Ο Ευλόγιος Κουριλάς Λαυριώτης (Αλβανικά: Evllogji Kurilla, 1880-1961) ήταν Ορθόδοξος επίσκοπος της Κορυτσάς στην Αλβανία μεταξύ των ετών 1937 και 1939, καθηγητής της Φιλοσοφίας και της Ιστορίας, καθώς και συγγραφέας θρησκευτικών, ιστορικών και φιλοσοφικών συγγραμμάτων.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στο χωριό Ζήτσιστα (Αλβανικά: Ziçisht) της επαρχίας Ντεβόλ του καζά της Κορυτσάς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1880 και είχε είτε βλάχικη καταγωγή από την Μοσχόπολη, ή ήταν απλά ντόπιος Βορειοηπειρώτης. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ρίζες της οικογένειάς του εντοπίζονταν σε οικισμό του όρους Γκορίλα, τον οποίο οι πρόγονοί του εγκατέλειψαν κατά τις αρχές του 19ου αιώνα και εγκαταστάθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Κορυτσάς όπου ίδρυσαν το χωριό Κουρίλα. Από μικρή ηλικία είχε την έντονη επιθυμία να ασκητέψει και να μονάσει στη μοναστική κοινότητα του Αγίου Όρους, όπου σε νεανική ηλικία εκάρη μοναχός στη Μονή Φιλοθέου και έπειτα μόνασε στη Μονή Μεγίστης Λαύρας. Αποφοίτησε από την Αθωνιάδα Ακαδημία το 1901 και συνέχισε τις σπουδές του στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στη Κωνσταντινούπολη και έλαβε το πτυχίο της Θεολογίας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έπειτα συνέχισε της σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου έλαβε το μεταπτυχιακό του στη Φιλοσοφία και το διδακτορικό του δίπλωμα στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Στη συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία. Ο Ευλόγιος Κουρίλας συμμετείχε στον Μακεδονικό Αγώνα και κατά την διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων ήταν επικεφαλής υπαξιωματικός 100 οπλιτών, ανάμεσά τους και αρκετοί ιερωμένοι, που πολέμησαν μαζί με τον Ελληνικό Στρατό στη περιοχή της Χαλκιδικής. Έπειτα από συμφωνία με τις αλβανικές αρχές το 1929, το Οικουμενικό Πατριαρχείο επέλεξε αρκετούς μορφωμένους και ικανούς ιερείς προκειμένου να τους τοποθετήσει στην προσφάτως δημιουργηθείσα Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας. Μεταξύ αυτών ήταν ο Αργυροκάστρου Παντελεήμων Κοτόκος και ο Κορυτσάς Ευλόγιος Κουρίλας. Κατά την διάρκεια της Ιταλικής Κατοχής της Αλβανίας, οι ορθόδοξοι επίσκοποι είχαν απομακρυνθεί. Όταν το κομμουνιστικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα ήρθε στην εξουσία το 1945, θεωρήθηκε εχθρός του κράτους και του αφαιρέθηκε η αλβανική υπηκοότητα. Από εκείνη τη στιγμή, διέμενε στην Ελλάδα,α[›] και παράλληλα με τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα, μαζί με τον Αργυροκάστρου Παντελεήμονα, έγινε ένας από τους επικεφαλής της Κεντρικής Επιτροπής Βορειοηπειρωτικού Αγώνα που επεδίωκε την προσάρτηση της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα, πεποίθηση που ήταν ευρέως αποδεκτή στην ελληνική κοινή γνώμη της εποχής εκείνης. Υπήρξε επίσης καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1935–1937) και του Πανεπιστημίου Αθηνών (1942–1949). Πέθανε στη Στρατονίκη της Χαλκιδικής στις 21 Απριλίου 1961.

Εργογραφία

Αναφέρεται ότι ο Μητροπολίτης Κορυτσάς, σε κάθε βιβλίο που έγραφε, ανέφερε τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε για να βρει τα απαραίτητα συγγράμματα για την βιβλιογραφία του.β[›] Ο Ευλόγιος Κουριλάς συνέγραψε σημαντικό αριθμό βιβλίων ιστορικού, φιλοσοφικού και θρησκευτικού περιεχομένοτ. Μεταξύ αυτών:

Ατομικά έργα

Κορυτσά, εκδ. Μακεδονικό Ημερολόγιο, 1909 Τοσκικαί παροιμίαι, εκδ. Λαογραφία, 1909, 650–652 Αθωνίται: ιστορία του ασκητισμού μετά εικόνων, εκδ. αδελφοί Ακουαρόνη, 1929 Κατάλογος των Κωδικών της καλύβης Ιωσαφαίων και δέκα καλυβών της Ιεράς Σκήτης Καυσοκαλυβίων, Σειρά Αγιορείτικη Βιβλιοθήκη, εκδ. Librairie ancienne Honoré Champion, 1930, σσ. 251 Μοναχολογία, περί τω Άθω κοινοβίου, εκδ. Φοίνικος, 1931, σσ. 19 Θεόκλητος ο Πολυειδής και το λεύκωμα (1731-1733) αυτού εν Γερμανία (εξ ανεκδότου κωδικός): Ο φιλελληνισμός των Γερμανών, εκδ. Ι. Λ. Αλευρόπουλου, 1932, σσ. 317 Αλβανικαί Μελέται: η μετάφραση της Κ. Διαθήκης εις το Αλβανικού η τε Γρηγ. Αργυροκαστρίτου & η του Κων. Χριστοφορίδου εξεταζόμεναι από γλωσσικές..., Μεταφρ. Γρηγόριος Αργυροκαστρίτης και Κωνσταντίνος Χριστοφορίδης, εκδ. Μ. Τριαντάφυλλος, 1933, σσ. 208

Η Μοσχόπολη και η νέα ακαδημία αυτής: οι κατάλογοι των Κουτσόβλαχων και η ενγραμμάτισης της γλώσσης αυτών, s.n., 1934, σσ. 361 Γρηγόριος ο Αργυροκαστρίτης: ο μεταφραστής της Καινής Διαθήκης εις το Αλβανικόν: ήτοι αι βάσεις της αλβανικής φιλολογίας και γλώσσης η Ακαδημία της Μοσχοπόλεως, εκδ. Φοίνικος, 1935, σσ. 261 Διοσκορείοι Μελέται και ο Λαυριωτικός Διοσκορίδης, Ι. Λ. Αλευρόπουλου, 1935, σσ. 121 Πανεπιστημιακά: Το κράτος της αλήθειας, εκδ. Ι. Λ. Αλευρόπουλου, 1944, σσ. 320 Ηπειρωτικά Ανάλεκτα: Α΄. Παΐσιος ιερομόναχος ο μικρός - Β΄. Αναστάσιος ιερεύς Παπαβασιλόπουλος: Σελίδες της ιστορίας των γραμμάτων και του πολιτισμού εν Ηπείρω, εκδ. Ηπειρωτική Εστία, Ιωάννινα, 1956, σσ. 144

= Επανεκδόσεις

= Βιογραφικός κατάλογος Μητροπολιτών Ηράκλειας, Σειρά Θρακικά Τόμος 28ος (Αθήνα 1928), εκδ. Γραφεία Θρακικού Κέντρου, 1958, σσ. 288 Οι αμπελώνες του Άθω: απόσπασμα από το έργο «Άθως, φως εν σκότει, Αθήναι, 1935», εκδ. Μυλοπόταμος, 2001, σσ. 149 Δεκεμβριανή τραγωδία των ομήρων: Η έκτη των «επιλέκτων φάλαγξ» και η των Κρορών πορεία του θανάτου, έκδ. Α΄, εκδ. Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα 2003, σσ. 447, ISBN 960-8352-21-5

Συλλογικά και ακαδημαϊκά έργα

Ευλόγιος Κορίλας, Σωφρόνιος Ευστρατιάδης, Κατάλογος των Κωδικών της Ιεράς Σκήτης Καυσοκαλυβιών και των καλυβών αυτής, Σειρά Αγιορείτικη Βιβλιοθήκη, Τόμος Ε΄, εκδ. Librairie ancienne Honoré Champion, 1930, σσ. 149 Ιστορική βιβλιογραφία: τα φυτικά και αι συνάψεις εν Ελλάδι επιστήμαι επ' αρχής μέχρι του παρόντος ήτοι, φαρμακολογία, ιατρική, διαιτητική, αλχημεία, ερμετική, μαγεία, αστρολογία, λιθολογία, μεταλλευτική, χρωματολογία, αρωματική κ.τ.τ, Υπηρεσία Γεωργικών και Οικονομικών Μελετών, [Τόμος Α΄], εκδ. εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Αθήναι, 1938 Ιστορική βιβλιογραφία (1900-1941): τα φυτικά και αι συνάψεις εν Ελλάδι επιστήμαι επ' αρχής μέχρι του παρόντος ήτοι, φαρμακολογία, ιατρική, διαιτητική, αλχημεία, ερμετική, μαγεία, αστρολογία, λιθολογία, μεταλλευτική, χρωματολογία, αρωματική κ.τ.τ, Υπηρεσία Γεωργικών και Οικονομικών Μελετών, Τόμος Β΄: Ιστορική βιβλιογραφία των φυσικών επιστημών, εκδ. εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Αθήναι, 1941

Άλλες δημοσιεύσεις

Θεόκλητος ο Πολυείδης και το Λεύκωμα αυτού εν Γερμανία, εξ ανεκδότου κώδικος, Ο Φιλελληνισμός των Γερμανών, Περιοδ. Θρακικά, Θρακικό Κέντρο, Αθήνα 1933, σσ. 129-199 Βιβλιογραφία Ηπείρου και Αλβανίας, περιοδ. Ηπειρωτικά Χρονικά, τχ. 3ο, σσ. 50-102, 1928

Σημειώσεις

^ α: Κατά την περίοδο των Δεκεμβριανών είναι ένας από τους ομήρους του ΕΑΜ που οδηγήθηκαν από την Αθήνα στη Θήβα. Τα γεγονότα αυτά περιγράφει στο βιβλίο του "'«Δεκεμβριανή τραγωδία των ομήρων». ^ β: Δώρισε ένα σημαίνοντα αριθμό βιβλίων (10.000 τόμοι) στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ο Δήμος Ιωαννιτών έχει ονομάσει οδό προς τιμή του.

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Πηγές

Κωνσταντίνος Κοσμάς, Ευλόγιος Κουρίλας, Μητροπολίτης Κορυτσάς: εθνική και εκπαιδευτική δράση, Α.Π.Θ. Θεολογική Σχολή, τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, Διπλωματική Εργασία, Θεσσαλονίκη, 2016 [1]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσ. Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών-Πανδέκτης, Κουρίλας Ευλόγιος [Εικόνα]