Ο Φενεός (παλαιά ονομασία: Συβίστα) είναι ορεινό χωριό του νομού Κορινθίας. Το χωριό είναι κτισμένο στους πρόποδες του όρους Κράθη που αποτελεί την ανατολική απόληξη του όρους Χελμός (Αροανία) σε υψόμετρο 903 μέτρων. Αποτελεί την έδρα και μοναδικό οικισμό της κοινότητας Φενεού που ανήκει στην δημοτική ενότητα Φενεού του δήμου Σικυωνίων της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Στην απογραφή του 2021 είχε 73 μόνιμους κατοίκους. Το 1934 μετονομάσθηκε σε ΄Ανω Φενεός, όμως η μετονομασία αυτή δεν ίσχυσε. Ευρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του Φενεού και διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Σικυωνίων. Βρίσκεται σε απόσταση 42 χιλιόμετρα νότια από το Δερβένι και σε απόσταση 70 χιλ.από το Κιάτο, στη βορειοδυτική πλευρά του νομού Κορινθίας και στα όρια με τον όμορο νομό Αχαϊας, σε έντονα επικλινές έδαφος (υψόμετρο βάσης 912 μ. και κορυφής 1024 μ) στις Ανατολικές κλιτύες του όρους Κράθις. Διαθέτει ξενώνες και τουριστικά καταλύματα. Σήμερα ολοκληρώνεται η κατασκευή μεγάλης πλατείας στο κέντρο του χωριού, δίπλα στον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος και με θέα σε όλη την περιοχή του Φενεού. Τό χωριό έχει πολλά νερά από πολλές πηγές και καλό κλίμα που βοηθάει στην μακροζωία των κατοίκων του. Λειτουργεί πολιτιστικός σύλλογος των καταγομένων από το χωριό με σημαντική δραστηριότητα και βοήθεια στην επίλυση διαφόρων προβλημάτων.

Ιστορία

Πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είχε 120 περίπου οικογένειες και ήταν από τα μεγαλύτερα χωριά της περιοχής. Η έντονη μεταπολεμική κυρίως εσωτερική αλλά και εξωτερική μετανάστευση οδήγησε το χωριό στο μαρασμό. Σήμερα έχει περί τους πενήντα μόνιμους κατοίκους, όπως τα σπίτια του έχουν ανακαινισθεί και χρησιμοποιούνται ως παραθεριστικές κατοικίες από τους ιδιοκτήτες τους. Στο χωριό δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής,περίτεχνος και περικαλλής Ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, βασιλική που αποπερατώθηκε το 1903 με έξοδα των Φενεατών που είχαν μεταναστεύσει στο Σικάγο των ΗΠΑ και προσωπική εργασία των ντόπιων κατοίκων. Ναός με τα ίδια χαρακτηριστικά , σχεδόν ίδιος αλλά λίγο μικρότερος, υπάρχει στην Ακράτα Αχαίας. Και οι δύο σχεδιάστηκαν από τον ίδιο μηχανικό. Έχει κηρυχθεί ως διατηρητέο μνημείο. Υπάρχουν και αρκετά εξωκκλήσια όπως του Αγίου Γεωργίου στον κάμπο μεταξύ του χωριού και της Γκούρας, του Αγίου Δημητρίου στο δρόμο προς Αρχαία Φενεό (Καλύβια), των Ταξιαρχών στη θέση Παλιοχώρι και του Αγίου Νικολάου του Νέου στα όρια με την περιοχή της Ζαρούχλας Αχαίας σε υψόμετρο 1.500 μέτρων, που εορτάζει στις 9 Μαίου, με αρκετή συμμετοχή επισκεπτών απο τα γύρω χωριά. Νοτιοδυτικά του χωριού σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων υπάρχει η μονή Αγίου Γεωργίου και η τεχνητή λίμνη-φράγμα "Δόξα" που έγινε για την άρδευση του οροπέδιου του Φενεού, χωρίς όμως μέχρι σήμερα, είκοσι και πλέον έτη μετα την ολοκλήρωση του φράγματος, να έχει ξεκινήσει η κατασκευή του αρδευτικού δικτύου. Στον περίβολο του παραπάνω εξωκκλησιού του Αγίου Γεωργίου υπάρχει μεγάλος πλάτανος που δυστυχώς ξεράθηκε προ δύο- τριών ετών (2018-2019). Ο πλάτανος αυτός έχει, μάλλον είχε, ζωή πολλών αιώνων με ύψος κυλινδρικού κορμού 8 περίπου μέτρων και περίμετρο κορμού εννέα (9) μέτρα, δηλαδή διάμετρο σχεδόν τρία μετρα. Ειναι από τα μεγαλύτερα πλατάνια της Ελλάδας και μνημείο της φύσης. Βορειοανατολικά του χωριού υπάρχει κεφαλόβρυσο από το οποίο αρδεύεται μεγάλη έκταση και κινιόταν παλιότερα μύλος και λειτουργούσε νεροτρουβή, που λειτουργεί και σήμερα. Πλησίον του κεφαλόβρυσου λειτουργούσε κάθε Σεπτέμβρη μεγάλη ετήσια εμποροζωοπανήγυρη επταήμερης διάρκεας, που εξυπηρετούσε τις ανάγκες σε αγορές και διασκέδαση όλης της περιοχής του Φενεού. Η πανήγυρη αυτή τα τελευταία 30-40 χρόνια ήταν σε φθίνουσα πορεία και τελικά σταμάτησε η λειτουργία της. Το χωριό Συβίστα δεν υπήρχε το 1700 όταν οι Ενετοί που τότε κατείχαν την Πελοπόννησο (2η ενετοκρατία) έκαναν απογραφή. Δεν υπήρχε επίσης ούτε το χωριό Γκούρα που κείται ακριβώς απέναντι στις υπώρειες της Ζήρειας (Κυλλήνης). Η απογραφή αυτή υπάρχει στα αρχεία της Βενετίας και έχει δημοσιευθεί στην Ελλάδα από τον Β. Παναγιωτόπουλο. (Οικισμοί και πληθυσμός της Πελοποννήσου 13ος- 18ος αιώνας). Καταγράφεται όμως η ύπαρξή τους στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 αλλά και πριν. Αυτό σημαίνει ότι τα δύο αυτά χωριά κατοικήθησαν στο μεσοδιάστημα. Σε απογραφή που έκανε η η Γαλλική Επιστημονική Επιτροπή που ακολουθούσε τα γαλλικά στρατεύματα του Μαιζόν (1829-1830) η Συβίστα φαίνεται να έχει 78 οικογένειες. Σε απογραφή του 1840 φαίνεται να έχει 697 κατοίκους. Αυτό σημαίνει ότι τα δύο αυτά χωριά κατοικήθησαν στο μεσοδιάστημα αυτό. Υποστηρίζεται από κάποιους καταγόμενους από την περιοχή, οι οποίοι ασχολήθηκαν με την ιστορία του Φενεού, ότι μετα την καταστροφή της Μεσαιωνικής Ταρσού, που βρισκόταν ΒΔ του χωριού σε απόσταση περίπου πέντε χιλιομέτρων , από τον Μωάμεθ Β' το 1458, οι κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν στον κάμπο του Φενεού στην περιοχή που είναι κτισμένο το εξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, μεταξύ δηλαδή του χωριού και του απέναντι χωριού Γκούρα, και ότι περί το 1700 όταν η λίμνη κατέκλυσε τον κάμπο του Φενεού οι κάτοικοι του νέου οικισμού εγκαταστάθηκαν ψηλά και ίδρυσαν τα χωριά Συβίστα και Γκούρα. Τούτο εξηγείται από το ότι στην θέση της μεσαιωνικής Ταρσού που σήμερα είναι γνωστή ως Παλιοχώρι υπάρχει μικρός ναός (εξωκλήσσι) των Ταξιαρχών και ναός των Ταξιαρχών υπάρχει στην Γκούρα (η κεντρική εκκλησία του χωριού) και στη Συβίστα (μικρός ναίσκος στο παλαιό νεκροταφείο). Στην παραπάνω απογραφή αναφέρεται χωριό της περιοχής Φενεού με το όνομα Δόξα, αποτελούμενο από 25 οικογένειες. Ίσως να είναι ο παραπάνω οικισμός αφού απέχει ελάχιστα από το ποτάμι με το ίδιο όνομα. Όμως το πολυάνθρωπο των δύο αυτών χωριών δεν δικαιολογείται μόνο από την παραπάνω εγκατάσταση και πρέπει να οφείλεται στην εγκατάσταση κατοίκων απο άλλα μέρη του ελλαδικού χώρου και ιδιαίτερα από την Στερεά Ελλάδα,την οποία έκαναν οι Ενετοί περί το ή μετά το 1700 για να ενισχύσουν με ανθρώπινο δυναμικό την τότε ερημωμένη πληθυσμιακά Πελοπόννησο. Το όνομα Συβίστα φαίνεται να έχει έχει σλάβικη προέλευση και να σημαίνει τόπο με καλή θέα. Αν τυχόν εγκαταστάθησαν ποτέ Σλάβοι στην περιοχή , τον 6ο-7ο αιώνα αυτοί αφομοιώθηκαν, και έμειναν τα τοπωνύμια τα οποία είναι αρκετά και κάποιες λέξεις. Ίσως το όνομα Συβίστα να προυπήρχε ως τοπωνύμιο, ίσως όμως να το έφεραν κάποιοι που ήλθαν από αλλού και εγκαταστάθηκαν εκεί μετα το 1700. Αλβανικοί πληθυσμοί δεν πρέπει να εγκαταστάθηκαν μαζικά στην ευρύτερη περιοχή του Φενεού. Αναφέρεται όμως η παρουσία τους στην Μεσαιωνική Ταρσό, όπου με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Δοξία ή Δόξα αντιστάθηκαν στον Μωάμεθ Β'.

Πληθυσμός

Ο Φενεός την περίοδο 1879-1940 γνώρισε μικρή αύξηση του πληθυσμού του (με εξαίρεση το 1889, 1907 και 1920 που καταγράφτηκε μείωση). Μεταπολεμικά ωστόσο ο πληθυσμό του μειώθηκε σημαντικά.

Παραπομπές