Πληροφορίες
Το Χέρσο είναι χωριό του Δήμου Κιλκίς της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς με πληθυσμό 872 κατοίκους (2021). Είναι έδρα της Δημοτικής ενότητας Χέρσου και παλαιότερα αποτελούσε έδρα του Δήμου Χέρσου. Είναι επίσης έδρα της Κοινότητας Χέρσου, στην οποία περιλαμβάνονται και τα χωριά Ελευθεροχώρι, Καλίνδρια και Ηλιόφωτο.
Ιστορικά στοιχεία
Επί τουρκοκρατίας στο Χέρσο κατοικούσαν μουσουλμάνοι κυρίως, αλλά και χριστιανοί. Παρά την ίδρυση της Βουλγαρικής εξαρχίας το 1870 οι χριστιανοί κάτοικοι του Χέρσου παρέμειναν πιστοί στο πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Το 1879 με την εγκατάσταση του Βούλγαρου ουνίτη επισκόπου στο Κιλκίς, Νείλου Ισβόρωφ, πολλοί κάτοικοι του χωριού ασπάστηκαν την Ουνία. Μετά το 1893, όταν ο νέος Βουλγαρουνίτης επίσκοπος, Λάζαρος Μλαντένωφ προσχώρησε στην Βουλγαρική εξαρχία, πολλοί Χερσιώτες προσχώρησαν σταδιακά και αυτοί στη Βουλγαρική εκκλησία. Μετά την συνθήκη του Νεϊγύ, το 1919, και το Πρωτόκολλο Πολίτη-Καλφώφ του 1924, όσοι κάτοικοι ήταν εξαρχικοί, αποχώρησαν στη Βουλγαρία, ενώ με τη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 οι μουσουλμάνοι κάτοικοι που ήταν και η πλειοψηφία, προσέφυγαν στην Τουρκία. Ταυτόχρονα, Έλληνες από την Ανατολική Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία εγκαταστάθηκαν στο Χέρσο, ενώ λίγο μετά προστέθηκαν πρόσφυγες από τον Πόντο. Σήμερα, το Χέρσο έχει Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο.
Γεωγραφικά στοιχεία
Το Χέρσο βρίσκεται 15 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης του Κιλκίς. Είναι κτισμένο στην ανατολική όχθη του ποταμού Αγιάκι, παραπόταμου του Αξιού. Βρίσκεται στο κέντρο μιας έφορης κοιλάδας, νότια του λεκανοπεδίου της Δοϊράνης. Στο Χέρσο λειτουργεί ο ομώνυμος Σιδηροδρομικός σταθμός πάνω στη Σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Αλεξανδρούπολης.
Μετανάστες και πρόσφυγες
Το 2016 δημιουργήθηκε Κέντρο Διαμονής Μεταναστών και Προσφύγων στο Στρατόπεδο Μαζαράκη μέσα στον οικισμό του Χέρσου. Στο Κέντρο φιλοξενούνται 4.000 πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ τα προβλήματα που προκαλούνται οδήγησαν τους κατοίκους σε έντονες διαμαρτυρίες και επερώτηση στη Βουλή.
Αθλητισμός και πολιτισμός
Στο χωριό εδρεύει ο ποδοσφαιρικός σύλλογος «Αθλητικός Σύλλογος Δόξα Χέρσου» ο οποίος κατάφερε να αγωνιστεί στο πρωτάθλημα της Δ΄ Εθνικής κατηγορίας. Επίσης λειτουργεί ο Σύλλογος Ποντίων Χέρσου.
Πρόσωπα
Δημήτρης Μπάσης, τραγουδιστής.