Η Γαληψός (μέχρι το 1928 Δεδέμπαλη) είναι χωριό του Δήμου Παγγαίου της περιφερειακής ενότητας Καβάλας, στην περιφέρεια Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2022, έχει 250 κατοίκους. Βρίσκεται σε υψόμετρο 110 μέτρων, 47,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Καβάλας. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας εντάχθηκε στον δήμο Ορφανού, του οποίου ορίστηκε έδρα, και παλαιότερα υπαγόταν στην κοινότητα Γαληψού.

Ιστορικά στοιχεία

Η περιοχή κατοικείται από την προϊστορία όπως μαρτυρούν ίχνη προϊστορικού οικισμού στο λόφο στη θέση Παλιάμπελα ή Μπαϊρέλα, νοτιοδυτικά του χωριού. Στη θέση Αρκουδότρυπα, στο Παγγαίο, υπάρχει λατρευτικό σπήλαιο προϊστορικών και πρώιμων ιστορικών χρόνων. Στην τούμπα Χαρμάν Τεπέ και στη θέση Πλατάνια υπάρχουν προϊστορικοί οικισμοί με ορατά επιφανειακά λείψανα. Στη θέση Αμπελώνες βρίσκεται εγκατάσταση, πιθανώς αγροικία, και νεκροταφείο Ρωμαϊκής περιόδου. Στη θέση Βουρλάκια έχει εντοπιστεί νεκροταφείο Ρωμαϊκής περιόδου και τμήμα αρχαίου υδραγωγείου με δίκτυο από πήλινους σωλήνες. Στη θέση Πασά Μεζάρ βρίσκεται αρχαίο μαρμάρινο κτήριο με ορατά επιφανειακά λείψανα κατά χώραν και διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη. Μέσα στον οικισμό έχει βρεθεί υστερορρωμαϊκό νεκροταφείο. Η Γαληψός πήρε το όνομά της από την ομώνυμη αρχαία αποικία της Θάσου, η οποία ταυτίζεται από τον αρχαιολογικό χώρο στη θέση Γαϊδουρόκαστρο, ανατολικά της παραλίας της Καριανής, όπου έχει βρεθεί αρχαίο νεκροταφείο. Άλλες αρχαίες πόλεις στην ευρύτερη περιοχή ήταν η Φάγρης, στο Ορφάνι, και η Ηιών, στην παραλία Οφρυνίου. Μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923, είχε μουσουλμανικό πληθυσμό, 220 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 1900, ενώ μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, στη Γαληψό εγκαταστάθηκαν 33 προσφυγικές οικογένειες, η οποία πλέον είχε αμιγώς προσφυγικό πληθυσμό.

Προσωπικότητες

Νίκος Βέρτης, Έλληνας τραγουδιστής Πέτρος Ιακωβίδης, Έλληνας τραγουδιστής

Παραπομπές