μέρες αργότερα, ο στρατός προβαίνει σε αντίποινα και καίει τα χριστιανικά σπίτια στο Λευκώνα (Πόπλι). Νότια του χωριού Λευκώνας, μαχητές της ΣΑΓΑ (Σχολή Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ) κατασκεύασαν αεροδρόμιο. Εκεί τοποθετήθηκε 25άρι αντιαεροπορικό πυροβόλο για τη φύλαξή του. Μόλις 3 χλμ. έξω από το χωριό συναντάμε την πnγή Κρυόβρυση, ενώ το χωριό διαρρέεται από το ρύακα Λευκώνος, Κατά μήκος του οποίου υπάρχουν τέσσερις γέφυρες. Η κορυφή «Μάζι» και οι λόφοι «Καλέ» και «Γκόριτσα» προσφέρουν ωραία θέα της περιοχής της Μικρής Πρέσπας με τα νησάκια της. Εδώ βρίσκεται το αντλιοστάσιο του αρδευτικού δικτύου Πρεσπών, που αρδεύει 10.000 στρεμ. φασόλια. Μικτό δάσος δρυός και οξιάς περιβάλλει το χωριό. Στις 26/10 πραγματοποιείται πανηγύρι. Μέσα στο χωριό βρίσκονται οι εκκλησίες του Αγ. Ανδρέα (1936), του Αγ. Δημητρίου και του Προφ. Ηλία. Λευκώνας (Πόπλι) γραφείου Φλωρίνης, έγινε μικτός οικισμός γηγενών και προσφύγων. Μέχρι το 1926 εγκαταστάθηκαν 41 προσφυγικές οικογένειες (129 άτομα) [ΕΑΠ]. Πιόπλι, μικτός οικισμός μουσουλμάνων και χριστιανών, έφυγαν 40 οικογένειες μουσουλμάνων (270 άτομα) και ήρθαν 41 οικογένειες προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Οι περισσότεροι πρόσφυγες που ήρθαν μιλούσαν ποντιακά! Λευκώνας (Πόπλη) Φλωρίνης, 310 άτομα (144 άρρενες και 166 θήλεις), 1εκ των οποίων 22 ήταν πρόσφυγες πού ήρθαν μετά το 1922 (55 άρρενες και 67 θήλεις). Ομοδημότες ήταν 289, ετεροδημότες 17 και αλλοδαποί 4 [Απογραφή 1928]. Λευκών Φλωρίνης, 422 άτομα (218 άρρενες και 204 θήλεις) [Απογραφή 1940].

Παραπομπές