Η Καλλιόπη είναι ένα χωριό της Λήμνου, χτισμένο στην ανατολική πλευρά του νησιού. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Λήμνου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου (πρόγραμμα Καλλικράτης). Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας ανήκε στο δημοτικό διαμέρισμα Μούδρου του Δήμου Μούδρου. Παλαιότερα ανήκε στον νομό Λέσβου. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή αριθμεί 334 κατοίκους. Είναι χτισμένο σε πεδινό έδαφος και αρκετά κοντά στη θάλασσα (κόλπος Κέρους).

Ιστορικά στοιχεία

Η ίδρυση του χωριού χρονολογείται το 1200 περίπου. Σύμφωνα με κάποιες εκδοχές η ίδρυση του χωριού συνέπεσε με την περίοδο παρακμής της Ηφαιστίας. Το χωριό κατοικήθηκε πρώτα από την Καλλιόπη ή Καλλή, η οποία ήταν μία πλούσια κάτοικος της Ηφαιστίας και είχε αγρόκτημα στην περιοχή, άλλά διώχθηκε λόγω της απρεπούς συμπεριφοράς της. Στο κοιμητήριο του χωριού σώζεται μια μαρμάρινη σαρκοφάγος που έχει έναν χαραγμένο σταυρό και τις λέξεις: ΜΤΡ ΘЎ, Η ΔΟΥΛΗ ΤΟΥ ΘЎ ΚΑΛΗ Ο αρχικός οικισμός βρισκόταν πιο κοντά στη θάλασσα, στην περιοχή Αριόνες, όπου βρίσκονται και τα ερείπιά του. Από την Καλλιόπη κατάγεται ο θαλασομάχος Γεώργιος Καπετανάκης που έδρασε στην Ελληνική επανάσταση του 1821. Ο κόλπος Κέρος είναι η παραλία του χωριού. Ο κόλπος εκτείνεται τρία χιλιόμετρα περιπου και υπήρξε σημαντικό λιμάνι μέχρι τα ύστερα μεσαιωνικά χρόνια. Πήρε το όνομά του λόγω του σχήματός του, το οποίο μοιάζει με κέρατο. Ορισμένες πηγές το αναφέρουν σαν Port Kharos.

Το σημερινό χωριό

Πολιούχος του χωριού είναι ο Άγιος Γεώργιος, προς τιμή του οποίου χτίστηκε το 1869 ένας ναός ρυθμού βασιλικής χωρίς τρούλο. Κάθε χρόνο στη γιορτή του αγίου Γεωργίου λαμβάνουν χώρα παραδοσιακές ιπποδρομίες. Η διαδρομή που καλύπτουν οι αναβάτες είναι περίπου τρία χιλιόμετρα και εκτείνεται από το εκκλησάκι του αγίου Γεωργίου κοντά στην παραλία του Κέρους ως την είσοδο του χωριού. Ακολουθεί βράβευση του νικητή και χοροεσπερίδα με παραδοσιακούς χορούς και άφθονο φαγητό και κρασί. Το έθιμο είναι πανάρχαιο και διεξάγεται τουλάχιστον από τα μέσα του 19ου αιώνα. Σε δημοσίευμα του 1916 αναφέρεται (εφ. "Λήμνος", φ. 21, 22/4/1916): "Την 23ην υπερμεσούντος, εορτήν του Αγ. Γεωργίου, τελείται εν Καλλιόπη πανήγυρις, καθ' ην κατ' έτος τελούνται ιππικοί αγώνες." Η Καλλιόπη είναι χτισμένη σε πεδινό έδαφος και οι κάτοικοί της αχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, την πτηνοτροφία, τη γεωργία και την αλιεία. Κοντά στο χωριό υπάρχει η Χορταρόλιμνη, ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους του νομού Λέσβου. Είναι ενταγμένη στο δίκτυο NATURA και προστατεύεται από περιβαλλοντικές συνθήκες. Από το 2001 στο χωριό εδρεύει Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης, που στεγάζεται στο κτίριο του δημοτικού σχολείου, με σκοπό την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού πλούτου της περιοχής. Εκεί ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί σε περιβαλλοντικά θέματα. Στο χωριό λειτουργούν ταβέρνες, ενώ υπάρχει η παραλία του Κέρους με καντίνα. Πριν την παραλία υπάρχει ένα δασύλλιο που οι παραθεριστές μπορούν να κατασκηνώσουν. Η Καλλιόπη είναι επίσης ένα χωριό παραδόσεων και θρύλων. Από την Καλλιόπη κατάγεται και ο συνθέτης/τραγουδιστής Στέλιος Ρόκκος, ο οποίος διαμένει μόνιμα στην περιοχή.

Αξιοθέατα

Παραλία Κέρους Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Ναός Αγίου Γεωργίου Παλαιοχριστιανικός τάφος στο νεκροταφείο της Αγ. Άννας Χορταρόλιμνη

Βιβλιογραφία

Τουρπτσόγλου-Στεφανίδου Βασιλική, «Ταξιδιωτικά και γεωγραφικά κείμενα για τη νήσο Λήμνο (15ος-20ος αιώνας)», Θεσσαλονίκη 1986. Cdrom Επαρχείου Λήμνου: "Λήμνος αγαπημένη". Θ. Μπελίτσου, Η Λήμνος και τα χωριά της, 1994. "ΛΗΜΝΟΣ: Ιστορική & Πολιτιστική Κληρονομιά", εκδ. Γ. Κωνσταντέλλης, 2010.