Η Θηρασία ή Θηρασιά είναι μικρό νησί του Αιγαίου Πελάγους και ανήκει στις Κυκλάδες. Μέχρι τη Μινωική έκρηξη των προϊστορικών χρόνων που δημιούργησε την καλδέρα, αποτελούσε κομμάτι της νήσου Στρογγύλης, της οποίας σήμερα συμπληρώνει το κυκλικό περίγραμμα μαζί με τα νησιά Θήρα (Σαντορίνη) και Ασπρονήσι, με τα οποία ανήκει στο ίδιο νησιωτικό σύμπλεγμα . Η Θηρασιά διαχωρίστηκε από τη Στρογγύλη κατά την καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου το 1600 π.Χ. Βρίσκεται στα δυτικά της Σαντορίνης και απέχει περίπου ένα μίλι από το Αμμούδι της Οίας. Έχει έκταση 9,246 τ.χλμ. και πληθυσμό 319 κατοίκους κατά την απογραφή του 2011. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, διοικητικά ανήκει στον Δήμο Θήρας. Πρωτεύουσα του νησιού είναι ο Μανωλάς και λιμάνι του η Ρίβα.

Ονομασία

Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί πήρε το όνομά του από τη μικρότερη κόρη του βασιλιά Θήρα, τη Θηρασιά, στην οποία το είχε παραχωρήσει για να κτίσει ένα μεγαλοπρεπές ανάκτορο.

Ιστορία

Το νησί αποτελούσε μικρό τμήμα της δυτικής ακτής της προϊστορικής Στρογγύλης και θεωρείται πως αποκόπηκε και δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της μεγάλης έκρηξης του 1600 π.Χ. Ο ιστορικός Πλίνιος αναφέρει ότι το 237 π.Χ. η Θηρασιά είχε αποσχισθεί από τη Θήρα μετά από σεισμό. Ο Πτολεμαίος αναφέρει ότι η Θηρασιά ήταν μια πόλη, στην οποία βρέθηκαν σημαντικά προϊστορικά λείψανα του κυκλαδικού πολιτισμού και ότι σε όλες τις ιστορικές εποχές ακολούθησε την τύχη της Θήρας. Το 1397, ο Δούκας της Νάξου, Φραντζέσκο Α΄ Κρίσπο, θεωρείται ότι την εκχώρησε στον γιο του Μάρκο Α΄ μαζί με την Ίο. Κατά το 1866, τα ορυχεία σε Θηρασιά και Θήρα βρίσκονταν σε πλήρη λειτουργία καθώς γινόταν εξαγωγή θηραϊκής γης στην Αίγυπτο, όπου κατασκευαζόταν η Διώρυγα του Σουέζ. Μερικοί εργάτες, σκάβοντας τυχαία στο ορυχείο των Νικολάου Νομικού-Σπυρίδωνα Αλαφούζου, ανακάλυψαν λείψανα ενός αρχαίου κτιρίου, πήλινα αγγεία κι έναν ανθρώπινο σκελετό. Ο γιατρός και βουλευτής Νικόλαος Νομικός μαζί με τον Αλαφούζο φρόντισαν για την ανασκαφή του κτιρίου, ενώ σχετικά άρθρα δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες. Λόγω της δράσης του ηφαιστείου την περίοδο 1866-1870, επιστήμονες από όλο τον κόσμο είχαν φτάσει στην περιοχή. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Γάλλος ηφαιστειολόγος Φερντινάν Φουκέ, ο οποίος το 1867 προχώρησε σε ανασκαφές στη Θηρασιά και μελέτησε τα λείψανα των οικοδομημάτων και τα διάφορα άλλα ευρήματα. Ο οικισμός στη Θηρασιά (στα ορυχεία Αλαφούζου, στο νότιο τμήμα του νησιού) χρονολογήθηκε στην Ύστερη εποχή του Χαλκού και τα ευρήματα αυτά έδωσαν το έναυσμα για τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι και σε άλλα σημεία της Θήρας. Παράλληλα, στη θέση Κοίμηση στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, ανακαλύφθηκε προΐστορικός οικισμός που χρονολογείται στην Πρώιμη και Μέση Εποχή του Χαλκού και προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για το σύμπλεγμα Θήρας- Θηρασιάς κατά τις πρώιμες φάσεις της Εποχής του Χαλκού.

Διοίκηση και πληθυσμός

Κατά το 1834, περίοδος ακμής του νησιού, η Θηρασιά υπήρξε αυτόνομος δήμος, με πληθυσμό 319 κατοίκους και έδρα το Πολίχνιον. Το 1912, συστάθηκε η Κοινότητα Θηρασιάς με έδρα τον οικισμό του Μανωλά, η οποία με διάφορες μεταβολές διατηρήθηκε έως το 1997. Εκείνη τη χρονιά, με το Σχέδιο Καποδίστριας, το Κοινοτικό Διαμέρισμα Θηρασιάς συνενώθηκε με το Κοινοτικό Διαμέρισμα Οίας και αποτέλεσαν την Κοινότητα Οίας. Από το 2011 και σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, το νησί αποτελεί τη Δημοτική Κοινότητα Θηρασιάς, που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Οίας του Δήμου Θήρας. Πρωτεύουσα είναι ο Μανωλάς και αριθμεί 319 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Οι οικισμοί της Θηρασιάς (σε αγκύλη ο σημερινός αριθμός των κατοίκων) και η πορεία του πληθυσμού στο νησί από το 1834:

Αγία Ειρήνη [ 39 ] Αγριλιά [ 2 ] Θηρασία ή Μανωλάς [ 160 ] Όρμος Κόρφου [ 5 ] Ποταμός [ 113 ]

Εκκλησιαστικά

Σήμερα, η Θηρασιά υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θήρας, Αμοργού και Νήσων και ειδικότερα στην αρχιερατική περιφέρεια Θήρας. Στο νησί έχουν χτιστεί συνολικά 21 εκκλησίες και μικρά ξωκλήσια.

Συγκοινωνία

Για να φτάσει κανείς στο νησί, μπορεί να χρησιμοποιήσει λάτζες που αναχωρούν από τον όρμο του Αμμουδιού στην Οία (απόσταση είκοσι λεπτών περίπου) ή με επιβατικό – οχηματαγωγό πλοίο από το λιμάνι του Αθηνιού που εκτελεί δρομολόγια για το λιμάνι της Ρίβας.

Πεζοπορικές διαδρομές

Ρίβα - Μανωλάς: Αποτελεί την πριν από σαράντα χρόνια σύνδεση της Ρίβας με τον Μανωλά και κινείται σε ομαλή ανοδική πορεία ανάμεσα σε ξερολιθιές. Μανωλάς - Κομμάτες - Άη Γιάννης - Μανωλάς: Μια κοντινή στο Μανωλά κυκλική βόλτα με όμορφη θέα προς την Καλντέρα και τον Κόρφο. Μανωλάς - Ποταμός - Αγριλιά - Μανωλάς: Κυκλική διαδρομή που συνδέει τον Μανωλά με τον οικισμό του Ποταμού και την ερειπωμένη Αγριλιά με τα υπόσκαφα. Μανωλάς - Προφήτης Ηλίας - Κέρα - Μονή Παναγιάς (Μοναστήρι Κοίμησης της Θεοτόκου): Συνδέει τον Μανωλά με το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, τον ερειπωμένο οικισμό της Κεράς και που φθάνει στο μοναστήρι της Παναγίας που είναι κτισμένο επάνω στο ακρωτήρι της Τρυπητής στο νοτιότερο άκρο του Νησιού. Κόρφος - Μανωλάς: Φαρδύ λιθόστρωτο μονοπάτι που συνδέει τον Μανωλά με το μικρό λιμάνι του Κόρφου. Αγριλιά - Χριστός - Παλαιά ορυχεία: Τα παλιά ορυχεία αποτελούν το πιο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο του νησιού.

Πανηγύρια

Στις 10 Φεβρουαρίου, ο Άγιος Χαράλαμπος στον Μανωλά Στις 5 Μαΐου, η Αγία Ειρήνη στη Ρίβα Στις 21 Μαΐου, ο Άγιος Κωνσταντίνος στον Μανωλά Στις 24 Ιουνίου, ο Άγιος Ιωάννης στον Μανωλά Στις 7 Ιουλίου, η Αγία Κυριακή στον Μανωλά Στις 20 Ιουλίου, ο Προφήτης Ηλίας στην Κερά Στις 28 Ιουλίου, η Αγία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου στον Μανωλά Στις 6 Αυγούστου, η Μεταμόρφωση του Σωτήρα στην Αγριλιά Στις 15 Αυγούστου, η Παναγιά η Τρυπητή στην Κερά Στις 29 Αυγούστου, ο Άγιος Ιωάννης στον Ποταμό Στις 21 Σεπτεμβρίου, η Παναγία η Γιάτρισσα στον Ποταμό Στις 21 Νοεμβρίου, η Παναγία των Εισοδίων στην Αγριλιά Στις 6 Δεκεμβρίου, ο Άγιος Νικόλαος στον Κόρφο Στις 12 Δεκεμβρίου, ο Άγιος Σπυρίδωνας στον Ποταμό

Τοπικά προϊόντα

Βασικά προϊόντα της Θηρασιάς είναι η φάβα, το «χλωρό» τυρί, οι ντομάτες, η άγρια κάπαρη και τα άγρια σπαράγγια, τα ξυλάγγουρα και τα στρογγυλά κολοκύθια. Επίσης, το συκαμνόγλυκο, ένα γλυκό του κουταλιού από μαύρα μούρα.

Παραπομπές

Σημειώσεις

Θηρασιά είναι ο τίτλος ποιητικής συλλογής που έγραψε ο Δημήτρης Βάρος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Thirasia.gr Αρχειοθετήθηκε 2014-01-03 στο Wayback Machine. Τουριστική πύλη Δήμου Θήρας Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Πολιτιστική πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου - Θηρασιά Δικτυακός τόπος Σαντορίνης -Θηρασιάς