Οι Πηγαδησάνοι (τοπικό ιδίωμα: «Πιατσάνοι») είναι χωριό που βρίσκεται στην καταπράσινη ορεινή Λευκάδα, στο Νομό Λευκάδος. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είχε 133 μόνιμους κάτοικους. Οι «Πιατσανίτες», όπως αποκαλούνται, είναι άνθρωποι εργατικοί αλλά και πλακατζήδες γεμάτοι ζωντάνια και φωνή! Από τους Πηγαδησάνους κατάγεται ο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Λάκης (Απόστολος) Σάντας του Φίλιππου (22/02/1922 - 30/04/2011), ο οποίος μαζί με τον επίσης αντιστασιακό Μανώλη Γλέζο κατέβασαν για την Ελλάδα τη γερμανική σημαία των ναζί από την Ακρόπολη της Αθήνας τη νύχτα της 30ής προς 31ης Μαΐου του 1941, σε μία από τις πρώτες αντιστασιακές ενέργειες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επίσης, από εκεί κατάγεται και η διάσημη Λευκαδίτισσα μέτζο-σοπράνο (mezzo-soprano) της όπερας Αγνή Μπάλτσα. Το χωριό απέχει 12 χιλιόμετρα από την πόλη της Λευκάδας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νησιού τού Ιονίου Πελάγους. Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 450 μέτρων, σε γεωγραφικό πλάτος/μήκος 38.767857,20.651760 και λιγότερο από ένα χιλιόμετρο πριν το κεφαλοχώρι της Καρυάς, του πρώην ομώνυμου «Καποδιστριακού» δήμου στον οποίον ανήκαν διοικητικά οι Πηγαδησάνοι Λευκάδας. Παρεμπιπτόντως, σήμερα ανήκουν διοικητικά στον ενιαίο Δήμο Λευκάδας. Είναι ένα χωριό προσήλιο, χτισμένο σε μια πλαγιά του βουνού μέσα στις αιωνόβιες ελιές και ούτως ή άλλως ό,τι και να κοιτάξεις γύρω σου παραπέμπει σε ένα καταπράσινο επτανησιακό περιβάλλον. Ο κεντρικός οδικός ορεινός άξονας του νησιού διασχίζει το χωριό και εκατέρωθεν απλώνονται οι γραφικές γειτονιές των Πηγαδησάνων. Στην πλατεία «Απόστολου (Λάκη) Σάντα» [ονοματοδοσία 27/10/2017], δίπλα στη εκκλησία του Αγίου Νικολάου με την όμορφη θέα, το καλοκαίρι παρουσιάζονται αξιόλογα πολιτιστικά δρώμενα και λίγο πιο πάνω βρίσκεται και η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων με αξιόλογο τέμπλο. Αρκετά υψηλότερα, εκτός χωριού, υπάρχει και το ξωκκλήσι της Θεοτόκου με πανοραμική θέα, προσβάσιμο τόσο μέσα από το χωριό, αλλά και άνωθεν από το δρόμο που οδηγεί στις υψηλότερες κορυφές του νησιού. Γιορτάζεται την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, σε μια μεγάλη γιορτή παλαιότερα για τους «Πιατσανίτες», που χρόνια χρησιμοποιούσαν για όρκο τους το «μα τη Θεοτόκο». Το ξωκκλήσι της «Θεοτόκου» για πολλά χρόνια δεν είχε καμπαναριό ούτε καμπάνα. Οι ντόπιοι χτυπούσαν μια ζάντα που κρεμόταν από τον κορμό ενός δέντρου και αρκετά χρόνια αργότερα ο παππά-Φώντας με τη βοήθεια των συγχωριανών του τού έχτισαν καμπαναριό. Επιστρέφοντας στο χωριό, η καθιερωμένη Γιορτή Κρασιού των Πηγαδησάνων τους καλοκαιρινούς μήνες προσελκύει μέχρι σήμερα πλήθος κόσμου που συγκεντρώνονται από παντού για να διασκεδάσουν σε ένα μεγάλο πανηγύρι με το κρασί να ρέει άφθονο. Κατηφορίζοντας φτάνει κανείς στους «Μάρκους», στο ειδυλλιακό παλιό πέτρινο γεφύρι από την εποχή των Ενετών με τον παλιό νερόμυλο. Στη βάση του χωριού ξεκινάει και εκτείνεται το εύφορο λιβάδι της Καρυάς, ο «κάμπος» όπως λέγεται από τους ντόπιους. Στην άκρη του κάμπου βρίσκεται το ανακαινισμένο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, χρονολογούμενο από το 1605 ίσως και παλαιότερα, ένας πνευματικός φάρος της περιοχής αλλά και ολόκληρου του νησιού για πολλούς αιώνες, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πνευματική και οικονομική ζωή της Λευκάδας. Εν κατακλείδι, οι επισκέπτες του χωριού καθηλώνονται από την υπέροχη θέα που προσφέρει η ίδια η θέση των Πηγαδησάνων που λειτουργεί ως αμφιθεατρικό μπαλκόνι, αγναντεύοντας μέχρι τα Ακαρνανικά όρη της γειτονικής ενδοχώρας, πέρα από τα νερά του Ιονίου. Χρίστος Άγγελου Μάλφας

Διοικητική υπαγωγή: Δημοτική Κοινότητα: Πηγαδησάνων Δημοτική Ενότητα: Καρυάς Δήμος: Λευκάδας Περιφερειακή Ενότητα: Λευκάδας (έδρα: Λευκάς,η) Περιφέρεια: Ιονίων Νήσων (έδρα: Κέρκυρα,η) Αποκεντρωμένη Διοίκηση: Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (έδρα: Πάτραι,αι) Γεωγραφική, εκλογική, στατιστική & πρώην διοικητική υπαγωγή: Γεωγραφικό Διαμέρισμα: Επτάνησα & Νησιά Ιονίου Πελάγους Εκλογική Περιφέρεια: Λευκάδας Περιοχή «στατιστικής περιφέρειας»: Κεντρική Ελλάδα Πρώην Κοινότητα/ Κοινοτικό Διαμέρισμα/Τοπικό Διαμέρισμα/Τοπική Κοινότητα: Πηγαδησάνων Πρώην Δήμος: Καρυάς Πρώην (διοικητικά) Νομός: Λευκάδος (έδρα: Λευκάς,η) Χρίστος Άγγελου Μάλφας ♂