Πληροφορίες
Το Λευκοχώρι Μονοφατσίου (το μπαλκόνι της Μεσσαράς) (εως το 1955: η Βουτουφού) είναι ημιορεινο χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μινώα Πεδιάδος στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκει στην Επαρχία Μονοφατσίου. Η θέση του παλιού χωριού είναι σε βραχώδη και απόκρημνο ύψωμα , με πανοραμική θέα προς την πεδιάδα της Μεσαράς. Το σημερινό χωριό βρίσκεται στα βόρεια του παλιού, στο 39,5 χιλιόμετρο του ασφαλτοστρωμένου δρόμου προς το χωριό Σκινιά. Στο χωριό (και στις Κάτω Πουλιές) λειτουργεί ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου. Επίσης, υπάρχει Δημοτικό Σχολείο. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Απέχει 37 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου.
Ιστορικά στοιχεία
Στην τοποθεσία Άη Γιώργης στην επανάσταση του 1897 είχε δοθεί τρομερή μάχη ανάμεσα στους βουτουφιανούς και στους μουσουλμάνους των παρτήρων και τεφελίου καθορίζοντας έτσι την de facto χριστιανική πίστη του χωριού. Στην τοποθεσία Σαρακήνα σώζονται ο παλαιός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος με τοιχογραφίες και του Μιχαήλ Αρχαγγέλου με τοιχογραφίες, που όμως έχουν φθαρεί. Υπάρχουν επίσης ερείπια από παλιά κτήρια και στην περιοχή έχουν βρεθεί διπλοί πελέκεις με χαρακτή διακόσμηση λοξών και ευθειών γραμμών. Το χωριό ονομαζόταν Βουτουφού ως το 1955. Τότε ονομάστηκε Λευκοχώρι από τις πολλές λεύκες που ευδοκιμούν στην περιοχή. Η πάνω μεριά του χωριού ονομάζεται ακόμα "Βουτουφού". Το όνομα προέρχεται από τον Τούρκο Βουτούφ μπέη που βρήκε τον θάνατο στο χωριό από τους ντόπιους επαναστάτες. Το χωριό αναφέρεται στην επαρχία Μπελβεντέρε (σημερινό Μονοφάτσι) και σε όλες τις ενετικές απογραφές. Στην τουρκική απογραφή του 1671 αναφέρεται ότι είχε μόνο κρήτες κάτοικους . Ποτέ δεν κατοίκησε τούρκος στο χωριό λόγο της αυξημένης παρουσίας βουτουφιανών επαναστατών Στις ενετικές και στις τουρκικές απογραφές αναγράφονται και τα υπόλοιπα χωριά του σημερινού Δημοτικού διαμερίσματος. Έτσι, στον Καστροφύλακα (Κ 96) το 1583 συναντάμε τους οικισμούς Pulea Apano (56 κατ.), Pulea Catto (25 κατ.). και Candru ή Chandru, με 40 κατοίκους (ο τελευταίος οικισμός αναφέρεται και στον Φραγκίσκος Μπαρόκιος). Αντίστοιχα, στην τουρκική απογραφή του 1671 τα χωριά αυτά αναφέρονται ως Pulye Apano, με 8 χαράτσα, Pulye Kato με 5 χαράτσα και Handra με 5 χαράτσα. Το μόνο χωριό που δεν αναφέρεται σε καμία απογραφή είναι το Καλό Χωριό. Δείτε Κοινότητα Λευκοχωρίου
Έθιμα
Στο Λευκοχώρι, ο πολιτιστικός σύλλογος «Οι Λεύκες» διοργανώνει κάθε Πρωτοχρονιά παραδοσιακό γλέντι . με κάλαντα, μαντινάδες και μαντολινάτα στους δρόμους του χωριού. Στις 6 Αυγούστου γίνεται το μεγάλο πανηγύρι του χωριού. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις όπως: περίπατοι, εκδρομές, χειροτεχνίες για να στολίσουμε το χωριό όπου συμμετέχουν οι κάτοικοι του χωριού
