Με τον όρο Πλατυτέρα ή Πλατυτέρα των Ουρανών ονομάζεται η εικόνα της Παναγίας που αγιογραφείται στο εσωτερικό άνω μέρος της κεντρικής κόγχης του Αγίου Βήματος (κοινώς Ιερού) των χριστιανικών ναών.

Προέλευση ονομασίας

Η ονομασία προέρχεται από τον χαρακτηριστικό στίχο του μεγαλυναρίου της θείας λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου (θεοτοκίον του όρθρου της Κυριακής του πλ. δ΄ ήχου): Ἐπὶ σοὶ χαίρει, Κεχαριτωμένη, πᾶσα ἡ κτίσις, Ἀγγέλων τὸ σύστημα, καὶ ἀνθρώπων τὸ γένος, ἡγιασμένε ναέ, καὶ Παράδεισε λογικέ, παρθενικὸν καύχημα, ἐξ ἧς Θεός ἐσαρκώθη, καὶ παιδίον γέγονεν, ὁ πρὸ αἰώνων ὑπάρχων Θεὸς ἡμῶν. Τὴν γὰρ σὴν μήτραν, θρόνον ἐποίησε, καὶ τὴν σὴν γαστέρα, πλατυτέραν οὐρανῶν ἀπειργάσατο. Ἐπὶ σοὶ χαίρει Κεχαριτωμένη, πᾶσα ἡ κτίσις, δόξα σοι.

Τρόπος απεικόνισης

Η Πλατυτέρα αποδίδεται συνήθως καθισμένη σε θρόνο φέροντας στην αγκάλη της τον Ιησού Χριστόν παιδίον, έχοντας ως υποπόδιο νέφος. Πολλές όμως φορές αποδίδεται και σε όρθια στάση με τα χέρια απλωμένα και ελαφρά ανυψωμένα.

Παραπομπές

Πηγές

Κωνσταντίνος Καλοκύρης, Η Θεοτόκος εις την εικονογραφίαν ανατολής και δύσεως, εκδ.Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, Θεσσαλονίκη, 1972