Η Λυδία είναι οικισμός του Νομού Καβάλας και βρίσκεται 17 χιλιόμετρα ΒΔ της πόλης της Καβάλας. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Φιλίππων του Δήμου Καβάλας και μέχρι το 1968 ονομαζόταν Υδρόμυλοι. Έλαβε το όνομα Λυδία, καθώς στην περιοχή βαπτίσθηκε η Μικρασιάτισσα Αγία Λυδία από τον Απόστολο Παύλο, που ήταν η πρώτη που βαπτίσθηκε χριστιανή επί ευρωπαϊκού εδάφους. Στην περιοχή βρίσκονται σημαντικα αρχαιολογικά και Θρησκευτικά μνημεία. Ο πληθυσμός της Λυδίας είναι 631 κάτοικοι βάσει της απογραφής του 2021, από 808 το 2011. Κατοικήθηκε από πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή γύρω στο 1923, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ασχολείται με γεωργικές εργασίες. Εποχιακή αύξηση του πληθυσμού παρατηρείται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, φαινόμενο που οφείλεται τόσο στον αναπτυσσόμενο τουριστικό ρόλο της περιοχής, όσο και στους αποδήμους που επιστρέφουν στον τόπο καταγωγής τους για τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Πολιούχος του οικισμού είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, του οποίου η μνήμη τιμάται στις 29 Αυγούστου (Αποκεφάλιση Τιμίου Προδρόμου).

Ο Αρχαιολογικός Χώρος των Φιλίππων

Στον παρακείμενο Αρχαιολογικό Χώρο των Φιλίππων υπάρχουν ευδιάκριτα τα ίχνη της Ρωμαϊκής Εγνατίας Οδού, που περνούσε μέσα από τους Φιλίππους και ήταν η κυριότερη λεωφόρος της αρχαίας πόλης.

Το Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων

Στους πρόποδες του λόφου της Ακροπόλεως στηριγμένο στο ανατολικό τείχος της πόλης των Φιλίππων βρίσκεται το θέατρο κάπου 130μ. ΒΑ από την αψίδα της Βασιλικής. Το κτίσμα πέρασε σε διάφορες φάσεις. Στην εποχή του Φιλίππου Β' (4ος αι.) ανάγεται το παλαιότερο οικοδόμημα με τις γενικές γραμμές και την ορχήστρα. Μετά την Ρωμαϊκή αποίκηση έγιναν αλλαγές σύμφωνα με τις αισθητικές απαιτήσεις της εποχής. Από το μεγάλο αυτό θέατρο σώζονται σήμερα πολλά στοιχειά του. Αναστηλωμένο προσφέρεται για παραστάσεις συνήθως αρχαίων θεατρικών έργων και συναυλιών, τα οποία εντάσσονται στα θερινά προγράμματα του Φεστιβάλ Φιλίππων και Θάσου.

Η φυλακή του Αποστόλου Παύλου

Σύμφωνα με την διήγηση των Πράξεων των Αποστόλων, ο Απόστολος Παύλος φυλακίστηκε στους Φιλίππους όταν θεράπευσε την παιδίσκη που είχε μαντικό πνεύμα. Σήμερα πάνω από την αγορά των Φιλίππων υπάρχει το πρόπυλο της μεγάλης Παλαιοχριστιανικής Εκκλησιάς. Ένας στενός διάδρομος οδηγεί στην κρύπτη της Εκκλησίας σε ένα μικρό σκοτεινό κτίριο με δυο χώρους που τον σκεπάζουν καμάρες. Αυτό το κτίσμα πιστεύεται πως ήταν η φυλακή του Αποστόλου Παύλου.

Το Ιερό Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας

Ιστορικό της βαπτίσεως της Λυδίας

Το 49 μ.Χ. ο Απόστολος Παύλος ίδρυε στους Φιλίππους την πρώτη Χριστιανική Εκκλησία στην Ευρώπη, βαπτίζοντας και την πρώτη Ευρωπαία Χριστιανή, τη Λυδία και την οικογένειά της στον ποταμό Ζυγάκτη. Οι κάτοικοι των Φιλίππων ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που άκουγαν το κήρυγμα της νέας Θρησκείας. Μια μέρα του 49 (ή 50) μ.Χ. ένα πλοίο αποβίβασε τον Απόστολο Παύλο, τον Τιμόθεο και τον συγγραφέα των Πράξεων των Αποστόλων - πιθανότατα τον Λουκά - στη Νεάπολη, τη σημερινή Καβάλα. Από τη Νεάπολη μέσω της Εγνατίας οδού έφθασαν στην πόλη των Φιλίππων, όπου και κατέλυσαν. Κοντά στη δυτική πλευρά του τείχους της πόλης, πλάι στον Ζυγάκτη ποταμό, ήταν ο τόπος όπου συγκεντρώνονταν οι Εβραίοι. Εκεί κατευθύνθηκε ο Απόστολος Παύλος ένα Σάββατο με τους συνοδούς του και απηύθυνε για πρώτη φορά το κήρυγμά του στις παριστάμενες γυναίκες. Η Λυδία από τα Θυάτειρα τον άκουσε προσεκτικά και πρώτη δέχθηκε το βάπτισμα της νέας Θρησκείας. Έπειτα παρακάλεσε τον Παύλο να δεχθεί την φιλοξενία της. Η Λυδία αποτέλεσε την πρώτη Ευρωπαία που βαπτίσθηκε Χριστιανή. Πολλές μέρες ο Απόστολος Παύλος με τους συνοδούς του περπατούσε τον δρόμο από την πύλη προς την εβραϊκή συνοικία και διακήρυττε τον Λόγο Του Θεού. Σε όλη την διαδρομή τον ακολουθούσε μια γυναίκα δούλη -κατά τον κόσμο των Φιλίππων δαιμονισμένη- από την μαντική ικανότητα της οποίας οι κύριοί της κέρδιζαν χρήματα. Αυτή η "δαιμονισμένη" δούλη δέχηκε το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου και έδειξε πίστη στη νέα Θρησκεία. Διακήρυξε στην πόλη πως θεραπεύτηκε από τον δαίμονα που είχε μέσα της. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να θιγούν τα συμφέροντα των κυρίων της, οι οποίοι συνέλαβαν τον Παύλο και τον Σίλα και τους οδήγησαν στην Αγορά. Εκεί τους κακοποίησαν και κατόπιν τους έκλεισαν στη φυλακή. Για τη νύχτα της φυλάκισής τους, το δυνατό σεισμό που έγινε τα μεσάνυχτα και για το βάπτισμα του δεσμοφύλακα και της οικογένειάς του, υπάρχει λεπτομερειακή αφήγηση στις Πράξεις των Αποστόλων.

Σύγχρονη κτηριακή ανάπτυξη

Στο Ζυγάκτη ποταμό, δυτικά των Φιλίππων και στο όριο του οικισμού της Λυδίας, ανεγέρθηκε το 1972 το Ιερό Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας, κατόπιν έμπνευσης του τότε Μητροπολίτη Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου Αλεξάνδρου. Σύντομα έγινε διεθνώς γνωστό και αποτελεί πόλο έλξης πιστών που προσέρχονταν για προσκύνημα ή για τέλεση βάπτισης από κάθε γωνιά της γης. Ο Ναός αφιερωμένος στην Αγία Λυδία, συγκεντρώνει τους πιστούς για να τιμηθεί η Ισαπόστολος Λυδία η Φιλιππησία στις 20 Μαΐου κάθε χρόνο, τελώντας βαπτίσεις ενηλίκων στο υπαίθριο Βαπτιστήριο του Ζυγάκτη ποταμού. Η ισόρροπη κτηριακή ανάπτυξη του συγκροτήματος του Βαπτιστηρίου της Αγίας Λυδίας και η προβολή στην Ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινότητα της πνευματικής ακτινοβολίας και του σημαντικού ιστορικού ρόλου των Φιλίππων επέβαλε και οδήγησε στα μέσα του 2011 στην ανέγερση στον ευρύτερο χώρο του Ιερού Βαπτιστηρίου ενός ακόμη οικοδομήματος κατάλληλου για τη δημιουργία ενός πνευματικού και επιστημονικού κέντρου, με κτηριολογική οργάνωση ικανή να πραγματοποιεί διεθνή συνέδρια. Το κτήριο αυτό ονομάστηκε «συνεδριακό κέντρο Απόστολος Παύλος» και εγκαινιάστηκε στις 20 Μαΐου 2011 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Παραπομπές

Πηγές

«Απ. Παύλος και Φίλιπποι. Το βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας» (Προκόπιος, Μητροπολίτης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου - Γεώργιος Καρανίκας, εκδ. Ιερά Μητρόπολις Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου, 1995)