Το Μακρυχώρι (παλαιότερα αναφερόταν παράλληλα με την ελληνική ονομασία και ως Οτμανλί/Ουτμαντά) είναι χωριό του Νομού Λάρισας και υπήρξε έδρα του τέως ομώνυμου Δήμου. Βρίσκεται 18 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης της Λάρισας, δίπλα από την Εθνική οδό Αθήνας Θεσσαλονίκης και 8 χιλιόμετρα από την είσοδο του στενού των Τεμπών. Υπάγεται διοικητικά στον νέο Δήμο Τεμπών. Βρίσκεται κτισμένο απέναντι ακριβώς από την κορυφή του Κισσάβου, στους πρόποδες της ανατολικής πλευράς του βουνού Καρακόπετρα και σε υψόμετρο 110 μέτρων. Το χωριό ήταν κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα πριν τους Βαλκανικούς πολέμους, κατά τους οποίους και αποτέλεσε πέρασμα ανεφοδιασμού του ελληνικού στρατού.

Ιστορία

Κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κατοχής, ανατολικά και νότια της σημερινής θέσης του οικισμού υπήρχαν μκροί οικισμοί τα ερείπια των οποίων υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Οι οικισμοί αυτοί ήταν: το Προσήλιο, το Βερνέρι, το Ραχμάνι και το Καρασλάρ.. Το 1786 στη Θεσσαλία εισήλθε ο Αλή πασάς. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας του απέκτησε μεγάλη περιουσία η οποία αποτελούνται από 935 τσιφλίκια, ανάμεσα τους και το Μακρυχώρι. Το ελληνικό στοιχείο δεν ήταν έντονο στην περιοχή κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής. Οι Έλληνες έρχονταν από ορεινά χωριά για να υπηρετήσουν ως χουσμικιάρηδες (υπηρέτες) δηλαδή στους Τούρκους, καθώς οι Τούρκοι δεν ασχολούνταν με αυτά τα επαγγέλματα. Ο Φραγκούδης Γ. το 1891 αναφέρει: «… έφθασα εις το Μακρυχώρι, υπο Τουρκων οικούμενων. Οι Τούρκοι τόσον φανατικοί εινε, ώστε εις ουδένα Χριστιανόν επιτρέπουσι να κατοικήση ενταυθα. Μόνο εις Χριστιανός ετόλμησε από της προσαρτήσεως να υποκατασταθή αλλά ώς φύγη οι Τούρκοι τω υπόσχονται ότι αγοράζουσιν εις πενταπλάσιον αξίαν τα κτηματά του. Πλην αυτού εινε και δυο Χριστιανοί χαντζήδες ανεκτοί ως εκ του επαγγέλματος των. Τα μαγαζιά των πλην ολίγων αξία 100 εν όλω δραχμών ουδέν άλλο περιέχουσι. Μόλις ηδυνήθηκαν να μου προμηθεύσωσι τεμάχιον ξερόν άρτον και ολίγα ωα. Αι γυναίκες διερχόμεναι προ εμού καλύπτουσι το πρόσωπων. Τα δε Τουρκόπαιδα μακροθεν ιστάμενα με περιεργάζονται μετά απορίας. Ο θέλων να κοιμηθή εις Μακρυχώρι δεν έχει εξαπλωθή υπό την σκιάν του χανίου… Ο πόλεμος του 1897, οι συγκρούσεις που ακολούθησαν, η υποχώρηση του ελληνικού στρατού και τελικά η επαναπροσάρτηση της περιοχής στην Ελλάδα, είχε σαν αποτέλεσμα οι Τούρκοι κάτοικοι της περιοχής να την εγκαταλείπουν με γοργούς ρυθμούς και να πουλάνε τις περιουσίες τους στους «χουσμικιάρηδες». Την εποχή αυτή, πολλοί Τούρκοι είχαν εγκατασταθεί στην άλλη πλευρά των συνόρων, ωστόσο περνούσαν τα σύνορα και έρχονταν στην περιοχή για να πουλήσουν τις περιουσίες τους. Το Μακρυχώρι ήταν από τα τελευταία ελληνικά χωριά της περιοχής μέχρι το 1912. Πάνω στην κορυφογραμμή της Καρακόπετρας υπάρχουν παλιά οχυρωματικά έργα, στρατώνες, πολυβολεία και δρόμοι από τους οποίους Στρατός ανέβαζε τ' άρματα, ιδιαίτερα κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, επειδή βόρεια του χωριού, στην νότια πλευρά του Ολύμπου, ήταν τα ελληνοτουρκικά σύνορα από το 1881 μέχρι το 1912. Τέλος τα τελευταία χρόνια με τα μεγάλα έργα οδοποιίας της περιοχής αποκαλύφτηκε από τους Αρχαιολόγους δίπλα από τον κόμβο Μακρυχωρίου, μία διπλή αμυντική τάφρος λαξευμένη στην περιφέρεια προϊστορικής τούμπας, εύρημα και αυτό της Νεολιθικής περιόδου.

Συμμετοχή στους Εθνικούς αγώνες

Από το Μακρυχώρι στρατολογήθηκαν για τον Μακεδονικό αγώνα αρκετοί νέοι. Σημαντική επίσης ήταν η συμμετοχή τους στη Μικρασιατική εκστρατεία. Πολλοί απ' αυτούς τους νέους γύρισαν με την οπισθοχώρηση, μερικοί όμως σκοτώθηκαν. Επίσης στον πόλεμο του 1940 αρκετοί νέοι πήραν μέρος και πολλοί απ' αυτούς δεν είχαν την τύχη να γυρίσουν. Κατά τη διάρκεια της Γερμανο-ιταλικής κατοχής, όλοι σχεδόν οι νέοι συμμετείχαν στις αντιστασιακές οργανώσεις και με διάφορες ενέργειες, σαμποτάζ, δολοφονίες Γερμανών στρατιωτών, έδειχναν στους κατακτητές ότι δεν δέχονται την σκλαβιά. Δυστυχώς όπως σε όλες τις ανώμαλες καταστάσεις έτσι και τότε, δεν έλειψαν και οι άνθρωποι που πιστεύοντας ότι οι κατακτητές θα μείνουν για πάντα στην Ελλάδα θέλησαν να εκμεταλλευτούν την εξουσία που πρόσκαιρα τους χάρισαν οι Γερμανοί και οι Ιταλοί. Μελανό επίσης σημείο για το χωριό, ήταν η δράση μετά την κατοχή στην περιοχή παρακρατικών οργανώσεων, που είχε σαν αποτέλεσμα να σκοτώσουν τον Αύγουστο του 1946 πάνω από είκοσι άνδρες, οικογενειάρχες στην πλειοψηφία τους και να γεμίσει το χωριό με ορφανά παιδιά και χήρες.

Διοίκηση

Έγινε ανεξάρτητη Κοινότητα το 1912, με πρώτο πρόεδρο τον αείμνηστο Μιχάλη Σαμολαδά.

Στην Κοινότητα Μακρυχωρίου ανήκε και ο Συνοικισμός της Γυρτώνης που βρίσκεται 8 χιλιόμετρα Νοτιοδυτικά του χωριού, στο κέντρο σχεδόν μίας πολύ εύφορης πεδιάδας. Το 1997 δημιουργήθηκε ο Δήμος Μακρυχωρίου με έδρα το Μακρυχώρι Λάρισας, σύμφωνα με τον Νόμο 2539/1997 γνωστό ως «Ιωάννης Καποδίστριας».Στον τέως Δήμο Μακρυχωρίου, ο οποίος υφίστατο έως τα τέλη του 2010, ανήκαν οι πρώην Κοινότητες Ευαγγελισμού, Παραποτάμου, Ελάτειας και ο Συνοικισμός της Γυρτώνης. Ο Δήμος κατά την απογραφή του 2001 είχε 2.976 κατοίκους, οι 1.787 από τους οποίους ζούσαν στο Μακρυχώρι. Από το 2011 υπάγεται διοικητικά στο διευρυμένο Δήμο Τεμπών.

Κοινοτάρχες και δήμαρχοι

Παραπομπές

Πηγές

Σαίτη Αποστολίνα-πτυχιακή εργασία[1]