Η Νικήσιανη είναι κωμόπολη του Δήμου Παγγαίου και βρίσκεται στο νομό Καβάλας, σχεδόν στα όρια με τον Νομό Σερρών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 350μ στις Βορειοανατολικές παρυφές του όρους Παγγαίο. Ο πληθυσμός της το 2021 ήταν 1.711 κάτοικοι, από 2.236 το 2011. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια καπνού, καλαμποκιού και σιταριού καθώς και την κτηνοτροφία. Λόγω της ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς για την οποία διακρίνεται η περιοχή υπάρχουν αρκετές ταβέρνες οι οποίες γίνονται πόλος έλξης για τους φυσιολάτρες. Η περιοχή από πολύ παλαιά έγινε γνωστή για το εκλεκτό μάρμαρο της (Αίαξ, μάρμαρο Νικήσιανης) το οποίο θεωρείται ένα από τα καλύτερα της Ευρώπης.

Ιστορία

Η κωμόπολη διέσωσε πιθανώς το όνομα της αρχαίας κώμης Νίκης (σε λατινική επιγραφή μνημονεύονται οι κάτοικοί της : vicani Nicaenses), αφού και επί τουρκοκρατίας έφερε το ίδιο όνομα. Φαίνεται ότι η μετατροπή του αρχαίου ονόματος σε Νικήσιανη είχε γίνει κατά τη βυζαντινή εποχή και υπό την επίδραση της αντίστοιχης λατινικής ονομασίας Nicaenses. Η άποψη αυτή ενισχύεται κι από την ύπαρξη αρχαίου οικισμού σε απόσταση λίγων μόνο χιλιομέτρων από τη σημερινή κωμόπολη. Η αρχαία κώμη είχε ιδρυθεί (ή επανιδρυθεί) από τους Μακεδόνες, όπως συμπεραίνεται κι από τον γνωστό μακεδονικό τάφο κι από τα πολλά ευρήματα αρχαίων μεταλλίων επεξεργασίας χρυσού και ασημιού. Μετά τη μάχη των Φιλίππων και την ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας, η Νίκη αποτελούσε vicus εξαρτώμενο διοικητικά από τους Φιλίππους, όπως μαρτυρεί και η ανεύρεση επιτύμβιας στήλης ενός Ρωμαίου αποίκου.

Εκκλησίες

Υπάρχουν 20 ναοί, καθώς και 3 μοναστήρια. Στη Νικήσιανη πολιούχος ναός είναι αυτός "Των Εισοδίων της Θεοτόκου", κτισμένος τον προπερασμένο αιώνα, με επιβλητικό καμπαναριό και θαυμάσια αγιογράφηση. Άλλοι ναοί είναι της Αγίας Μαρίνας, της Αγίας Άννας, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νικολάου, του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Γεωργίου κ.α. ("Άγιος παραπονεμένος δεν υπάρχει" λένε οι Νικησιανιώτες). Ονομαστό είναι το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, όπου κάθε χρόνο γίνονται εκδηλώσεις για την αναχώρηση των κτηνοτρόφων από τα χειμαδιά. Γύρω από την Νικήσιανη υπάρχουν 3 μοναστήρια, Αγίου Δημητρίου, Αγίου Ιωάννου και Άξιον Εστί καθώς και η ιστορική Ιερά Μονή Παναγίας Είκοσιφοίνισσας (η αρχαιότερη της Ευρώπης), της οποίας η ιστορία συμβαδίζει με αυτή της Νικήσιανης.

Έθιμα

Το έθιμο των Αράπηδων είναι από τα πιο σημαντικά στον βαλκανικό χώρο και επισήμως αναβιώνει στις 6 Ιανουαρίου κατά την εορτή των Θεοφανίων, ή στις 7 Ιανουαρίου κατά την εορτή του Αγίου Ιωάννη. Το έθιμο λαμβάνει δράση όλο το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων στη Νικήσιανη. Αναπαριστά την αέναη μάχη της ζωής και του θανάτου και τη συνεχή αναζωογόνηση της φύσης. Άνδρες όλων των ηλικιών, ντυμένοι με προβιές και κάπες, ζωσμένοι μεγάλα και βαριά κουδούνια (τσάνια), και κραδαίνοντας μεγάλα ξύλινα σπαθιά, ξεχύνονται στα σοκάκια και πλατείες του χωριού σε κατάσταση έκστασης - ζούρλας. Με τον εκκωφαντικό θόρυβο των κουδουνιών ξορκίζουν το κακό και φέρνουν το αισιόδοξο μήνυμα της ζωής και της Άνοιξης. Το έθιμο χάνεται μέσα στους αιώνες, αφού στις κορυφές του Παγγαίου όρους ήταν η κατοικία και το Ιερό Μαντείο του θεού Διονύσου (Σύμφωνα με τον αρχαίο ιστορικό Ηρόδοτο και τον σκηνικό φιλόσοφο Ευριπίδη).

Σύνδεσμοι

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Νικήσιανη, το χωριό με τις 18 εκκλησιές (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)