Πληροφορίες
Η Γενισέα είναι χωριό της Θράκης στην Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης και από το 2010 αποτελεί την έδρα του Δήμου Αβδήρων.
Γεωγραφικά - ιστορικά στοιχεία
Η Γενισέα βρίσκεται στην πεδιάδα της Ξάνθης σε υψόμετρο 20 μέτρα και σε απόσταση 12 χλμ. νοτιοανατολικά από το κέντρο της πόλης. Από βόρεια προς ανατολικά περνάει η ΕΟ Ξάνθης - Κομοτηνής και βορειότερα ο ποταμός Κόσυνθος ενώ ανατολικά είναι η λίμνη Βιστωνίδα. Η Γενισέα αποτέλεσε την έδρα του Δήμου Βιστωνίδας πριν από το Πρόγραμμα Καλλικράτης (2011), ενώ και με τη σύσταση του νέου δήμου (Αβδήρων) η έδρα παρέμεινε στη Γενισέα, αναφέρεται δε μετά την απελευθέρωση (έως το 1940) γραμμένη ως Γενισαία. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» μαζί με τα Βαφαίικα αποτελούν τη δημοτική κοινότητα Γενισέας που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Βιστωνίδος του Δήμου Αβδήρων και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως δημοτική κοινότητα έχει πληθυσμό 2.185 κατοίκους ενώ ως οικισμός 1.473. Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής αποτέλεσε έδρα του τότε καζά Ξάνθης όταν αυτή καταστράφηκε το 1829 από σεισμό, αλλά παρέμεινε μόνο μέχρι το 1870 όταν στη Γενισέα ξέσπασε πυρκαγιά. Τον 17ο αιώνα την αναφέρει ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή (Evliya Çelebi), ο οποίος θα την περιγράψει αναλυτικά. Από τη Γενισέα πέρασαν οι πρώτες σιδηροδρομικές γραμμές για τη Θράκη και έγινε γνωστή για τα υψηλής ποιότητας καπνά της. Η φήμη των καπνών της έφτασε ως την Κωνσταντινούπολη (Διεθνές Κέντρο Εμπορίου Καπνού έως τα μέσα του 20ου αιώνα). Πολλές καπναποθήκες ήταν χτισμένες κοντά στο κέντρο της σημερινής κωμόπολης ενώ παράλληλα υπήρχε εργοστάσιο τσιγάρων στην Αγγλία με το όνομα της κωμόπολης. Εξαιτίας των υψηλής ποιότητας καπνόφυλλων η οικονομική ανάπτυξη ήταν μεγάλη ιδίως μέχρι το 1870, δραματικό έτος για τους κατοίκους καθώς κάηκε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης καίγοντας μαζί και της καπναποθήκες με αποτέλεσμα η οθωμανική διοίκηση να διατάξει τη μεταφορά από την τότε έδρα του νομού Ξάνθης στην ομώνυμη πόλη Ξάνθη. Τη δεκαετία του 1980 κάποιοι ιδιοκτήτες οικοπέδων και κτισμάτων γκρέμισαν απομεινάρια των καπναποθηκών ή άλλων κλασικών οικοδομημάτων.
Αξιοθέατα
Σήμερα, στη γειτονιά όπισθεν του Μνημείου Ηρώων, υπάρχει ο μεγαλύτερος αριθμός κτηρίων εκείνης της εποχής αρκετά από τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως μνημεία. Το κτήριο του ΟΤΕ το οποίο ανακαινίστηκε τη δεκαετία του 1990 και το χρησιμοποιεί αποτελεί "αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα κτιρίου, με ενδιαφέροντα διακοσμητικά στοιχεία, που ενσωματώνει τα στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που αναπτύχθηκε στη Γενισέα κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής". Επίσης ενδιαφέρον είναι το διώροφο λιθόκτιστο κτίριο με κεραμοσκεπή του Γεωργίου Χιάλη, στο οποίο στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου. Ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός κλασικών κτηρίων ανήκει σε ιδιώτες οι οποίοι είτε γιατί δεν γνωρίζουν είτε γιατί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα, έχουν αφήσει τα κτήρια στην τύχη τους. Άξιο θα ήταν το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αβδήρων να πράξει τις απαραίτητες ενέργειες ώστε τα εναπομείναντα κτήρια χαρακτηριστούν "Παλαιά Πόλη¨ της Γενισέας. Το παραπάνω γεγονός θα απέδιδε λίγη από την παλιά δόξα που είχε κάποτε αυτή η πόλη και θα ήταν ένας σημαντικός τόπος επίσκεψης από τουρίστες.
Διοικητικά - πληθυσμιακά στοιχεία
Μετά την απελευθέρωση, αναφέρεται επίσημα το 1924 στο ΦΕΚ 194Α - 14/08/1924, γραμμένη ως Γενισαία (το -σε- με "αι") να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1940 Το όνομα του οικισμού διορθώθηκε σε Γενισέα ενώ το 1961 προσαρτήθηκε ο καταργούμενος οικισμός Καρότα. Το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 ορίστηκε έδρα του δήμου Βιστωνίδος (σχέδιο Καποδίστριας) ενώ το 2010 με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 έδρα του Δήμου Αβδήρων. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» αποτελεί την κοινότητα Φαναρίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κομοτηνής του Δήμου Κομοτηνής και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε πληθυσμό 1.473 κατοίκους. Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι:
Φωτογραφίες
Πηγές
xanthi.gr
