Πληροφορίες
Για οικισμό της Ελλάδας με το ίδιο όνομα δείτε: Ξηρόβρυση Ευβοίας
Η Ξηρόβρυση ή Ξερόβρυση είναι ημιορεινό χωριό του Κιλκίς σε υψόμετρο 220 μέτρα..
Γεωγραφία - Ιστορία
Η Ξηρόβρυση βρίσκεται στο κέντρο του νομού και απέχει 10 χλμ. βόρεια της πόλης του Κιλκίς και 56,5 χλμ. βόρεια της Θεσσαλονίκης. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως πρόσφυγες από Πόντο, Καύκασο και Ανατολική Θράκη, αλλά και Σαρακατσάνους. Οι πρόσφυγες εκ Καυκάσου ήρθαν από το χωριό Γιαλνιζτζάμ της περιοχής Σαρήκαμις Καρς και oι πρόσφυγες εκ Πόντου από το χωριού Βαρενού (πλησίον Κρώμνης και Ίμερας της ευρύτερης περιοχής Αργυρούπολης). Το δημοτικό σχολείο της Ξηρόβρυσης λειτουργούσε από το 1930 περίπου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 90 περίπου. Επιπλέον η Ξηρόβρυση δεν έχει Γυμνάσιο και Λύκειο. Όμως στην Ξηρόβρυση λειτουργεί το Πολιτιστικό Κέντρο του χωριού και τελεί διάφορες διοργανώσεις. Στο κέντρο περίπου του χωριού δεσπόζει η εκκλησία της Παναγίας Θεοτόκου με ύψος καμπαναριού περίπου 9 μέτρα και ύψος τρούλου περίπου 12 μέτρα μαζί με τον σταυρό. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός της εκκλησίας είναι βασιλική με τρούλο και φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει και ένα προαύλιο στρωμένο με γρασίδι να διακοσμεί την πρόσοψη του ναού.
Η σφαγή αμάχων το 1946
Στις 20 Νοεμβρίου 1946, παραστρατιωτικοί του Λαζίκ και του Μπαντουβάκη σκότωσαν 47 άμαχους κατοίκους της Ξηρόβρυσης, κατέστρεψαν 50 σπίτια και έσφαξαν πολλά αιγοπρόβατα. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν γυναίκες και παιδιά ενώ μετά την καταστροφή το χωριό, που την εποχή εκείνη αριθμούσε 465 κατοίκους, ποτέ δεν ανέκαμψε. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γιώργο Μαυρογορδάτο ήταν από τις πιο χαρακτηριστικές ενέργειες της περιόδου 1945 έως δημοψήφισμα 1946 σε έναν "μονομερή εμφύλιο της μοναρχικής δεξιάς εναντίον των ανυπεράσπιστων αντιπάλων της - ουσιαστικά κάθε πολιτικής απόχρωσης"
Ονομασία - Διοικητικά
Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Σερσεμλί ή Σερσεμλή και με το όνομα αυτό αναφέρεται το 1919 στο ΦΕΚ 48Α-05/03/1919 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Κιλκίς του νομού Θεσσαλονίκης. Το 1927 μετονομάστηκε σε Ξερόβρυση. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μαζί με το Κιλκίς, την Αργυρούπολη, το Ζαχαράτο, την Κολχίδα, το Μεταλλικό και το Σεβαστό αποτελούν την δημοτική κοινότητα Κιλκίς που ανήκει στη δημοτική ενότητα Κιλκίς του δήμου Κιλκίς και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 171 κατοίκους. Στην απογραφή του 2001 είχε 172 κατοίκους.
