Η Κούπα είναι ορεινό χωριό της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς με υψόμετρο 700 μέτρα.

Γεωγραφικά - ιστορία στοιχεία

Η Κούπα βρίσκεται στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία και τα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας. Είναι κτισμένο στις πλαγιές του όρους Πάικο, σε απόσταση 35 χλμ. ΒΔ. από το Πολύκαστρο (έδρα του Δήμου) και 7 χλμ. Ν.-ΝΔ. από το Σκρα όπου έγινε η ομώνυμη μάχη, μία από τις σημαντικότερες μάχες του Μακεδονικού Μετώπου κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το χωριό πολιτισμικά ανήκει στα λεγόμενα Βλαχομογλενίτικα χωριά της Παιονίας, όπου οι κάτοικοί του ομιλούν ένα Ρομαντικό ιδίωμα, τη μογλενίτικη διάλεκτο, με πλήθος ελληνικών στοιχείων. Σύμφωνα με την παράδοση η ονομασία του οφείλεται στον πρώτο κάτοικό του που λεγόταν Κούπης και κατέφυγε με την οικογένειά του στην περιοχή για να αποφύγει τους Τούρκους. Η αρχική θέση του οικισμού ήταν βορειοδυτικότερα από τη σημερινή, στην τοποθεσία "Βέκλιακουπ" (βλάχικα: Παλαιά Κούπα) και λόγω επιδημίας χολέρας το 1700 ερημώθηκε. Λίγο πριν την απελευθέρωση της Μακεδονίας(Βιλαέτι της Θεσσαλονίκης) από τον δεσμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, κατά τον Πρώτο βαλκανικό πόλεμο και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 1912, οι κάτοικοί της Κούπας αγόρασαν τα περίχωρα του χωριού, συμπεριλαμβανομένων των δασών, και το χωριό, από τον τοπικό Πασά, Αλί Φερίντ και κατέχουν τα πλήρη δημογραφικά, οικολογικά, και οικονομικά δικαιώματα του χωριού έως και σήμερα.

Αξιοθέατα

Η εκκλησία του χωριού Κοίμηση της Θεοτόκου από το 1991 έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική που χρονολογείται στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα και "διασώζει στο εσωτερικό την αρχική του μορφή με αξιόλογα διακοσμητικά στοιχεία και αποτελεί μοναδική μαρτυρία αυτών των χρόνων στην περιοχή αυτή". Η ευρύτερη περιοχή της Κούπας χαρακτηρίζεται από σπάνιας πυκνότητας και ανάπτυξης δάση βελανιδιάς και οξιάς, έχει πολλά φυσικά σπήλαια, τρεχούμενα νερά και πηγές με πιο σημαντική αυτή με ξινό ιαματικό νερό.

Διοικητικά στοιχεία

Η Κούπα αναφέρεται επίσημα, μετά την απελευθέρωση, το 1919 στο ΦΕΚ 48Α - 05/03/1919 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με το Σκρα αποτελούν την τοπική κοινότητα Σκρα που ανήκει στη δημοτική ενότητα Αξιούπολης του Δήμου Παιονίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 47 κατοίκους.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο Διονύσης Παπατσάφας για την ιστορία της Κούπας, βίντεο και έρευνα του Θεοδώρου Καλ (Thede Kahl) 2006 από την ανθολογία μεγλενοβλαχικών κειμένων στην Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών

Παραπομπές