Τα Αλυφαντά είναι χωριό της Λέσβου. Διοικητικά είναι έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας και δήμου Μυτιλήνης, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Λέσβου, στην περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, καθώς και των μεταβολών μετά από αυτό το πρόγραμμα. Πριν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης, ανήκε στην επαρχία Μυτιλήνης του νομού Λέσβου, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου.

Μέχρι το 1940 ο οικισμός ονομαζόταν Αλυφαντά ή Ελεφαντά.

Γεωγραφία

Τα Αλυφαντά είναι ηπειρωτικός οικισμός της νοτιοανατολικής Λέσβου. Βρίσκεται πολύ κοντά στην πρωτεύουσα του νησιού και στην επαρχιακή οδό Μυτιλήνης-Καλλονής, σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 170. Βορειοδυτικά του οικισμού βρίσκεται ελικοδρόμιο και το Στρατόπεδο «Κυριαζή». Απέχει 3,5 χλμ. περίπου Δ. της Μυτιλήνης.

Τοπική κοινότητα

Η τοπική κοινότητα Αλυφαντών είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 9,629 χμ² (2011). Περιλαμβάνει και τους οικισμούς Κέδρο, Ουτζά και Πυργί.

Πληθυσμός

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1918 ως Αλεφαντά (Ελεφαντά) και προσαρτήθηκε στον δήμο Μυτιλήνης του νομού Λέσβου. Το 1940 μετονομάστηκε σε Αλυφαντά. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010, αποσπάστηκε από τον δήμο Μυτιλήνης και προσαρτήθηκε στον δήμο Λέσβου. Με το ΦΕΚ 43Α - 09/03/2019, αποσπάστηκε από τον δήμο Λέσβου και επανήλθε στον δήμο Μυτιλήνης.

Ιστορικά στοιχεία

Ο οικισμός αναφέρεται για πρώτη φορά σε οθωμανικά κατάστιχα του 16ου αιώνα, αλλά μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα δεν αναφέρεται πουθενά ως οικισμός. Το 1849 θεωρείται μάλλον ως παραθεριστικός οικισμός των Μυτιληναίων με ελάχιστα σπίτια. Πρώτη επίσημη αναφορά για την ύπαρξή του γίνεται το 1881, οπότε και καταγράφονται 50 σπίτια και ένας ναός, του Αγίου Γεωργίου. Το 1908 καταγράφονται στα Αλυφαντά περίπου 60 σπίτια.

Γενικά στοιχεία

Στα Αλυφαντά έχει την έδρα του ο Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Λέσβου, που ιδρύθηκε το 1982, και έκτοτε έχει διαρκή δράση και παρουσία. Αποτελείται από 110 μικρούς και μεσαίους μελισσοκόμους απo όλο το νησί της Λέσβου ενώ τυποποιεί και διανέμει αποκλειστικά και μόνο μέλι και προϊόντα μέλισσας των συνεταίρων.

Αξιοθέατα

Το σπήλαιο «Μαγαράς» σε χαμηλό λόφο κοντά στον οικισμό. Είναι δαιδαλώδες και πολυεπίπεδο σπήλαιο, εξαιτίας των έντονων καταπτώσεων, με στενή και χαμηλή είσοδο, επιμήκη κάτοψη και δύο κύριες αίθουσες. Τα δάπεδα των αιθουσών καλύπτονται από λατύπες, αργιλικά υλικά και κομμάτια από την οροφή. Τα επιφανειακά κινητά ευρήματα, κυρίως θραύσματα κεραμικής και λύχνων καθώς και τμήματα πήλινων πινακίδων, καταδεικνύουν τη χρήση του σπηλαίου από τους αρχαϊκούς χρόνους έως και την ύστερη αρχαιότητα Ο ναός του Αγίου Γεωργίου που «αναγέρθηκε εκ βάθρων» σε ρυθμό βασιλικής βάσει σχεδίου του αρχιτέκτονα Ιωάννη Κόκκινου ή Μαλή, μετά την πυρκαγιά του 1912 που αποτέφρωσε την παλιά εκκλησία Η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, στη νότια έξοδο του οικισμού

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1981, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 eetaa.gr

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

https://www.youtube.com/watch?v=Pku4mzTmLD8