Το Βογατσικό είναι ιστορικό χωριό της Π.Ε. Καστοριάς της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και αποτελεί έδρα της Δημοτικής Ενότητας Ίωνα Δραγούμη του Δήμου Άργους Ορεστικού. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της περιφερειακής ενότητας, στα σύνορα με την Π.Ε. Κοζάνης και σε υψόμετρο 777μ. Εκκλησιαστικά, υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης. Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είναι 434 κάτοικοι.

Τοποθεσία

Το Βογατσικό βρίσκεται σε φυσική οχυρή θέση, καθώς περιβάλλεται από βουνά από όλες τις πλευρές, ενώ Ν.-ΝΔ. ρέει ο Ποταμός Αλιάκμονας. Οι πλαγιές των παρακείμενων βουνών και γενικά η περιοχή παλαιότερα ήταν καλυμμένες από πυκνά δάση, γεγονός που προστάτευε ακόμη περισσότερο το χωριό. Σήμερα, ακριβώς έξω από τα όρια του χωριού, περνάει ο κάθετος οδικός άξονας που ενώνει την Εγνατία Οδό με την Κρυσταλλοπηγή.

Όνομα

Για την προέλευση του ονόματος "Βογατσικό" υπάρχουν δύο κύριες εκδοχές. Η μία αναφέρει ότι είναι η εξελληνισμένη εκδοχή του τούρκικου "Μπογάζ Κιοϊ", το οποίο σήμαινε "Χωριό του Μπουγαζιού", καθώς το χωριό είναι χτισμένο σε "μπογάζι" δηλαδή στο τέρμα στενής χαράδρας. Έτσι το "Μπογάζ Κιοϊ" έγινε "Μπογατσκο" και κατόπιν "Βογατσικό". Η άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι το Βογατσικό πήρε το όνομά του από τα "Μπογάτσια", είδος ψωμιού που φτιαχνόταν σε εορταστικές και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Επίσης το Βογατσικό στα τούρκικα αναφερόταν και ως "Γεντί Κιοϊ" δηλαδή "Επταχώρι", όνομα το οποίο έχει τις ρίζες του στην ιστορία του χωριού, καθώς το Βογατσικό αποτελεί την συνένωση επτά παλαιότερων οικισμών στην ευρύτερη περιοχή για τον φόβο των Τούρκων. Επίσης μία άλλη εκδοχή είναι, ότι η ονομασία του χωριού προέρχεται από τη βουλγαρική γλώσσα: στα βουλγαρικά η λέξη "богат" (μπογάτ/βογάτ) σημαίνει "πλούσιος" και η κατάληξη "ско" (σκο) συναντιέται συχνά στα τοπονύμια. Επιπλέον πολλά χωριά της περιοχής ήταν βουλγαρόφωνα στις αρχές του 20ου αι.

Ιστορία

Η ίδρυση του Βογατσικού είναι αποτέλεσμα της μετοίκησης των γηγενών πληθυσμών της περιοχής προς τα ορεινά κατά τον 14ο αιώνα λόγω της εγκατάστασης Τούρκων -μετά την Οθωμανική κατάκτηση της περιοχής- στα πλουσιότερα και πιο εύφορα εδάφη. Η ανάγκη για περισσότερη προστασία και ασφάλεια είχε ως αποτέλεσμα την συνένωση των κατοίκων των οικισμών που αποτέλεσαν το Βογατσικό. Το 1530 είχε 148 χριστιανικά νοικοκυριά. Κατά την επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι του Βογατσικού αγωνίστηκαν κατά των Οθωμανών. Σπουδαίοι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 ήταν ο Αθανάσιος Καπλάνης (γενν. 1790) και ο Νικόλαος Ιωάννου. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα αποτελούσε διοικητικό κέντρο και κομβικό σημείο της περιοχής γι αυτό και με το ψευδώνυμο "Γάβρος" ήταν κέντρο της πολιτικής επιτροπής του Μακεδονικού Αγώνα. Σπουδαίοι Μακεδονομάχοι, ήταν οι οπλαρχηγοί Σωτήριος Βισβίκης και Κωνσταντίνος Ντόγρας. Λόγω της θέσης του, γρήγορα το Βογατσικό αναπτύχθηκε σε κωμόπολη μέχρι το 1912, οπότε πυρπολήθηκε από τα οπισθοχωρούντα τουρκικά στρατεύματα.

Σημαντικές προσωπικότητες

Από το Βογατσικό κατάγεται η οικογένεια των Δραγούμηδων, εκ της οποίας ο Στέφανος Δραγούμης (1842-1923) διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1910) και ο Ίων Δραγούμης (1878-1923) υπήρξε πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα και υπέρμαχος της Μεγάλης Ιδέας. Επίσης, η Ναταλία Σ. Δραγούμη ήταν η σύζυγος του Παύλου Μελά. Ακόμη το Βογατσικό είναι πατρίδα του Παρμενίωνα Τζίφρα, ο οποίος διετέλεσε αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και του Ιωάννη Κούσκουρα, εκδότη της Εφημερίδας «Νέα Αλήθεια» (1903) και μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης. Ο Όθων Ρουσόπουλος και ο Αθανάσιος Ρουσόπουλος, καθηγητές του πανεπιστημίου Αθηνών, ήταν επίσης από το Βογατσικό. Επίσης, σημαντική προσωπικότητα κατά το Μακεδονικό Αγώνα, ήταν ο ιατρός Ιωάννης Αργυρόπουλος, καθώς και ο οπλαρχηγός Σωτήριος Βισβίκης.

Σημειώσεις

Παραπομπές

Πηγές

Ανδρέου Δ. Κορομήλη, Το Βογατσικόν. Ιστορία - Λαογραφία, Θεσσαλονίκη 1972 Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος, Ιστορία του βόρειου Ελληνισμού: Μακεδονία, εκδ.Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 1992.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ἐν Βογατσικῷ ΒΟΓΑΤΣΙΚΟ blog