Το Τρίστενο είναι χωριό του νομού Ιωαννίνων, του δήμουΖαγορίου. Βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές της Τύμφης σε υψόμετρο 850 μέτρων. Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 71 κάτοικοι.

Ιστορία

Το Τρίστενο Ανατολικού Ζαγορίου δεν είναι γνωστό πότε δημιουργήθηκε ως χωριό. Γραπτώς πρώτη φορά αναφέρεται σ' ένα χρυσόβουλο το 1319 (παραχωρητήριο περίπου) του Ανδρόνικου Β' σε κάποιο άρχοντα των Ιωαννίνων με το όνομα Δρεστενίκος του οποίου το όνομα υπήρχε τουλάχιστον μέχρι τον περασμένο αιώνα στα Γιάννινα. Προφανώς από το όνομα του Βυζαντινού αυτού τιμαριούχου, ονομάστηκε το χωριό Δρεστενίκου και αργότερα Δρεστένικο και Ντρεστένικο. Αρκετά χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου (1912-1913), το 1927 με διάταγμα , μετονομάσθηκε σε Τρίστενο, από τα τρία στενά που υπάρχουν πάνω από το χωριό. Σαν πρώτοι οικιστές του αναφέρονται ποιμένες από τη Χειμάρρα που έφερναν τα πρόβατά τους για βοσκή στο Ζαγόρι το καλοκαίρι. Αυτήν την εκδοχή δεν τη δέχονται οι κάτοικοί του που αντιπαρατάσουν την άποψη ότι οι πρώτοι οικιστές ήρθαν από τη Βέροια και ήταν τεχνίτες σκαφιδίων. Το Τρίστενο, αναφέρεται σαν τόπος θανάτου του Αγωνιστή των Βαλκανικών Πολέμων, Χατζημιχαήλ Κωνσταντίνου, το 1913. Ο Πέτρος Αποστολίδης μαθητής γυμνασίου τότε, και μετέπειτα Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος και εκλεγμένος το 1944 Δήμαρχος Ιωαννίνων, γράφει για την απελευθέρωση του 1913 : "Πριν μερικές μέρες είχε περάσει από το χωριό μας ένα τάγμα τούρκικος στρατός προς το Τρίστενο που είχε απελευθερωθεί, δεν ενόχλησαν όμως τους κατοίκους στο χωριό, μόνο ψωμί ζήτησαν και τους έδωκε η κοινότητα. Τους έστησαν όμως ενέδρα Κρητικοί αντάρτες, τους τσάκισαν και γύρισαν πίσω στα Γιάννενα κουβαλώντας και κάποιον βαριά τραυματισμένο, το δύστυχο το Βασίλη, απ’ τους Βορειοηπειρώτες που είχαν επιστρατεύσει."

Περίοδος της κατοχής

Επί Ιταλικής κατοχής, πριν την εμφάνιση των Γερμανών 150 κάτοικοι του χωριού φυλακίστηκαν διαδοχικά. Οι Γερμανοί ήρθαν για πρώτη φορά στις 28/12/1943 και έκαψαν 14 σπίτια, ενώ λίγο έξω από την είσοδο του χωριού, στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου, τμήμα του 85 Συν/τος και της ΙΧ Μεραρχίας εξόντωσε χιτλερικό απόσπασμα από 60 άνδρες. Σκότωσαν 13 και αιχμαλώτισαν τους άλλους. Ως αντίποινα οι Γερμανοί έκαψαν τα περισσότερα σπίτια του χωριού.

Εκδηλώσεις

Στις 23 Αυγούστου διεξάγεται κάθε χρόνο το πανηγύρι στο Τρίστενο που κρατάει ακόμα και σήμερα τον παραδοσιακό του χαρακτήρα.

Αξιοθέατα

Αξιοθέατο του χωριού είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, χτισμένη με κλασική Ζαγορίσια αρχιτεκτονική το 1793. Λίγα είναι τα κτίσματα που διατηρούν την κλασική Ζαγορίσια αρχιτεκτονική αφού όπως και τα υπόλοιπα χωριά του Ανατολικού Ζαγορίου, έτσι και το Τρίστενο γνώρισε τρομακτικές καταστροφές από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών κατά το 1943. Σημείο αναφοράς του χωριού είναι ο παραδοσιακός πέτρινος νερόμυλος ο οποίος κτίστηκε το 1835 και έχει χαρακτηριστεί νεώτερο μνημείο. Στην αρχή ήταν διπλός με δύο μονάδες παραγωγής και είχε τη δυνατότητα να αλέθει 100 οκάδες δημητριακών την ώρα. Τα τελευταία χρόνια ανακαινίστηκε και ξαναλειτουργεί. Πρόκειται για έναν από τους τελευταίους νερόμυλους στη χώρα που βρίσκεται σε λειτουργία. Τέλος το πέτρινο γεφυράκι που ενώνει το χωριό που έχει κόψει στα δύο το ρέμα Γκούρα που το διασχίζει. Εκεί κατά το έτος 1975 η Αδελφότητα των Τριστενιωτών θέλοντας να αξιοποιήσει τον καταρράκτη κατασκεύασε φράγμα δημιουργώντας μια μικρή λίμνη επιφανείας 200 τ.μ. περίπου.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δίκτυο Μαρτυρικών Χωριών Μετεωρολογικός Σταθμός Το Τρίστενο στον χάρτη Δήμος Ανατολικού Ζαγορίου Το Τρίστενο στο "Μένουμε Ελλάδα" Τα Πέτρινα Γεφύρια Της Ηπείρου Αδελφότητα Τριστένου στο Facebook