Το Βαφειοχώρι είναι πεδινό χωριό της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς.

Γεωγραφία - Ιστορία

Το Βαφειοχώρι βρίσκεται στο κέντρο του πρώην νομού Κιλκίς, ανατολικά του Αξιού ποταμού, σε απόσταση 22 χλμ. Δ. από το Κιλκίς και 10 χλμ. Α. από το Πολύκαστρο (έδρα του δήμου).

Περιγραφή

Είναι κτισμένο στη ευρύτερη περιοχή του αποξηραμένης λίμνης Αρζάνης από την οποία έχει απομείνει βορειοδυτικά του χωριού ένας μεγάλος ταμιευτήρας, τύπου Γαλλίας, απ' όπου υδροδοτείται με τεράστιο δίκτυο όλη η γύρω του περιοχή. Στην περιοχή υπάρχει φυσική πηγή νερού, που παλαιότερα υδροδοτούσε τον οικισμό. Σημαντικό αξιοθέατο θεωρείται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που είναι τρίκλιτη βασιλικού ρυθμού με ξύλινη σκεπή, εντυπωσιακό καμπαναριό και κτίστηκε το 1806. Θεωρείται "ένα από τα ελάχιστα μνημεία της εποχής αυτής, που έχουν εντοπισθεί στο Κιλκίς" και από το 1981 έχει κηρυχθεί κτίσμα που έχει ανάγκη από ειδική κρατική προστασία. Σημαντικό είναι να τονισθεί ότι λόγω της τοποθεσίας του χωριού οι πρώτοι ντόπιοι κάτοικοί του ήταν μόνο ψαράδες και για αυτό η επιβίωση τους ήταν συνδεδεμένη με το ψάρεμα στη λίμνη Αρτζάν- Αματόβου. Επίσης, επειδή η περιοχή ανήκε σε έναν από τους 15 Τούρκους μπέηδες της περιοχής με κατοικία του αρχοντικού στου "Καράμηση τα δένδρα" και θεμέλια στο χωράφι του "Κώτσιου Βασιλάκου" συχνά ανέρχονται ευρήματα στην επιφάνεια με τα οργώματα στα χωράφια. Οι κάτοικοι του Βαφειοχωρίου είναι Θράκιωτες πρόσφυγες, Σαρακατσάνοι και Βλάχοι. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Δραγομίρι. Η σημερινή ονομασία δόθηκε από τους Θρακιώτες πρόσφυγες, οι οποίοι κατάγονται από τα Μπογιαλίκια της Ανατολικής Ρωμυλίας και βεβαίως στα κόκκινα εξαιρετικά χώματα βαφής πατωμάτων, που παρήγε η περιοχή στον ξεροπόταμο Κλιγκάκι, κοντά στου Πουλιάκα το Μαντρί. Βαφειοχώρι είναι η απόδοση του χωριού Μπογιαλίκιοϊ στα ελληνικά. Στο χωριό κατέφυγαν και πολλοί Βλάχοι του Πάικου. Στο χωριό λειτουργούσε δημοτικό σχολείο. Στον αθλητικό τομέα δραστηριοποιείται ο Μέγας Αλέξανδρος Βαφειοχωρίου. Τιμητική ιδιαιτερότητα του χωριού, οι πολλοί τελωνιακοί (12 άτομα σε 1.100 κατοίκους, που του έδωσε την προσφώνηση "Τελωνοχώρι" και βεβαίως δημοσιοϋπαλληλικό χωριό με 150 υπαλλήλους του Δημοσίου και της Τ.Α. Η περιοχή φημιζόταν για τις πολλές συστάδες δένδρων καραγάτσι και τις εξαιρετικές ποικιλίες αμπελιού, που κανείς δεν γνωρίζει γιατί εξαφανίστηκαν. Τέλος, ένα καταπληκτικό δάσος με μουριές (πάνω από 200) στα νοτιοδυτικά του χωριού δίπλα στις αμμουδιές της λίμνης όπου γίνονταν οι εκδρομές του σχολείου.

Προϊόντα

Ίσως το παραγωγικότερο χωριό της Μακεδονίας, χωρίς υπερβολή, με 1.000 περίπου βοοειδή και 5.000 γιδοπρόβατα, με το τυροκομείο του πρώην υπουργού Φώλια το 1972 και σε ειδικές καλλιέργειες μαζί με τα τσιφλίκια, που υπερέβαιναν στα σιτηρά τους 20.000 τόνους, στα βαμβάκια τους 5.000 τόνους, στα τεύτλα τους 10.000 τόνους, καπνά, φασολάκια, μπάμιες, βατράχια κλπ αλλά και σήμερα στα ίδια περίπου στοιχεία και με τυροκομείο του Λύκα.

Διοικητικά στοιχεία

Το χωριό αναφέρεται επίσημα μετά την απελευθέρωση με την παλιά του ονομασία, από την εποχή της τουρκοκρατίας, ως Δραγομίρ στο ΦΕΚ 48Α - 05/03/1919 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας που τότε υπαγόταν στον νομό Θεσσαλονίκης. Το 1927 με το ΦΕΚ 179Α - 30/08/1927 μετονομάστηκε σε Βαφιοχώρι ενώ το 1940 το όνομά του διορθώθηκε σε Βαφειοχώρι και υπαγόταν στο νομό Κιλκίς. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης μαζί με το Βαλτούδι, την Κοτύλη τον Ξηρόλακκο και το Χερσοτόπι αποτελούν την τοπική κοινότητα Βαφειοχωρίου που ανήκει στη δημοτική ενότητα Πολυκάστρου του Δήμου Παιονίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα είχε συνολικό πληθυσμό 687 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 603.

Σημαντικοί Βαφειοχωρίτες

Στέφανος Δέδας, προπονητής μπάσκετ (σήμερα Χαπόελ Χολόν Μ.Κ.) Χρήστος Νανάς, καθηγητής παιδιατρικής Α.Π.Θ. Διευθυντής της Παιδιατρικής Κλινικής Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης

Παραπομπές

Αναφορές

Μιλοβάνοβιτς Μομόζα, Διαχείριση υδάτινων πόρων και περιβαλλοντικά προβλήματα στην υδρογραφική λεκάνη του Αξιού ποταμού, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Οικιακής Οικονομίας & Οικολογίας, Αθήνα 2004 Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Βλάχοι Ευκαρπίας, Τα Μεγάλα Λιβάδια Πάικου, Αστέριος Ι. Κουκούδης Πανδέκτης, Μετονομασίες οικισμών

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η λίμνη Αρζάνη από τον ιστότοπο https://parallaximag.gr/