Πληροφορίες
Το Βέλο είναι κωμόπολη της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας στην Πελοπόννησο.
Γεωγραφία
Το Βέλο βρίσκεται κοντά στις ακτές του Κορινθιακού κόλπου, σε απόσταση 17 χιλιόμετρα δυτικά από την Κόρινθο και 5 χιλιόμετρα νότια από το Κιάτο. Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ήταν 3.096 κάτοικοι συμπεριλαμβανομένου και του οικισμού Σαϊταίικα. Αποτέλεσε έδρα του δήμου Βέλου-Νεράντζας που λειτούργησε την περίοδο 1998-2010. Σήμερα ανήκει στον δήμο Βέλου - Βόχας και ο μόνιμος πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ως δημοτική ενότητα ανέρχεται σε 8.061 ενώ ως οικισμός 3.096 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Ειδικότερα καλλιεργούν σταφύλια, οπωροφόρα δένδρα (εσπεριδοειδή, βερίκοκα κ.α), λαχανικά και κτηνοτροφές. Στη γύρω από το χωριό περιοχή υπάρχουν αρκετές βιοτεχνίες επεξεργασίας και συσκευασίας γεωργικών προϊόντων.
Ετυμολογία
Όσον αναφορά την ονομασία δεν υπάρχει μία αποδεκτή εκδοχή καθώς στις επίσημες πηγές αναφέρεται ως Βέλο ή Βέλλο (Velo, Vello). Σύμφωνα με μελέτη "Die Slaven in Griechenland" του Γερμανού Max Vasmer, το όνομα Βέλο είναι σλαβικής προέλευσης (Belo), το οποίο στις σλαβογενείς γλώσσες σημαίνει λευκό.
Ιστορία
Η πρώτη επίσημη αναφορά στην ονομασία Velo (Βέλο) συναντάται στο αρχείο Nani, στην απογραφή Grimani που πραγματοποιήθηκε το 1700 επί Β’ Ενετοκρατίας (1685-1715). Το 1814 μία έκταση 12.000 στρεμμάτων πωλείται από τους Τούρκους ιδιοκτήτες της Αλή και Δερβίς Βέη σε 12 (ή κατ΄ άλλους 14) αγοραστές εκ Βέλου. Στο βιβλίο "Ελληνικά" του Ι. Ραγκαβή το 1853, υπάρχει απογραφή του 1851 που αναφέρει ότι ο Βέλος κατοικείται από 33 οικογένειες με σύνολο ατόμων 116. Μετά την απελευθέρωση, αναφέρεται επίσημα ως οικισμός γραμμένος Βέλλο (με 2 "λ") το 1834 στο ΦΕΚ 19Α - 07/06/1834 να προσαρτάται στο δήμο Αιγιαλείας του τότε νομού Αργολίδος και Κορινθίας και το 1940 να διορθώνεται σε Βέλον. Ως κοινότητα συστάθηκε για πρώτη φορά το 1912 με το ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 με έδρα τον οικισμό. Το 1994 με το ΦΕΚ 136Α - 30/08/1994 ορίστηκε έδρα του τότε δήμου Βέλου-Νεράντζης και το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997
Η Αγία Μαρίνα
Το σημαντικότερο ιστορικά κτίσμα του Βέλου είναι ο ναός της Αγίας Μαρίνας ο οποίος είναι έργο του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ. Πρόκειται για τον πρώτο ναό τον οποίο έχτισε στην Ελλάδα και το σχήμα του θυμίζει την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη. Θεμελιώθηκε το 1888 στη θέση όπου προϋπήρχε επί τουρκοκρατίας ο ομώνυμος ναΐσκος ο οποίος καταστράφηκε στο σεισμό του 1858 και το νεκροταφείο του χωριού. Μετά το σεισμό του 1981 στις Αλκυονίδες το κτίσμα καθίσταται ακατάλληλο για χρήση. Η πολυετής αποκατάσταση και συντήρηση του πραγματοποιείται με χρήματα των κατοίκων (έρανοι λαχειοφόροι) και βρίσκεται υπό την επίβλεψη του υπουργείου πολιτισμού. Ο ναός το 1982 ανακηρύσσεται μνημείο διατηρητέο από την Υπουργό Μελίνα Μερκούρη.
Ιστορικό πληθυσμού
Υπηρεσίες
Στο Βέλο λειτουργούν υποκαταστήματα της Εθνικής και Τράπεζας Πειραιώς (η Τράπεζα Πειραιώς λειτουργεί μόνο ως κόμβος ΑΤΜ), των ΕΛΤΑ, του ΟΤΕ (μόνο ως υποδομή), Περιφερειακό Ιατρείο, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, ΚΑΠΗ.
Εκπαίδευση
Λειτουργούν 1 παιδικός σταθμός, 2 νηπιαγωγεία, 1 12θέσιο δημοτικό σχολείο, 1 γυμνάσιο και 1 ενιαίο λύκειο, καθώς και το Πρακτικό Γεωργικό Σχολείο (Π.Γ.Σ.) Βέλου του Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α "ΔΗΜΗΤΡΑ" στον χώρο της παλιάς αγροτικής σχολής Α.Χ.Ε.Π.Α.Ν.Σ καθώς και η περίφημη Γεωπονική Σχολή Βέλου γνωστή ως Γ.Σ.Β.
Συγκοινωνίες
Το Βέλο καλύπτεται από τα δρομολόγια του ΚΤΕΛ Κορινθίας . Συγκεκριμένα υπάρχουν λεωφορεία τακτικά για Κόρινθο, Κιάτο και Αθήνα. Λειτουργούν επίσης σταθμοί ταξί στις πλατείες Ελευθερίας και Αγίου Φανουρίου. Ο σταθμός του Προαστιακού του Κιάτου και του Ζευγολατιού βρίσκεται επίσης σε σχετικά κοντινή απόσταση.
Πρόσωπα
Από το Βέλο κατάγονται:
ο δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας Γιώργος Α. Χριστοδούλου ο ηθοποιός Στάθης Ψάλτης ο ηθοποιός Τρύφων Παπουτσής ο πολιτικός Πάνος Μπεγλίτης ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής Νίκος Κουρμπανάς ο στιχουργός Ανδρέας Σπυρόπουλος ο διαιτητής Γιώργος Δούρος ο ζωγράφος Γιώργος Γκολφίνος ο ζωγράφος καλλιτέχνης Ανδρέα Ψαρρακος ο ζωγράφος Φάνης Παπαχρηστου
