Το Πισκοκέφαλο (επίσημο Πισκοκέφαλον) είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Σητείας του νομού Λασιθίου στην Κρήτη. Βρίσκεται στο 3ο χιλ. του δρόμου που ενώνει τη Σητεία με την Ιεράπετρα.

Ιστορία

Το Πισκοκέφαλο ανήκε στο φέουδο της Ενετοκρητικής οικογένειας των Κορνάρων, από την οποία προέρχεται ο ποιητής του "Ερωτόκριτου" Βιτσέντζος Κορνάρος. Το σπίτι και ο νερόμυλος των Κορνάρων έχουν αναστηλωθεί και προορίζονται για τη δημιουργία μουσείου του Βιτσέντζου Κορνάρου. Στην οικογένεια ανήκε και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (μέσα στο χωριό) που φέρει το οικόσημο τους.

Στα βόρεια του χωριού κοντά στο λόφο Κατρίνια ανασκάφηκε αγροτικό ιερό με πλούσια ευρήματα, όπως ειδώλια εγκύων γυναικών, αγγεία, χάνδρες, ομοιώματα ανθρώπων και ζώων, κερατοφόροι σκαραβαίοι, πήλινα σπίτια κ.α. Στο δρόμο μεταξύ Σητείας - Πισκοκεφάλου ανασκάφηκε διώροφη μινωική έπαυλη και μπορεί κανείς και σήμερα να δει τα σωζόμενα ερείπια δωματίων, τις σκάλες, τους προστατευτικούς ογκολίθους από το ποτάμι ή τη θάλασσα κ.α. Μέχρι το 1871 το Πισκοκέφαλο ήταν έδρα της Τουρκικής Διοίκησης της επαρχίας Σητείας. Είναι γενέτειρα του Καπετάν Γιάννη Κοντού και του βουλευτή της Κρητικής βουλής Μ. Κολυβάκη.

Αξιοθέατα

= Οικία Βιτσέντζου Κορνάρου

= Βρίσκεται μόλις 200 μέτρα βορειοανατολικά απ’ την κεντρική πλατεία του χωριού χρονολογείται περίπου στο 1550μ.χ.Αποκαταστάθηκε πρόσφατα απ’ τον πολιτιστικό σύλλογο Πισκοκεφάλου με την συγχρηματοδότηση του Μ.Ο.Π. Κρήτης με προορισμό τη δημιουργία μουσείου του Βιτσέντζου Κορνάρου. Πρόκειται για μια πετρόκτιστη μονοκατοικία κρητικής ανώνυμης παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το κτίριο δείχνει πρόσφατα αποκαταστημένο αποτελείται από ισόγειο και όροφο ,την λιθοδομή καλύπτει τριφτό ασβεστοτσιμεντοκονίαμα. Η εξωτερική δίφυλλη ξύλινη πόρτα καθώς και τα κουφώματα είναι σε μέτρια κατάσταση και αίσθηση κάνει η κλίση των τοιχοποιιών. Μέσα υπάρχει μια εσωτερική αυλή από βοτσαλωτό δάπεδο, μια κρήνη που φαίνεται καινούρια και τρεις πόρτες που οδηγούν σε τρείς αυτόνομους ξεχωριστούς εσωτερικούς χώρους. Περνώντας την βορειοδυτική πόρτα μπαίνουμε σε ένα ενιαίο χώρο, το ταβάνι αποτελείται από ξύλινα δοκάρια κυπαρισσιού που πάνω τους είναι τοποθετημένες οι σανίδες του πρώτου ορόφου. Δεξιά είναι το τζάκι και μια τουαλέτα με σύγχρονα υλικά. Μια ξύλινη σκάλα -μη αποκατεστημένη- οδηγεί στον πρώτο όροφο. Ανεβαίνοντας στον όροφο υπάρχει ένας ενιαίος χώρος με 3 παράθυρα ένα βόρειο ένα ανατολικό και ένα δυτικό, αίσθηση κάνει η πολύ έντονη κλίση του ξύλινου δαπέδου. Πλέον χρησιμοποιείται ως αποθηκευτικός χώρος για τις ανάγκες του πολιτιστικού συλλόγου Ξεκινώντας πάλι απ τη εσωτερική αυλή και περνώντας την κεντρική πόρτα, υπάρχει ένας κλειστός μακρόστενος χώρος που καλύπτεται από καμαρωτή λιθόκτιστη οροφή. Στον ανατολικό τοίχο υπάρχει μια απόληξη καμινάδας ,που προμηνύει την ύπαρξη μιας παρασιάς. Όλα τα ανοίγματα είναι πλέον κτισμένα. Πηγαίνοντας για τελευταία φορά στην αυλή και περνώντας την νοτιοανατολική πόρτα μπαίνουμε σε ένα ενιαίο χώρο με ξύλινο πάτωμα ,που τώρα χρησιμοποιείται ως χώρος γραφείου του πολιτιστικού συλλόγου.

= Νερόμυλος των Κορνάρων

= Κατηφορίζοντας προς τα ανατολικά την κεντρική πλατεία του χωριού καταλήγουμε στον νερόμυλο που κατασκευάστηκε απ την οικογένεια των Κορνάρων οπού και ανήκε. Ο νερόμυλος έχει μπει στο πρόγραμμα της ανάπλασης του οικισμού που χρηματοδοτείται απ το Π.Ε.Π. Κρήτης και έχει αποκατασταθεί. Το δυτικό τμήμα του έχει υψομετρική διάφορα εδάφους της τάξης των 5 μέτρων σε σχέση με το ανατολικό. Στο ανατολικό τμήμα του μύλου βρίσκεται η εισαγωγή της εσοχής που εισερχόταν το νερό για να καταλήξει στο δυτικο τμήμα και έπειτα σε ένα δεύτερο πετρόκτιστο κτίριο ύψους 3.5 μέτρων όπου εμπεριείχε τον νερόμυλο. Πλέον ο νερόμυλος δεν χρησιμοποιείται ,και προορίζεται για μουσειακός χώρος όπως και το σπίτι των Κορνάρων.

= Τραπεζόντα

= Ερειπωμένος οικισμός της περιοχής της Σητείας ήδη απο την τελευταία περίοδο της Ενετοκρατίας και ιδιαίτερη πατρίδα της οικογένειας των Κορνάρων. Ο οικισμός φαίνεται να ιδρύθηκε το 1414, όταν Τραπεζούντιοι παίρνουν άδεια απο την Βενετία για μετεγκατάσταση στην Κρήτη, λόγω των Οθωμανικών διωγμών. Εξελίχθηκε σε ένα απο τα μεγάλα χωριά της περιφέρειας της Σητείας, αλλά υπέστη μεγάλες καταστροφές κατά τη λεηλασία της επαρχίας απο τον Μπαρμπαρόσα το 1538. Το 1648 καταστράφηκε άλλη μια φορά απο τον Χαμπίμπ Πασά. Στον χώρο της Τραπεζόντας σήμερα σώζεται ο ναός της Παναγίας.

Διοικητικά στοιχεία

Δείτε: Κοινότητα Πισκοκεφάλου Το Πισκοκέφαλο αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, μαζί με τον οικισμό Κάτω Επισκοπή αποτελούν την κοινότητα Πισκοκεφάλου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Σητείας του δήμου Σητείας ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 642 κατοίκους.

Παραπομπές