Ο Άγιος Βασίλειος είναι χωριό του Δήμου Κορινθίων, στο μέσο της παλαιάς εθνικής οδού Κορίνθου – Άργους και σε απόσταση 25 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Κορίνθου. Έχει 1.025 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού της Ελλάδας του 2021.

Ιστορία

Προϊστορική Εποχή

Οι ανασκαφικές έρευνες μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής από τα προϊστορικά χρόνια. Οι «Ζυγουριές», ένας λόφος στα δυτικά του Αγ. Βασιλείου που ανασκάφτηκε από τον Αμερικανό αρχαιολόγο Blegen, μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής κατά τη διάρκεια όλων των περιόδων του χαλκού. Οι βαθιές όμως αρόσεις και η δεντροκαλλιέργεια του λόφου των Ζυγουριών κατέστρεψαν έναν από τους σπουδαιότερους προϊστορικούς οικισμούς των Βαλκανίων. Οι οψιανοί που είναι επιφανειακά διάσπαρτοι σε περιοχές νότια του Αγ. Σώστη (σπηλιά του Αντώνη στη θέση Μπουμπέικα) και διάφορα άλλα επιφανειακά όστρακα στην περιοχή «Χούνη» νοτιοδυτικά του χωριού ή πλησίον διαφόρων σπηλαίων του όρους Δαφνιά μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής στα σπήλαια αυτά στα πρώιμα προϊστορικά χρόνια.

Ρωμαϊκή Εποχή

Το Αδριάνειο υδραγωγείο περνούσε μέσα από το χωριό Άγ. Βασίλειος. Ίχνη του σώζονται ακόμη σήμερα νoτια του χωριού στην είσοδο της «Χούνης» καθώς και μέσα στο χωριό, στις οικiες Μ. Καφαντάρη και A. Βαρδάκα (Κράσου). Κέντρο της ρωμαϊκής εποχής ήταν ο λόφος των Αρχαίων Κλεωνών,ο οποίος εχει κατοικηθεί από την ομηρική εποχή, βορειοδυτικά του Αγ. Βασιλείου. Ο Όμηρος αποκαλεί τις Κλεωνές «καλοκτισμένες». Τα τείχη τους σώζονται ακόμα και σήμερα στα βόρεια του λόφου (Ακρόπολη) των Αρχαίων Κλεωνών. Πρόσφατη ανασκαφική έρευνα στη θέση Βαρελά, βορειοανατολικά των Κλεωνών, αποκάλυψε αγρέπαυλη με θαυμάσια ψηφιδωτά.

Φραγκοκρατία

Το φράγκικο κάστρο που βρίσκεται βόρεια του Αγ. Βασιλείου πρέπει να χτίστηκε γύρω στα 1204 έως 1250 μ.Χ. Στο κάστρο αυτό υπάρχουν και λείψανα μυκηναϊκής οχύρωσης. Ο A. Bon που μελέτησε το φρούριο αυτό δίνει τις διαστάσεις του 225 μέτρα επί 130 μέτρα. Τα έγγραφα εσόδων του Niccolo Acciaiuoli το 1365 μ.Χ. δείχνουν ότι ο Άγ. Βασίλειος έγινε το κέντρο της γύρω περιοχής μετά την ανοικοδόμηση του κάστρου. Στα ίδια επίσης έγγραφα συναντάμε για πρώτη φορά το όνομα Άγιος Βασίλειος. Το 1377 ο Άγ. Βασίλειος αναφέρεται στον κατάλογο φρουρίων του πριγκιπάτου του Μορέως ως Castello de Sancto Basile ανάμεσα στα εννέα κάστρα της Καστελλανίας της Κορίνθου. Ο οικισμός που περιελάμβανε 85 σπίτια αναφέρεται ως ο δεύτερος μετά από αυτόν της Κορίνθου. Το 1463 ο Άγ. Βασίλειος πέφτει για λίγο σε ενετικά χέρια (πρώτος Τουρκοβενετικός Πόλεμος). Στους καταλόγους του 1467, 1469 και 1471 το φρούριο μνημονεύεται ως καταστραμμένο από τους διάφορους κυρίαρχους. Κατά την απογραφή των Ενετών το 1700 αναφέρονται 97 κάτοικοι και 27 οικογένειες. Ο μέσος όρος ζωής τότε προκύπτει ότι ήταν λιγότερο από 50 χρόνια.

Τουρκοκρατία

Στις 26 Ιουλίου του 1822 στην τοποθεσία «Δερβενάκια- Άγιος Σώστης» γίνεται η μάχη των Δερβενακίων, όπου αποδεκατίστηκε η τουρκική στρατιά του Δράμαλη. Μετά την μάχη αυτή ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είχε εγκαταστήσει φρουρά στον Άγ. Βασίλειο για να εμποδίζει τον ανεφοδιασμό των Τούρκων μέσω της διάβασης της «Χούνης».

Μετά την απελευθέρωση

Με διάταγμα του Όθωνα στις 26 Μαΐου 1834 (Αριθμός ΦΕΚ 19 που δημοσιεύθηκε στο Ναύπλιο) ο Άγιος Βασίλειος γίνεται πρωτεύουσα του Δήμου Κλεωνών, και ονομάζεται επίσημα στο ΦΕΚ αυτό με το όνομα Κλεωναί. Ο Δήμος Κλεωνών περιλάμβανε τα χωριά Άγιος Βασίλειος με 51 οικογένειες και 251 κατοίκους, Αρχαίες Κλεωνές και Βουσπάρδι (με 20 οικογένειες και 80 κατοίκους), Στεφάνι (με 36 οικογένειες και 192 κατοίκους), Μονή Στεφανίου και Μετόχι (με 25 άτομα) και το Χάνι της Κουρτέσσας (με μία οικογένεια και 5 άτομα). Δηλαδη συνολικά ο Δήμος Κλεωνών είχε 108 οικογένειες και 553 κατοίκους. Το 1885 το χωριό Άγιος Βασίλειος έχει 700 κατοίκους. Το 1912 γίνεται και πάλι κοινότητα με μια μοναδική ενορία, αυτή του Αγ. Βασιλείου. Το 1972 δημιουργείται και νέα ενορία, του Αγίου Δημητρίου στα «Χάνια».

Σύγχρονη Εποχή

Στα μέσα του 20ού αιώνα το χωριό ήταν γνωστό για την παραγωγή των περίφημων «πεπονιών Αγίου Βασιλείου Κορινθίας». Η κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η γεωργία: (ελιές, βερικοκιές, δημητριακά, αμπέλια, καπνός και διάφορα λαχανικά).

Σημερινή Εποχή

Σήμερα, οι βασικές δημόσιες υπηρεσίες καλύπτονται είτε από την Κόρινθο, είτε από το Χιλιομόδι. Στο χωριό υπάρχει ταχυδρομείο, αγροτικό ιατρείο καθώς και κοινοτικό γραφείο. Στον τομέα της εκπαίδευσης λειτουργεί 6/θέσιο δημοτικό σχολείο αλλά και νηπιαγωγείο. Οι ανάγκες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καλύπτονται από το Γυμνάσιο και το Γενικό Λύκειο Χιλιομοδίου.

Μεταφορές-Μετακινήσεις

Ο Άγιος Βασίλειος απέχει 25km τόσο από την Κόρινθο, όσο και από το Άργος. Οι μετακινήσεις και οι μεταφορές εξυπηρετούνται από την παλαιά εθνική οδό Κορίνθου – Άργους, όσο και από τον Αυτοκινητόδρομο A7 Ανατολική Οδός Πελοποννήσου Κορίνθου-Τριπόλεως, με την πρόσβαση να είναι εύκολη για τους κατοίκους καθώς υπάρχει κόμβος στον αυτοκινητόδρομο για τον Άγιο Βασίλειο. Επίσης καθημερινή είναι η σύνδεση με την Κόρινθο, την Αθήνα αλλά και την Νεμέα μέσω των ΚΤΕΛ. Τα προηγούμενα χρόνια, στον Άγιο Βασίλειο υπήρχε στάση τρένου, από όπου διερχόταν η γραμμή Κόρινθος-Άργος-Νάυπλιο, η οποία έχει σταματήσει να λειτουργεί από το 2011.

Πολιτιστικός σύλλογος και Ποδοσφαιρικό σωματείο

Η πρώτη ίδρυση αθλητικού σωματείου στο χωριό μας, έγινε το 1954 με την ίδρυση του «Μορφωτικού Αθλητικού Εξωραϊστικού Συλλόγου ο Πανδερβενιακός». Ως έμβλημα του ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, σε στάση εξορμήσεως. Το 1970 περίπου γεννήθηκε ο ποδοσφαιρικός σύλλογος «ΦΟΙΝΙΚΑΣ» που θεωρείται απόγονος του «ΠΑΝΔΕΡΒΕΝΙΑΚΟΥ», ο οποίος είχε πάψει να υπάρχει. Το 1978 ιδρύεται ο «ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ» «Η ΠΡΟΟΔΟΣ» (Μ.Α.Ο. ΠΡΟΟΔΟΣ).

Πληθυσμός

Ο Άγιος Βασίλειος γνώρισε πολύ μεγάλη πληθυσμιακή αύξηση την περίοδο 1879-1940 αλλά έκτοτε ο πληθυσμός του έχει σταθεροποιηθεί με μικρές διακυμνάσεις.

Παραπομπές

Πηγές

Ιωάννης Κουτσούκος, Η ιστορία του Αγίου Βασιλείου, Κόρινθος 2005