Η Γελάνθη είναι χωριό του νομού Καρδίτσας. Διοικητικά υπάγεται στον δήμο Μουζακίου. Βρίσκεται 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Καρδίτσας και 3 χιλιόμετρα ανατολικά του Μουζακίου. Στην τελευταία απογραφή ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται σε 542 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Ιστορικά στοιχεία από το 1810 έως και τις μέρες μας

Η αρχαιότερη αναφορά του χωριού συναντάται στις 7 Ιανουαρίου 1810, όταν πέρασε από την περιοχή ο Άγγλος περιηγητής Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, πηγαίνοντας προς την κοντινή Επισκοπή. Αυτός βρήκε τη Γελάνθη να έχει 30 σπίτια. Την ίδια εποχή, το 1810, ήταν τσιφλίκι του Βελή Πασά, γιου του Αλή Πασά. Σύμφωνα με την παράδοση, το χωριό μετά τον Αλή και Βελή πέρασε στα χέρια κάποιου Λιακά. Στην πραγματικότητα όμως αγνοούνται οι κατέχοντες το χωριό από το 1822 ως την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, εποχή κατά την οποία πέρασε στα χέρια του γαιοκτήμονα Χρηστάκη Νικ. Ζωγράφου. Η οικογένεια αυτή κατείχε το χωριό για 40 χρόνια, από το 1881 έως τις 8 Αυγούστου 1921, ημερομηνία κατά την οποία οι κάτοικοι αγόρασαν το χωριό τους για 4991 δραχμές και 70 λεπτά το κάθε μερίδιο, με υποχρέωση να το πληρώσουν με ετήσιες δόσεις, με τόκο σε κάθε δόση 6% από την Ελένη, χήρα του Σόλωνα Χρ. Ζωγράφου, και την ανήλικη τότε θυγατέρα της Δομνίκη. Την ίδια εποχή μοιράσθηκε σε 75 1/8 ιδιωτικές «οικογενειακές» μερίδες και το 1985-86 έγινε ο πρώτος αναδασμός του. Η πληροφορία του Ληκ (30 σπίτια) μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το σημερινό χωριό είναι κτισμένο σ' αυτή τη θέση πριν από το 1810 και ότι είχε μια συνοικία. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αλή Πασάς θέλοντας να ανασυγκροτήσει την επικράτειά του και να δημιουργήσει κεφαλοxώρια, συγκεντρώνοντας τα μικρά διάσπαρτα χωριά σε ένα, κάλεσε και τους Γελανθιώτες να συσπειρωθούν στο Μαυρομμάτι, αλλά οι κάτοικοι δε δέχθηκαν την πρότασή του. Χαρακτηριστικό για την ιστορία είναι το ακόλουθο ποίημα:

Αλή Πασάς προβόδησε ασκέρι και τους πιάνει άνδρες, γυναίκες και παιδιά στο κούτσουρο τους βάνει προβόδησε στα Τρίκαλα πολλά χωριά να φκιάξει να τους μοιράσει στα χωριά χωράφια να δουλέψουν

όσο να ζήσουν λευτεριά ποτέ να μη γυρέψουν. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει πληροφορία αν ο Αλή Πασάς οργίστηκε με την απάντηση των χωρικών, αλλά αντίθετα τους έδωσε και μία κεραμίδα νερό (ένα κανάλι από κεραμίδα με νερό) από την πηγή του Αγίου Γεωργίου του Μαυρομματίου, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάποια ιδιαίτερη συμπάθεια έτρεφε ο ίδιος προς αυτούς ή η ερωμένη του, Βασιλική, η οποία τον επηρέαζε σε μεγάλο βαθμό, αφού όπως λένε, αυτή έκτισε την παλαιά εκκλησία του χωριού. Η παραχώρηση, όμως, ενός καναλιού νερού από τον Αλή στους Γελανθιώτες προκάλεσε διαμάχη στα χωριά Μαυρομμάτι και Γελάνθη, που κράτησε έως το 1930.

Αναφορές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Γελάνθη Καρδίτσας