Το Αξιόκαστρο είναι οικισμός και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Νεάπολης, του δήμου Βοΐου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Κοζάνης, στην περιφέρεια περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πρίν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Βοΐου του νομό Κοζάνης , στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.

Μέχρι το 1927 ο οικισμός ονομαζόταν Σουρδάνι.

Γεωγραφία

Το Αξιόκαστρο είναι ορεινός οικισμός στο νοτιοδυτικό τμήμα του νομού Κοζάνης, στην ευρύτερη περιοχή των χωριών του Βοΐου. Βρίσκεται λίγο ανατολικότερα από το Τσοτύλι και κοντά στις δυτικές όχθες του Αλιάκμονα, δίπλα στα όρια με τον νομό Γρεβενών και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 660. Απέχει 51 χλμ. περίπου Δ. της Κοζάνης.

Τοπική κοινότητα

Η τοπική κοινότητα Αξιοκάστρου είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 15,563 χμ² (2011). Περιλαμβάνει και τον οικισμό Κλήμα.

Πληθυσμός

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε επίσημα το 1918 ως Σουρδάνι και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Τραπεζίτσης του νομού Κοζάνης. Το 1927 μετονομάστηκε σε Αξιόκαστρο και το 1934 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αξιοκάστρου και προσαρτήθηκε στον δήμο Νεάπολης. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Νεάπολης και προσαρτήθηκε στον δήμο Βοΐου.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό κτίστηκε, πιθανόν, στη θέση παλαιότερου οικισμού 2 χιλιόμετρα βορειότερα, που καταστράφηκε από τους Αλβανούς το 1770. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Vassil Kanchov το 1900, 75 χριστιανοί ζούσαν στο Σουρδάνιο. Στις αρχές του 20ού αιώνα, το χωριό βρισκόταν υπό την κυριαρχία του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης και σύμφωνα με τον γραμματέα της Βουλγαρικής Εξαρχίας, Δημήτρη Μίσεφ, υπήρχαν 375 Έλληνες. Με στατιστικά στοιχεία του ελληνικού προξενείου στην Ελασσόνα το 1904, 80 Έλληνες χριστιανοί ζούσαν στο Σουρδάνιο. Κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου το 1912, το χωριό μπήκε στην ελληνική επικράτεια και, το 1913, καταγράφηκαν 116 κάτοικοι..

Αξιοθέατα

Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στο κέντρο του οικισμού

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1996, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ) Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) Google Earth eetaa.gr