Το Χιλιομόδι είναι χωριό του Δήμου Κορινθίων και πρωτεύουσα της Δημοτικής Ενότητας Τενέας. Έχει πληθυσμό 1.510 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται κατά κύριο λόγο με τη γεωργία (ελαιοκομία, αμπελουργία), την κτηνοτροφία (πτηνοτροφία) και το εμπόριο. Απέχει 17 χιλιόμετρα από τη Κόρινθο και βρίσκεται σε υψόμετρο 340 μέτρων.

Γενικά

Το χωριό είναι χτισμένο κατά πλειοψηφία σε λόφο, με κατεύθυνση Βορρά - Νότου, ενώ ρυμοτομικά τέμνεται από τη Π.Ε.Ο Κορίνθου - Άργους στο μεγαλύτερο μέρος του. Η περιοχή του Χιλιομοδίου είναι ημιορεινή με πλούσια χλωρίδα και καλλιεργητικές δυνατότητες, ενώ διέπεται από εύκρατο κλίμα με σχετικά ήπιους χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια.

Γεωγραφική θέση

Το Χιλιομόδι βρίσκεται σε μια πολύ ευνοϊκή θέση, με σχετικά ήπιο γεωφυσικό ανάγλυφο, στην Ανατολική Κορινθία. Η περιοχή είναι από τα αρχαία χρόνια το πέρασμα από το Άργος προς την Κόρινθο και κατ΄ επέκταση, το πέρασμα από την ενδοχώρα της Πελοποννήσου προς την Αθήνα. Αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών είναι το γεγονός ότι ο σύγχρονος οικισμός απέχει 33 χιλιόμετρα από το Άργος, 43 χιλιόμετρα από το Ναύπλιο και 92 χιλιόμετρα απ΄ την Αθήνα. Στις μέρες μας, το χωριό αποτελεί την πρωτεύουσα της Δημοτικής Ενότητας Τενέας, που περιλαμβάνει τα εξής χωριά (αλφαβητικά):

Αγιονόρι Άγιος Βασίλειος Κλένια Κουταλάς Μαψός Σπαθοβούνι Στεφάνι

Ονομασία

Το χωριό πήρε το όνομα Χιλιομόδι όταν κατά το παρελθόν οι πρώτοι κάτοικοί του, παρήγαγαν και πούλησαν εντός μίας χρονιάς σιτάρι συνολικού βάρους ίσο με 1.000 μόδια, αριθμός - ρεκόρ για την εποχή. Γι αυτό το μεγάλο επίτευγμα ονόμασαν τον νεοσύστατο οικισμό Χιλιομόδι.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Σύμφωνα με τον μύθο, οι Τενεάτες είναι απόγονοι των αιχμαλώτων κατοίκων της Τενέδου που εγκατέστησε ο Αγαμέμνονας στην περιοχή, αμέσως μετά το πέρας του Τρωικού Πολέμου. Οι Τενεάτες, αμέσως μετά την εγκατάσταση τους στην περιοχή, έχτισαν την πόλη της Τενέας. Σύμφωνα με τον Βιργίλιο η Τενέα και η Ρώμη ήταν οι δύο πόλεις που ιδρύθηκαν από Τρώες φυγάδες αμέσως μετά τον Τρωικό Πόλεμο. Η ιστορία θέλει τους Ρωμαίους κατά την επέλασή τους στον Ελλαδικό χώρο, να αφήνουν ανέπαφη την πόλη της Τενέας, χαρακτηρίζοντας την ως "αδερφική". Ο Στράβωνας αναφέρει πως στην περιοχή της Τενέας ανετράφη ως παιδί ο μυθικός Οιδίποδας, αλλά και πως υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα. Ο Παυσανίας αναφέρει πως υπήρχε ιερό αφιερωμένο στην Ειλειθυία. Από το 2013, διενεργείται συστηματική αρχαιολογική έρευνα, υπό τη διεύθυνση της Δρ. Έλενας Κόρκα, που έχει αποκαλύψει τμήμα του αστικού ιστού της πόλης, με χώρους εργαστηριακού και εμπορικού χαρακτήρα και κτήρια μνημειακού χαρακτήρα όπως δημόσιο λουτρικό συγκρότημα και ταφικό μνημείο, περιμετρικά του οποίου εντοπίστηκε οργανωμένο νεκροταφείο με ταφές που χρονολογούνται στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια. Η κατοίκηση ωστόσο στην περιοχή ανάγεται στα πρωτοελλαδικά χρόνια, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά δεδομένα, ενώ η άνθηση της Τενέας στα αρχαϊκά και τα ρωμαϊκά χρόνια, επιβεβαιώνεται από το πλήθος και την ποιότητα των ευρημάτων.

Βυζάντιο

Με την πάροδο των αιώνων, χάθηκε σταδιακά η αίγλη και η δυναμική της Τενέας, ενώ οι άνθρωποι της αναγκάζονται να μετακινηθούν στις γύρω ορεινές περιοχές. Βασική αιτία των μετακινήσεων αυτών αποτέλεσαν οι συχνές εχθροπραξίες που λάμβαναν χώρα υπό τον Εννετικό και Οθωμανικό ζυγό. Τότε είναι που ήκμασε ο κοινοβιακός τρόπος ζωής, με την Ιερά Μονή της Φανερωμένης (Παλαιά Μονή) πρωτίστως αλλά και τα κάστρα του Αγιονορίου και του Αγίου Βασιλείου αντίστοιχα να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η κοινωνική, η πολιτική, αλλά και η οικονομική ζωή του τόπου εξαρτώνταν από το πόσο καλά οχυρωμένα ήταν τα παραπάνω σημεία. Η συνεισφορά της Ιεράς Μονής της Φανερωμένης ήταν σημαντική για τη διαβίωση των κατοίκων, αφού με το έντονο θρησκευτικό της έργο κράτησε ζωντανή τη φλόγα της Ορθοδοξίας ανά τους αιώνες, ενώ ταυτόχρονα, οι κάτοικοι της περιοχής κατάφεραν να επιβιώσουν καλλιεργώντας τη γη της Μονής, που αναλογούσε σε χιλιάδες στρέμματα γης.

Ελληνική Επανάσταση

Κατά τα χρόνια της επανάστασης, περίπου τα 2/3 του πληθυσμού της Τενέας ζούσε στα χωριά Αγιονόρι και Στεφάνι, γεγονός που πιστοποιείται από την έντονη δημογραφική ανάπτυξη των παραπάνω οικισμών. Οι κάτοικοι της περιοχής, όντας πολύπειροι στον κλεφτοπόλεμο, συνέβαλλαν τα μέγιστα για την επιτυχή έκβαση της Επανάστασης του 1821. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι μάχες στα Δερβενάκια (26 Ιουλίου 1822) και στην Κλεισούρα (28 Ιουλίου 1822). Στον αγώνα για την απελευθέρωση ενεργό ρόλο παρουσιάζει και η Μονή της Φανερωμένης, που το πολυάριθμο δυναμικό της (περίπου 400 μοναχοί) συμμετείχε στον εφοδιασμό των στρατευμάτων με πολεμοφόδια, είδη πρώτης ανάγκης αλλά και κάλυψη. Λέγεται ότι στο καθολικό της προσκύνησαν πριν από τις μεγάλες μάχες, ο Κολοκοτρώνης και ο Νικηταράς. Αμέσως μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, πολλοί κάτοικοι της περιοχής μετακινήθηκαν προς το Χιλιομόδι, το οποίο εμφανίζεται κατά την απογραφή του 1843 με 311 κατοίκους.

20ος αιώνας

Η αποκατάσταση του κράτους, η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης αλλά και η κομβική θέση κατέστησαν τον νεοσύστατο οικισμό σε "Κεφαλοχώρι", δηλαδή τον ενδιάμεσο κόμβο μεταξύ της αστικής Κορίνθου και των υπόλοιπων χωριών της περιοχής. Όλες οι παραπάνω ευνοϊκές συνθήκες σε συνδυασμό με τη σταθερή αύξηση του πληθυσμού καθώς και με την δημιουργία μεγάλων έργων υποδομών (Εθνική Οδός Κορίνθου - Άργους, Μετρικός Σιδηρόδρομος κ.α) κατέστησαν το Χιλιομόδι σε θέση ισχύος για την εξέλιξη της γύρω περιοχής.

Πληθυσμός

Το Χιλιομόδι έχει σε γενικές γραμμές καταγράψει σημαντική αύξηση του πληθυσμού του από το 1861 μέχρι και σήμερα. Υπήρξε στασιμότητα με μικρή αύξηση την περίοδο 1889-1907 και μεγάλη μείωση στις απογραφές του 1896, 1971 και 1991. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει υπάρξει μία πολλή μικρή αύξηση του πληθυσμού που έχει παραμείνει σταθερός. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός του χωριού καταγράφτηκε το 1981 (1.704) ενώ ο μικρότερος το 1861 (354). Τo Χιλιομόδι αντίθετα από πολλά γειτονικά χωριά έχει καταφέρει να κρατήσει τον πληθυσμό του τις τελευταίες δεκαετίες.

Σημερινή κατάσταση

Το Χιλιομόδι διαθέτει τις βασικές δημόσιες υπηρεσίες που εξυπηρετούν τους κατοίκους της περιοχής, όπως κοινοτικό γραφείο, Ληξιαρχείο καθώς και Κ.Ε.Π. Επιπλέον, υπάρχει Ταχυδρομείο - Ταμιευτήριο, Αγροτικό Ιατρείο με μόνιμους ιατρούς αλλά και διάφορα καταστήματα που προσφέρουν πλούσια γκάμα προϊόντων. Στον τομέα της εκπαίδευσης, λειτουργεί Κατασκήνωση, Παιδικός Σταθμός, Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο, καλύπτοντας τα παιδιά της περιοχής σε υψηλού επιπέδου μόρφωση. Το Χιλιομόδι διαθέτει τις πιο πλήρεις αθλητικές εγκαταστάσεις της περιοχής, καθώς λειτουργεί κλειστό γυμναστήριο (γήπεδο basket, volley, handball και ενόργανη γυμναστική) καθώς και σύγχρονο ποδοσφαιρικό γήπεδο με στίβο και ηλεκτροφωτισμό.Το γήπεδο ποδοσφαίρου αποτελεί και την ιστορική έδρα της ομάδας του Ατρομήτου Χιλιομοδίου, μιας ομάδας που αγωνίστηκε στη Δ' εθνική κατηγορία, τις χρονιές 2007-2008-2009. Το καλοκαίρι του 2007 το χωριό δοκιμάστηκε από τις δασικές πυρκαγιές που έκαψαν ένα μέρος του πευκοδάσους για το οποίο φημίζεται το Χιλιομόδι. Έτσι στο χωριό έχει δημιουργηθεί η πρότυπη περιβαλλοντική εθελοντική ομάδα SOSTE TO που δραστηριοποιείται κυρίως στη δασοπροστασία αλλά και σε άλλα καίρια ζητήματα της περιοχής, με έντονη κοινωνική προσφορά. Το 2009 ιδρύθηκε η Θεατρική Σκηνή Χιλιομοδίου, ένας αστικός μη κερδοσκοπικός σύλλογος, που ανεβάζει εξαιρετικές θεατρικές παρατάσεις, ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου, συμβάλλοντας στην προώθηση της θεατρικής παιδείας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Στις 19 Ιουλίου 2022, θα εγκαινιαστεί στο Χιλιομόδι το νέο Ανοικτό Θέατρο της περιοχής, χωρητικότητας 800 θεατών το οποίο θα φέρει τιμητικά το όνομα της Ειρήνης Παπά, μιας παγκοσμίου φήμης ηθοποιού που έκανε γνωστό τον τόπο καταγωγής της σε όλο τον κόσμο. Το θέατρο αυτό βρίσκεται περίπου 1,5 χιλιόμετρο νοτιοανατολικά του χωριού, κτισμένο σε πανοραμική θέση πλησίον του μνημείου του Νικηταρά.

Γνωστοί Χιλιομοδιώτες

Βασίλης Ρώτας, Συγγραφέας, Κριτικός και Μεταφραστής Μανούσος Μανουσάκης, Σκηνοθέτης, Παραγωγός και Συγγραφέας Νίκος Ταγαράς, βουλευτής και νομάρχης Άγγελος Μανωλάκης, βουλευτής και νομάρχης Ειρήνη Παπά, Ηθοποιός, Τραγουδίστρια Παναγιώτης Βερδές, Εφευρέτης των V-Cubes, Επιχειρηματίας 1000mods, Ροκ μουσικό συγκρότημα

Παραπομπές