Η Κοπάνη είναι ορεινό χωριό του Νομού Ιωαννίνων της Ηπείρου σε υψόμετρο 500 μέτρα. Υπάγεται στο δήμο Δωδώνης ενώ παλαιότερα ανήκε στο Δήμο Αγίου Δημητρίου και απέχει 30 χιλιόμετρα νότια - νοτιοδυτικά των Ιωαννίνων. Το Τοπικό Διαμέρισμα Κοπάνης βρίσκεται στις υπώρειες του Ολύτσικα (Τόμαρος) και καταλαμβάνει το βορειοδυτικό άκρο του Δήμου Αγίου Δημητρίου, ως τα όρια των Δήμων Δερβιζιάνων και Δωδώνης. Στην κοιλάδα, μεταξύ Κοπάνης και Θεριακησίου, όπου βρίσκονται και οι νερόμυλοι, διέρχονταν στα αρχαία χρόνια η Ιερά Οδός προς το Μαντείο της Δωδώνης.

Ιστορία

Ο οικισμός της Κοπάνης είναι από τους παλαιότερους της Ηπείρου, αφού αναφέρεται (με το Κουφοβό) στο Χρυσόβουλλο Ανδρονίκου Β΄του Παλαιολόγου του 1319. «Οι Καστρινοί Ιωαννίται... κατέχωσι... τα χωρία την Κοπάνην και τον Κρεχοβόν...» Η Κοπάνη, μετά τον Αλή πασά, έγινε δημόσιο κτήμα (ιμπλιάκι) τουρκικό γι' αυτό μετά την απελευθέρωση (1913) αποδεσμεύτηκε από το ελληνικό δημόσιο. Αναγνωρίστηκε ως κοινότητα το 1919 και ο πληθυσμός της εξελίχθηκε ως εξής: 1920 κατ. 445, 1928 κατ. 512, 1940 κατ. 616, 1951 κατ. 720, 1991 κατ. 357, πληθυσμό με τον οποίο συνενώθηκε στο Δήμο Αγίου Δημητρίου. Το σχολείο της: Το 1914 μαθ. 84, 1928 μαθ. 69, 1938 μαθ. 107, 1950 μαθ. 134, 1957 μαθ. 120. Έως το έτος 2007 λειτουργούσε μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο. Παλιότερα, η κύρια απασχόληση των κατοίκων ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Τις τελευταίες τρισήμισι δεκαετίες οι νέοι στράφηκαν προς τα αστικά επαγγέλματα, τις τέχνες, τα γράμματα, τις επιστήμες. Συγχρόνως, βέβαια, πολλοί Κοπανιώτες ξενιτεύτηκαν, μετανάστευσαν στο εσωτερικό και το εξωτερικό αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.

Λαογραφία

Οι κάτοικοι διασώζουν και τηρούν αρκετά από τα λατρευτικά και άλλα έθιμα της περιοχής τους (αποκριάτικα, "Λάζαρος", τραγούδια της Λαμπρής, συνήθειες αγροτικής και ποιμενικής ζωής). Το πανηγύρι του χωριού γίνεται στις 20 Ιουλίου (Προφήτη Ηλία).

Μνημεία

Ο Άγιος Νικόλαος, άλλοι ναοί και εξωκλήσια. Ο μύλος Κοπάνης στην κοιλάδα του Λούρου, όπου παλιότερα τα λεγόμενα «Ξαμύλια». Τον μύλο της Κοπάνης έφτιαξε ο Ιωάννης Χ. Τζιαφέρης και τον αφιέρωσε στα 1832 στην εκκλησία, η οποία εισέπραττε 30 λίρες το χρόνο.

Σύλλογοι

Φιλοπρόοδος Κίνησις Κοπάνης, Ιωάννινα 1978. Αδελφότητα Κοπάνης «Ο Προφήτης Ηλίας» Αθήναι 1976.

Παραπομπές