Το Σίγρι είναι χωριό της Λέσβου που βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νησιού, 94 χιλιόμετρα από τη Μυτιλήνη. Σήμερα αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Κλεισθενικού Δήμου Δυτικής Λέσβου, ενώ παλαιότερα ανήκε στον Καλλικρατικό Δήμο Λέσβου και ακόμη παλαιότερα στον Καποδιστριακό Δήμο Ερεσσού - Αντίσσης. Ο πληθυσμός του είναι 333 κάτοικοι (απογραφή 2011). Στο Σίγρι βρίσκεται το απολιθωμένο δάσος, το οποίο ανήκει στο Παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων της UNESCO. Η παρουσία των νησίδων Νησιώπη και Σεδούσα μπροστά από το χωριό δημιουργούν ένα φυσικό λιμάνι.

Ονομασία

Η ονομασία Σίγρι πιθανότατα προέρχεται από το Βενετικό Siguro, το οποίο σημαίνει ασφαλές, δηλαδή ασφαλές λιμάνι. Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν ασφαλές από τις συνεχόμενες επιδρομές των Πειρατών. Στις μέρες μας επικράτησε το Σιγούριον και κατόπιν η επίσημη ονομασία, η οποία είναι Σίγριον.

Ιστορία

Η πρώτη γραπτή αναφορά του χωριού γίνεται από τον Στράβωνα, δεν είναι όμως εξακριβωμένο πότε δημιουργήθηκε οικισμός στην περιοχή. Μετά τον 14ο αιώνα εντοπίζεται οργανωμένη κοινότητα, η οποία όμως κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας λόγω των πολλών επιθέσεων από πειρατές ερημώθηκε αρκετές φορές. Το 1667 το Σίγρι λεηλατήθηκε από τον πειρατή Georgio Maria Vitali. Το 1757 ο Σουλεϊμάν Πασάς κατασκεύασε κάστρο, το οποίο διατηρείται μέχρι και σήμερα. Πιθανολογείται ότι στο ίδιο σημείο υπήρχε οχυρωματικό έργο των Γατελούζων. Την ίδια εποχή λειτουργούσε υδραγωγείο, Τζαμί, σχολείο, χαμάμ καθώς και αγωγός που μετέφερε το νερό από παρακείμενη πηγή. Το 1789 το κάστρο διέθετε φρουρά εκατό ανδρών που είχαν στη διάθεσή τους διακόσια κανόνια. Το 1823 οι Ψαριανοί επιχείρησαν επιδρομή κατά του χωριού, μετά όμως την αποχώρησή τους οι Οθωμανοί προχώρησαν σε διώξεις του χριστιανικού πληθυσμού. Κατά το τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας το Σίγρι κατοικείτο από Τούρκους ενώ Έλληνες εγκαταστάθηκαν μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα. Με την απελευθέρωση το 1912 παύει το κάστρο να υφίσταται ως Τουρκικό στρατόπεδο και περνάει στα χέρια των συμμάχων, οπού και το χρησιμοποιούν ως βάση ανεφοδιασμού κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αργότερα με την ανταλλαγή πληθυσμών οι Τούρκοι κάτοικοι εγκαταλείπουν το Σίγρι και εγκαθίσταντο σε αυτό έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Κυρίως εγκαταστάθηκαν κάτοικοι από το χωριό Χουχλιά (σήμερα Tuzla) το νησί Πασαλιμάνι στη θάλασσα του Μαρμαρά, την Τένεδο και τη Φώκαια και λιγότερο από την περιοχή της Σμύρνης, την Πάνορμο και την Αρτάκη και την Κωνσταντινούπολη ή άλλες περιοχές. Οι πρόσφυγες κάτοικοι έχουν παράδοση στη ναυτιλία και την αλιεία και τα εμπορικά πλοία των Σιγριανών οργώνουν το Αιγαίο μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε καταρρέουν οι μικρές αυτές επιχειρήσεις. Την περίοδο 1950 - 1960 αρκετοί κάτοικοι μεταναστεύουν στην περιοχή των Αθηνών, αλλά και σε Αυστραλία, ΗΠΑ και Καναδά. Τον Ιούνιο του 1959 επισκέφθηκε το Σίγρι με το σκάφος του εκδότη του Μισέλ Γκαλιμάρντ ο τιμημένος με Νόμπελ λογοτεχνίας, Αλμπέρ Καμύ. Ο Καμύ, γοητευμένος από το τοπίο και συγκλονισμένος από τους ανθρώπους, δήλωσε: «Αργότερα, όταν αράξαμε στο Σίγρι, μαγεύτηκα από τη γραφική λιτότητα του τοπίου, τους απλούς ανθρώπους, το απολιθωμένο δάσος και το μύθο για κείνο το άλλο, που λένε πως βρίσκεται στο βυθό. Εδώ θέλω να ‘ρθω να ζήσω και να εργαστώ. Είναι ο τόπος των θεών!».

Σήμερα

Οι κάτοικοι του Σιγρίου ασχολούνται με την αλιεία, τη ναυτιλία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό καθώς το ιδιαίτερο ηφαιστειακό τοπίο της περιοχής, μαζί με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και το απολιθωμένο δάσος, αλλά και οι παραλίες αυτής αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες. Στο χωριό επίσης, εκτός από το κάστρο, το οποίο διατηρείται σε καλή κατάσταση, υπάρχει το Τζαμί, που από το 1923 λειτουργεί ως εκκλησία, καθώς και τα ερείπια της δεξαμενής και του Χαμάμ. Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκεται η Ιερά Μονή Υψηλού προς τιμήν του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Το χωριό διαθέτει μαρίνα και λιμάνι, το οποίο συνδέεται ακτοπλοϊκώς τη θερινή περίοδο με τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα. Η υπέροχη, αμμώδης παραλία της Παναγίας Φανερωμένης βρίσκεται 4 χιλιόμετρα βόρεια του Σιγρίου.

Μεγαλονήσι Σιγρίου Λέσβου - Νισιώπη

Το Μεγαλονήσι είναι νησίδα στα δυτικά της Λέσβου, στο Σίγρι. Είναι περισσότερο γνωστό και ως Νησιώπη, αλλά και ως Μεγανήσι (σπανιότερα) και είναι η μεγαλύτερη σε έκταση νησίδα της Λέσβου. Έχει μακρόστενο σχήμα (σαν καράβι), με μήκος 2,57 χλμ. Μέγιστο πλάτος έχει 500 μέτρα και ελάχιστο 100 μέτρα. Το βόρειο άκρο της κλείνει τον κόλπο του Σιγρίου, δημιουργώντας ένα μεγάλο φυσικό λιμάνι στο οποίο αγκυροβολούν πλοία που διέρχονται το Αιγαίο και διαπερνούν τον Βόσπορο: "Ούτος είναι ο μόνος λιμήν ον οι ναυτιλόμενοι απαντώσιν από της Άνδρου μέχρις της Τενέδου" (Στράβων). Το έδαφός της είναι ηφαιστειογενές. Καλύπτεται από χαμηλή βλάστηση από φρύγανα - κυρίως αστοιβή. Λίγα αρμυρίκια φυτεύτηκαν τη δεκαετία του 1970. Παλιότερα, νοικιάζονταν ως βοσκότοπος, ενώ οι φαροφύλακες που έμεναν στο Φάρο καλλιεργούσαν κηπευτικά. Στη Νησιώπη υπήρχαν πάντοτε πολλά αγριοκούνελα. Πριν από λίγα χρόνια, μια επιδημία μείωσε επικίνδυνα τον πληθυσμό τους. Η Νησιώπη είναι δημόσιος και επισκέψιμος χώρος. Στα νοτιοανατολικά της νησίδας υπάρχει μια ωραία παραλία, κατάλληλη για μπάνιο.

Απολιθωμένο Δάσος

Το απολιθωμένο Δάσος έχει έκταση 150.000 στρέμματα και απλώνεται σε όλη τη Νοτιοδυτική περιοχή της Λέσβου. Δημιουργήθηκε πριν από 15 - 20 εκατομμύρια χρόνια, από την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που έλαβε χώρα στη Λέσβο κατά το τέλος του Ολιγοκαίνου μέχρι το μέσο Μειόκαινο, περίπου πριν 20 εκατομμύρια χρόνια. Το δάσος αποτελείται από απολιθωμένους κορμούς κωνοφόρων δέντρων και άλλων, όπως μεγάλους όρθιους κορμούς σεκόϊας που φτάνουν σε ύψος 5 μέτρων. Έχει υποδειχθεί ως προστατευμένο φυσικό μνημείο. Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου είναι διατηρητέο μνημείο της φύσης από το 1985, σύμφωνα με το ΦΕΚ 160/Α/1985.. Το 1994 ιδρύθηκε στο Σίγρι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου με σκοπό τη μελέτη, ανάδειξη και προστασία του Απολιθωμένου Δάσους. Το 2004 εντάχθηκε στο Παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων της UNESCO.

Παραπομπές

Πηγές-Σύνδεσμοι

Άρθρο για το λιμάνι του Σιγρίου Πλήρης αναφορά στο κάστρο του Σιγρίου. Αρχειοθετήθηκε 2007-09-12 στο Wayback Machine. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Αρχειοθετήθηκε 2015-06-29 στο Wayback Machine. Φωτογραφικός Οδηγός Λέσβου.