Η Καμενίτσα είναι χωριό της πρώην επαρχίας Πατρών του νομού Αχαΐας. Απέχει 21,5 χιλιόμετρα περίπου από την Πάτρα, κτισμένη δίπλα στον ποταμό Πείρο. Αποτέλεσε οικισμό της πρώην Κοινότητας Αλισσού, η οποία μετέπειτα συστάθηκε ως δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Δύμης. Σήμερα ανήκει στον Δήμο Δυτικής Αχαΐας. Σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 113 κατοίκους. Συνορεύει με τα χωριά Άνω Αλισσός, Αχαϊκό, Θεριανό και Προφήτης Ελισσαίος.

Ονομασία

Το όνομα του χωριού πιστεύεται ότι είναι είτε σλαβικό, από τη λέξη «kamen» που σημαίνει «πέτρα», είτε ότι προέρχεται από το ελληνικό κάμινος (καμίνι).

Ιστορία

Στην περιοχή της Καμενίτσας έχουν βρεθεί ρωμαϊκές αρχαιότητες, από εκεί πιστεύεται ότι περνούσε ο δημόσιος δρόμος επί ρωμαιοκρατίας τμήματα του οποίου έχουν βρεθεί σε άλλες κοντινές θέσεις. Στην αρχαιότητα η ευρύτερη περιοχή, πεδιάδα του Πείρου, ανήκε στην αρχαία πόλη Ώλενο, σε επιφανειακές έρευνες έχουν βρεθεί νεκροταφεία και οικισμοί. Κατά την Φραγκοκρατία στην Καμενίτσα αναφέρεται κάστρο, κατεστραμμένο σήμερα, όπου ανήκε στην Βαρωνία της Πάτρας και τον λατίνο Αρχιεπίσκοπο, στο κάστρο αυτό διανυκτέρευσε και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος μαζί με τον αδελφό του Θωμά το 1429 όταν κατευθυνόταν στην Πάτρα για να πολιορκήσει την πόλη. Με την πρώτη κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς το κάστρο και η περιοχή άλλαζε συνέχεια χέρια μεταξύ Ενετών και Οθωμανών και έγινε πεδίο μαχών για 17 έτη. Κατά τον Μεσαίωνα ήταν έδρα λατίνου Αρχιεπισκόπου και αναφέρεται ότι είχε λιμένα που πιστεύεται ότι είναι το σημερινό κοντινό χωριό Καμίνια.

Το 1690 αναφέρεται ότι ήταν κόμη, σε απογραφή του 1700 είχε 144 κατοίκους και σε άλλη του 1899 142. Τοπική παράδοση λέει ότι από την Καμενίτσα πέρασε ο Ευαγγελιστής Λουκάς όπου έχτισε την σημερινή εκκλησία και σε μια σπηλιά κοντά στο χωριό έγραψε το ευαγγέλιο του, κατά άλλους πέθανε κι εκεί.

Διοικητική ιστορία

Το 1835 με το Β.Δ. 8/4/1835 αποτέλεσε δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Δύμης του νομού Αχαΐας-Ήλιδος. Το 1840 με το Β.Δ. 27/11/1840 αποσπάστηκε από την Δύμη και γίνεται οικισμός του δήμου Πατρέων της διοίκησης Αχαΐας . Το 1912 με το Β.Δ. 18.8.1912 (ΦΕΚ 256 τ.Α.) με την διάλυση των Δήμων μαζί με τον Αλισσό αποτέλεσαν την κοινότητα Αλισσού με έδρα τον Αλισσό. Το 1998 με τον νόμο 2539/1997 περί "Συγκρότησης της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης", γνωστός σαν Σχέδιο Καποδίστριας έγινε οικισμός του Δημοτικού διαμερίσματος Αλισσού του Δήμου Δύμης.

Δημογραφική εξέλιξη

Η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού στον 21ο αιώνα είναι η εξής:

Λοιπά στοιχεία

Στην Καμενίτσα έχει την έδρα του το "Ινστιτούτο Τοπικής Ιστορίας" (Ι.Τ.Ι.) / "Ομάδα Μελέτης Αρχαιολογίας Τοπίου" (ΟΜ.ΑΡ.Τ.). Η περιοχή εξυπηρετείται από τις 29 Φεβρουαρίου 2020 από τη Γραμμή 2 του Προαστιακού Σιδηρόδρομου Πάτρας μέσω της στάσης "Αλισσός / Alissos".

Δείτε επίσης

Φρούριο της Καμενίτσας

Παραπομπές

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012). Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9. Δέσποινα Μιχάλαγα, "Τα χωριά Καμενίτσα καί Άχαϊά στις Βενετικές πηγές: μία πρώτη αναφορά" στο Α.Δ.Ριζάκης, Αχαϊκό Τοπίο ΙΙ. Δύμη και Δυμαία Χώρα. Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου «ΔΥΜΑΙΑ-ΒΟΥΠΡΑΣΙΑ», Κάτω Αχαΐα, 6-8 Οκτωβρίου 1995, Κ.Ε.Ρ.Α.-Ε.Ι.Ε., Αθήνα 2000 (σειρά: Μελετήματα, αρ.: 29), σελ. 179-194. Κώστας Παπαγιαννόπουλος (επιμ.), Βραχναίικα και Μονοδένδρι. Αρχαιολογία του τοπίου και τοπική ιστορία, πρόλογος: Βασίλης Τογαντζής, Μιλτιάδης Γούτας, Λάζαρος Κολώνας, Έκδοση Δήμος Βραχναίικων-Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Βραχναίικων, Πάτρα 2009. ISBN 978-960-99129-0-7.

Βιβλιογραφία

Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010. Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, λήμμα Καμενίτσα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Κώστας Παπαγιαννόπουλος, "Σύντομη παρουσίαση μερικών μεταβυζαντινών μνημείων της Καμενίτσας Πατρών" στο περιοδικό Αρχαιολογία.