Ο Άγιος Βλάσιος είναι χωριό του ομωνύμου δημοτικού διαμερίσματος κτισμένο στους πρόποδες του δυτικού Θουρίου, του Καλλικρατικού Δήμου Λεβαδέων στον νομό Βοιωτίας, στην κοιλάδα του Βοιωτικού Κηφισού. Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ανέρχεται στους 212 μόνιμους κατοίκους.

Ονομασία

Το όνομα του χωριού πιθανότατα προέρχεται από ομώνυμο μικρό μοναστήρι που λειτουργούσε από τον 16ο αιώνα. Σήμερα στη θέση του υπάρχει μικρό εκκλησάκι που εορτάζει στις 11 Φεβρουαρίου. Το όνομα του Αγίου Βλασίου αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο Τούρκου Δικαστή της Λιβαδειάς το 1579 μ.Χ. και επικυρώνει την πώληση χωραφιών της χριστιανής Αγιοβλασίτισσας Σινάζου θυγατέρας του Νέρη στη μονή Οσίου Λουκά. Με τη ίδρυση του νεώτερου ελληνικού κράτους, εγκαταστάθηκαν στον Άγιο Βλάσιο αγροτοκτηνοτρόφοι που τους έδωσαν χωράφια και βοσκότοπους ως αποζημίωση για τη συμμετοχή τους στην επανάσταση του 1821. Το 1835 απογράφηκαν 131 κάτοικοι. Για σύντομη περίοδο από το 1861 έως το 1868 διετέλεσε και έδρα του διευρυμένου Δήμου Χαιρώνειας. Από το 1994 αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Χαιρώνειας.

Ιστορία

Μυθολογία και αρχαιότητα

Κατά την παράδοση ο Πανοπέας ήταν γνωστή πόλη του Κοινού των Φωκέων και οι πρώτοι κάτοικοί του ήταν Φλεγύες από τον γειτονικό Ορχομενό. Στην κορυφή του λόφου Θουρίου υπάρχει η ακρόπολη του Πανοπέα με τις τετραγωνικές επάλξεις του. Σ’ αυτήν εδώ την περιοχή ο γενάρχης των Ελλήνων Δευκαλίων και η γυναίκα του Πύρρα, μετά το μεγάλο βοιωτικό κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, δημιούργησαν τους πρώτους Έλληνες από τα οστά της μητέρας Γης. Τα οστά της Γης είναι οι πέτρες και από την πέτρα που λέγεται λάας γεννάται ο λαός. Η ανθρωπογονία του Προμηθέα, καθιστά την περιοχή κοιτίδα του Έλληνα ανθρώπου. Από τον Πανοπέα, ο θεός Απόλλων ξεκίνησε «ημερούν τους ανθρώπους», δηλαδή άρχισε από τον Πανοπέα εκπολιτίζοντας τους ανθρώπους, όπως αναφέρει ο Στράβων. Στην πόλη του Πανοπέα καταγράφεται και η παρουσία του γίγαντα Τιτυού. Ο Τιτυός είναι ο γενάρχης μιας δυναστείας είκοσι τεσσάρων γενεών, από τους οποίους ιδρύθηκε και η πόλη Κυρήνη της Αφρικής. Στην πόλη του Πανοπέα, ο βασιλιάς Στρόφιος, νυμφεύτηκε την αδελφή του Αγαμέμνονα Αναξιβία και απόκτησαν τον Πυλάδη. Μαζί με τον Πυλάδη μεγάλωσε και ο Ορέστης, σταλμένος από την Ηλέκτρα για να γλιτώσει πιθανή εκδίκηση του Αιγίσθου. Αργότερα ο Πυλάδης νυμφεύτηκε την Ηλέκτρα και έζησαν στον Πανοπέα με τους δύο γιους τους Στρόφιο και Μέδοντα. Την Αίγλη, κόρη του βασιλιά Πανοπέα, την ερωτεύθηκε κατά τον Ησίοδο, το βασιλόπουλο των περί την Οίτη Δωριέων, Αιγίμιος, αλλά τη νυμφεύτηκε ο Αθηναίος Θησέας εγκαταλείποντας την Αριάδνη. Όπως μας αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, στον κατάλογο των Νεών αναφέρει και τον Πανοπέα ανάμεσα στις εννέα Φωκικές πόλεις που έλαβαν μέρος στην Τρωική εκστρατεία, και ο Επειός ο γιος του βασιλιά Πανοπέα, είναι ο αρχιτέκτονας, κατασκευαστής του Δουρείου Ίππου της Τροίας. Οι Πανοπείς διεξήγαγαν μαζί με τους άλλους Φωκείς πολέμους εναντίον των Θεσσαλών και στο τέλος τους νίκησαν. Αργότερα με τους Σπαρτιάτες του Λεωνίδα και άλλους Έλληνες πολέμησαν στις Θερμοπύλες κατά των Περσών, κατά του Φιλίππου και Αλεξάνδρου στη μάχη της Χαιρώνειας. Ο Πανοπέας καταστράφηκε από τον Ξέρξη, κατεδαφίσθηκε στο τέλος του Β΄ ιερού πολέμου από τον Φίλιππο Β΄, καταστράφηκε το 198 π.χ. από τους Ρωμαίους υπό τον Φλαμινίνο Tίτο Κόιντο και λεηλατήθηκε και ξεθεμελιώθηκε το 86 π.Χ. από τον μιθριδατικό στρατό του Ταξίλη και Αρχέλαου λίγο πριν συγκρουσθούν με τον Σύλλα στη Χαιρώνεια. Η νεκρόπολη του Πανοπέα βρέθηκε το 2001 και τα ευρήματα εκτίθενται στο Μουσείο της Χαιρώνειας.

Νεότερη και πρόσφατη ιστορία

Ο Άγιος Βλάσης ανέδειξε αγωνιστές στις μάχες του 1821 με γνωστότερο τον Θανάση Αλλαντάλλα που πολέμησε με τον Ανδρούτσο, τον Διάκο και τον Ρούτη.

Ιστορικό διοικητικών μεταβολών Άγίου Βλασίου

Ο Άγιος Βλάσιος είχε, όπως και πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας, αξιόλογες διοικητικές μεταβολές, κατά τον 19ο, 20ο και 21ο αιώνα, που σε γενικές - συνοπτικές γραμμές έχουν ως εξής:

Δ. Χαιρωνείας Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 18Α - 18/10/1835 Ο οικισμός Άγιος Βλάσιος προσαρτάται στον δήμο Χαιρωνείας

ΦΕΚ 1Α - 19/01/1862 Μεταφέρεται η έδρα του δήμου από τον οικισμό Κάπραινα στον οικισμό Άγιος Βλάσιος

ΦΕΚ 34Α - 17/07/1868 Μεταφέρεται η έδρα του δήμου από τον οικισμό Άγιος Βλάσιος στον οικισμό Δαύλεια

Δ. Χαιρώνειας Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899 Ο δήμος αποσπάσθηκε στο νομό Βοιωτίας από τον νομό Αττικής και Βοιωτίας

Δ. Χαιρώνειας Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909 Ο δήμος αποσπάσθηκε στο νομό Αττικής και Βοιωτίας από τον νομό Βοιωτίας

Κ. Αγίου Βλασίου Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 Σύσταση της κοινότητας με την απόσπαση του οικισμού Άγιος Βλάσιος από τον δήμο Χαιρώνειας και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας

Κ. Αγίου Βλασίου Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 223Α - 26/07/1943 Η κοινότητα αποσπάται από τον νομό Αττικής και Βοιωτίας και υπάγεται στον νομό Βοιωτίας

ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 Ο οικισμός Άγιος Βλάσιος αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στον δήμο Χαιρωνείας Η κοινότητα καταργείται

Δ. Χαιρώνειας Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 Ο οικισμός Άγιος Βλάσιος αποσπάται από το δήμο Χαιρωνείας και προσαρτάται στον δήμο Λεβαδέων Ο δήμος καταργείται

Δημογραφικά στοιχεία

Βιβλιογραφία

Γιάννης Γκανάσιος (Πλουτάρχεια Πρακτικά της Α΄επιστημονικής ημερίδας -Χαιρώνεια 16-12-2001) Ευθύμιος Δάλκας « Λειβαδιά Β, Ιστορικοί περίπατοι στα Δυτικά της» - 1983 Τότας Τσάκου – Κουβερτίνο (Εγκυκλοπαίδεια της Αρχαίας Βοιωτίας)

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Γεωργίου Π. Κρέμου Φωκικά, Τ.B' σελ.43 § 68