Πληροφορίες
Η Σωτηρίτσα ή Άνω Σωτηρίτσα είναι οικισμός της Θεσσαλίας στην Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας.
Γεωγραφικά - ιστορικά στοιχεία
Η Σωτηρίτσα βρίσκεται κοντά στην πρώην πρωτεύουσα του πρήν Δήμου Αγιάς, στις παρυφές της Όσσας (Κίσαβος) και σε υψόμετρο 325 μέτρων ενώ απέχει περίπου 8 χλμ. Α.-ΒΑ. από την Αγιά και 43 χλμ. Α.-ΒΑ. από την Λάρισα. Παλιότερα λεγόταν και «Κάπιστα» (Κάψτια). Οι κάτοικοί του, κατά κύριο λόγο κτηνοτρόφοι, ζούσαν το μισό χρόνο στο χωριό και τον άλλο μισό στα Καλύβια (χειμαδιά στον κάμπο, κοντά στη θάλασσα). Σήμερα οι συνοικισμοί λέγονται: Άνω Σωτηρίτσα και Κάτω Σωτηρίτσα. Με το όνομα Σωτηρίτσα χαρακτηρίζεται κι ο κάμπος που βρίσκεται ανάμεσα στο ρέμα του Αγιοκάμπου και το ρέμα της Βελίκας. Κάποτε η περιοχή αυτή ανήκε στην ιδιοκτησία κάποιου Ζούλια, Πηλιορείτη που ζούσε την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Είχε έρθει στα τέλη του 19ου αιώνα ή στις αρχές του 20ου από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κι αγόρασε αυτή την περιοχή (από τον Αγιόκαμπο μέχρι και το Στόμιο, έλεγαν οι παλιότεροι) από κάποιο Τούρκο. Οι κτηνοτρόφοι πλήρωναν στο Ζούλια ενοίκιο για να βοσκούν πρόβατα στα λιβάδια του. Ενοίκιο πλήρωναν κι όσοι ασχολούνταν με την καλλιέργεια των χωραφιών του κάμπου. Τότε τα χωράφια αυτά ήταν ξερικά (δεν ποτίζονταν) και μόνο σιτάρι ή σουσάμι παρήγαγαν. Επίσης πλήρωναν δικαίωμα όσοι μάζευαν τις ελιές ή έκοβαν καυσόξυλα ή μάζευαν κούμαρα (για απόσταξη) από το δάσος που βρίσκεται ανάμεσα στην Άνω Σωτηρίτσα και την παραλία. Στα μέσα, όμως, του περασμένου αιώνα η περιοχή απαλλοτριώθηκε δια νόμου (όπως κι άλλα τσιφλίκια) και δόθηκε στους ακτήμονες. Έτσι οι ακτήμονες κτηνοτρόφοι κι όλοι όσοι δούλευαν ως εργάτες, παραγιοί, βοσκοί ή επιστάτες στο τσιφλίκι, βρέθηκαν με χωράφια και οικόπεδα, έναντι αμοιβής στους κληρονόμους του Ζούλα. Εγκαταστάθηκαν μόνιμα πια στην περιοχή κι έτσι δημιουργήθηκε το χωριό Σωτηρίτσα. Το όνομα το πήρε από το ξωκλήσι της Μεταμόρφωσης Του Σωτήρος, που βρίσκεται λίγο πιο έξω από το χωριό. Πρόκειτια για μεταβυζαντινό ναύδριο του οποίου τα υλικά προέρχονται από παρακείμενη μονής ενώ έχει και εντοιχισμένα βυζαντινά γλυπτά. Με την ανάπτυξη της τουριστικής κίνησης στην περιοχή στη δεκαετία του 1970, οι περισσότεροι κάτοικοι της Άνω Σωτηρίτσας, εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Κάτω Σωτηρίτσα. Η πλειοψηφία των κατοίκων ασχολείται με αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες, ενώ πολλοί ασχολούνται εποχιακά με δραστηριότητες υποστηρικτικές της παραθεριστικής κατοικίας, όπως ταβέρνες, εστιατόρια, τσιπουράδικα και μπαράκια. Η περιοχή έχει γνωρίσει έντονη ανοικοδόμηση, για δεύτερη κατοικία που απευθύνεται κυρίως σε κατοίκους των νομών της Θεσσαλίας. Πολλά από τα σπίτια του παλιού χωριού της Άνω Σωτηρίτσας έχουν επίσης ανακαινιστεί και πουληθεί σε αστούς που αναζητούσαν εξοχική κατοικία. Η περιοχή είναι πλούσια σε φυσικές ομορφιές και πολύ κοντά στη θάλασσα.
Διοικητικά - πληθυσμιακά στοιχεία
Αναφέρεται, μετά την Ένωση της Θεσσαλίας με την Ελλάδα, το 1883 στο ΦΕΚ 126Α - 02/04/1883 με την παλιά του ονομασία από την Τουρκοκρατία ως Κάπιτσα να προσαρτάται στον τότε δήμο Δωτίου και το 1927 στο ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927 το όνομα να διορθώνεται σε Σωτηρίτσα. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μαζί με την Κάτω Σωτηρίτσα αποτελούν την ομώνυμη κοινότητα που υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Μελιβοίας του Δήμου Αγιάς και σύμφωνα με την απογραφή 2011 απογράφησαν 40 κάτοικοι. Η πορεία του πληθυσμού μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο σύμφωνα με τις απογραφές είναι:
