Η Φίλια είναι ημιορεινό χωριό στη Λέσβο. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καποδίστριας ανήκε στον Δήμο Καλλονής, με το πρόγραμμα Καλλικράτης στον Δήμο Λέσβου, ενώ σήμερα σύμφωνα με το πρόγραμμα Κλεισθένης ανήκει στο Δήμο Δυτικής Λέσβου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 έχει 616 κατοίκους, με την απογραφή του 2011 είχε 653 κατοίκους, ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είχε 636 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 312 μέτρων, σε απόσταση 49 χιλιομέτρων από τη Μυτιλήνη. Η τοποθεσία του χωριού παλιά ήταν πιο ψηλά, αλλά λόγω των επιδρομών των πειρατών και προκειμένου να μην είναι ορατό από αυτούς, τρία αδέρφια ή τρεις φίλοι, πάντα σύμφωνα με το θρύλο αποφάσισαν να μεταφέρουν το χωριό στη σημερινή του θέση. Το χωριό έχει πετρόκτιστα κτήρια, αρκετά από τα οποία χρονολογούνται από τέλος του 19ου αιώνα και έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία, μικρές πλατείες, καλντερίμια και καφενεία, με έντονο παραδοσιακό χρώμα. Στο χωριό έδρευε ο γυναικείος αγροτουριστικός συνεταιρισμός φίλιας, γνωστός για τα χειροποίητα αμυγδαλωτά, τα γλυκά κουταλιού, τις μαρμελάδες, τα ηδύποτα και τα ζυμαρικά που παρασκεύαζε. Άλλα τοπικά προϊόντα είναι το εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο και οι ελιές, τα τυριά, γιαούρτια, το ρυζόγαλα, άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα που παρασκευάζονται από το ντόπιο κατσικίσιο γάλα, καθώς και τα υπέροχα παξιμάδια.

Αξιοθέατα

Ο Ιερός Ναός Ταξιαρχών, ο οποίος ιδρύθηκε το 1836. Είναι ξεχωριστό δείγμα τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με τοξωτή οροφή στο κεντρικό κλίτος. Το τέμπλο της είναι ξύλινο και σε κάποια σημεία επιζωγραφισμένο. Ο εσωτερικός φέρει στοιχεία εκλεκτικισμού.

Το Καλφαγιάννειο Γυμνάσιο Φίλιας, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Το κτίριο του αγροτικού ιατρείου, του τέλους του 19ου αιώνα, το οποίο έχει χαρακτηριστεί επίσης και έργο τέχνης. Το Οθωμανικό τέμενος, στην άκρη του χωριού κοντά στον ποταμό Τσιχράντα. Είναι ορθογώνιο και διατηρείται επίσης ακέραιος ο μιναρές, χωρίς όμως τη σκεπή. Λειτουργεί σαν αποθήκη. Σε άμεση επαφή με το τέμενος βρίσκεται μια κρήνη και το Οθωμανικό σχολείο.

Στις θέσεις «Γούρνες» («Ξενοτάφια») και «Σκοτεινό Βουνό» έχουν εντοπιστεί αρχαίοι λαξευτοί τάφοι. Στη περιοχή «Καστρέλλι» σώζονται ερείπια οικισμού ελληνιστικών χρόνων, καθώς και ενός μικρού οχυρού.

Τσιχράντα/Κεχράδα

Η Τσιχράντα/Κεχράδα είναι παραλία που ανήκει στην κοινότητα της Φίλιας και του Σκουτάρου. Χωρίζεται σε δύο τμήματα το μεγαλύτερο στη Φίλια και το μικρότερο στο Σκουτάρο. Το φυσικό σύνορο είναι ο ποταμός Τσιχράντας/Κεχράδας. Βρίσκεται κάπου στα 7 χιλιόμετρα μακριά από τη Φίλια. Υπάρχει στο τμήμα της Φίλιας η σκάλα του παλιού μεταλλείου, ένα τμήμα της οποίας παραμένει αβύθιστο και φαίνεται και σήμερα. Το μεταλλείο ανήκε σε μία εταιρεία η οποία έφερνε με ένα καραβάκι το μέταλλο, το οποίο επεξεργάζονταν εκεί και κατόπιν μεταφερόταν αλλού. Στο σημερινό λιμάνι αράζουν μικρές βάρκες και καΐκια . Το παλιό λιμανάκι δεν χρησιμοποιείται σήμερα για σκάφη λόγω βάθους, χρησιμοποιείται όμως για κολύμπι και ψάρεμα καθώς αποτρέπει τα κύματα. Με δικά τους έξοδα οι κάτοικοι της Φίλιας έχουν διαμορφώσει υποδομές πλαζ.

Αθλητισμός

Στο χωριό εδρεύει η ποδοσφαιρική ομάδα ΕΜΑΣ ΦΙΛΙΑΣ, η οποία ιδρύθηκε το 1985. Η ομάδα αγωνίζεται στο γήπεδο Γεώργιος Θ. Καζάζης, το οποίο πήρε το όνομά του από τον ποδοσφαιριστή Γεώργιο Θ. Καζάζη που συνέβαλε πάρα πολύ στην ομάδα. Η ομάδα έχει αγωνιστεί και στις 3 τοπικές κατηγορίες Β1 κατηγορία, Β' κατηγορία (Παλιά ενιαία κατηγορία και σήμερα Βόρειος Όμιλος) και Α' κατηγορία που είναι η μεγαλύτερη στο νησί. Τέλος, σήμερα υπάρχουν 2 κατηγορίες, η Β' κατηγορία (Βόρειος και Νότιος όμιλος) και η Α' κατηγορία, η ΕΜΑΣ ΦΙΛΙΑΣ αγωνίζεται στην Α' κατηγορία.

Παραπομπές