Το Δενδροχώρι είναι ορεινός οικισμός στην Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς της Μακεδονίας. Διοικητικά ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Καστρακίου του Δήμου Καστοριάς. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο οικισμός έχει 266 κατοίκους. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της περιφερειακής ενότητας, στις νότιες πλαγιές της κορυφής του Ορλόβου, γνωστό στους στρατιωτικούς χάρτες ως Μάλι - Μάδι, 22 χλμ. ΒΔ της πόλης της Καστοριάς. Η μετάβαση γίνεται μέσω του καθέτου άξονα της Εγνατίας οδού, μπάρα Σιάτιστας - Κρυσταλλοπηγής, μετά τον κόμβο της Κορομηλιάς. Ο ευρύτερος γεωγραφικός χώρος φαίνεται πως κατοικήθηκε από την αρχαιότητα. Έτσι σε απόσταση πέντε περίπου χιλιομέτρων νοτιοανατολικά από το χωριό, σ' ένα από τα τελευταία προβούνια του Ορλόβου, που υψώνεται πλάι στο Λιβαδοπόταμο, έχουν εντοπιστεί ερείπια αρχαίου οχυρωμένου οικισμού, ο οποίος έλεγχε το πέρασμα μιας σπουδαίας αυχενοδιάβασης.

Πληθυσμιακά στοιχεία

Το 1878, δεν είχε προσχωρήσει κανείς στη Βουλγαρική Εξαρχία και είχε πληθυσμό 1.200 κατοίκους χριστιανούς ορθόδοξους. Το 1886 είχε 220 οικογένειες χριστιανικές, εκκλησία, σχολείο αρρένων, χάνι, κρήνες και 2 κλιβάνους [Σχινάς 1886], ενώ το 1900, ο Βούλγαρος στατιστικολόγος Μπάσιλ Κιντσώφ το 1900 καταγράφει 1.650 κατοίκους που έχουν προσχωρήσει στη Βουλγαρική Εξαρχία και τους αποκαλεί όλους Βουλγάρους. Μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων καταγράφηκε ως Δύμπενη και το 1926 μετονομάστηκε σε Δενδροχώρι.

Ιστορικό

Το Δενδροχώρι είναι ένα τυπικό δείγμα ορεινού χωριού που υπέστη δημογραφική καθίζηση (97%) από 1.207 άτομα το έτος 1913 σε 19 το 1951 τόσο κατά την αρχική περίοδο των ελληνοβουλγαρικών αναταράξεων (1880-1908), αλλά και στα μεταγενέστερα χρόνια ανωμάλων περιόδων, όπως στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (συμμετοχή των ιθυνόντων του χωριού στη σύσταση της ΣΝΟΦ και μετά τη βραχύβια ύπαρξή της στη ΝΟΦ). Κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου (1946-1949) πολλοί κάτοικοι της εντάχθηκαν στον κομμουνιστικό ΔΣΕ και μερικοί είχαν ακολουθήσει ήδη από το 1945 την "μπριγάδα" (ταξιαρχία) του Γκότσε (Ηλίας Δημάκης) στο Βελιγράδι. Από 794 κάτοικοι που καταγράφονται το 1940 στην απογραφή του 1951 καταμετρούνται μόνο 19. Περισσότερα από 770 άτομα ακολουθούν την τύχη του ηττημένου ΔΣΕ στις Ανατολικές χώρες είτε ως επιζήσαντες άλλοτε μαχητές, είτε ως φυγόδικοι είτε ως εκτεθειμένοι στη νέα κατάσταση των πραγμάτων. Κατά την απογραφή του έτους 1951 αριθμούσε 19 κατοίκους που και αυτοί μετεγκατεστάθηκαν είτε στην πόλη της Καστοριάς είτε προσκλήθηκαν από συγγενείς τους στον Καναδά. Σήμερα κατοικείται εξ' ολοκλήρου από απόγονους Βλάχων της Παραμυθιάς και της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας που εγκαταστάθηκαν εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 1950.

Προσωπικότητες

Χρήστος Γιουμπρούκης, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός, Πράκτορας Α' τάξης Χριστόδουλος Παπαδημητρίου, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός, Πράκτορας Β' τάξης

Παραπομπές