Πληροφορίες
Ο Καλουτάς (αναφέρεται και ως η Καλωτά) είναι χωριό του δήμου Ζαγορίου στον νομό Ιωαννίνων. Έως το 2010 υπαγόταν στον δήμο Κεντρικού Ζαγορίου. Βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές του Μιτσικελίου, χτισμένο σε υψόμετρο 830 μέτρων. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 23 κατοίκους.
Γενικά και ιστορικά στοιχεία
Το χωριό είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός καθώς διατηρεί στοιχεία της ζαγορίτικης αρχιτεκτονικής. Για την ονομασία του χωριού υπάρχουν δύο εκδοχές. Σύμφωνα με την πρώτη πρόκειται για σλαβικό τοπωνύμιο που σημαίνει Μαύρος, ενώ σύμφωνα με την δεύτερη που ανήκει στον ιστοριοδίφη του 19ου αιώνα, Ιωάννη Λαμπρίδη, το χωριό οφείλει την ονομασία του στην οικογένεια Καλωτά που προερχόταν από τα Ιωάννινα και κάποια μέλη της οποίας εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Κατά το β΄ μισό του 18ου αιώνα, επισκέφτηκε τον οικισμό όπου και κήρυξε, ο μοναχός Κοσμάς ο Αιτωλός, ενώ σύμφωνα με την οθωμανική απογραφή του 1895, ο πληθυσμός του ανερχόταν στους 441 κατοίκους. Ο Καλουτάς υπέστη μεγάλες καταστροφές από τα γερμανικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια της Κατοχής, καθώς βομβαρδίστηκε τον Αύγουστο του 1943 και επιπλέον πυρπολήθηκε στις 23 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Συνολικά καταστράφηκαν 123 οικίες και πλινθόκτιστες καλύβες του Καλουτά, ενώ σκοτώθηκαν τρεις κάτοικοι του οικισμού. Μεταπολεμικά ο Καλουτάς παρήκμασε χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του. Με προεδρικό διάταγμα του 2005 αναγνωρίστηκε επίσημα ως μαρτυρικό χωριό.
Προσωπικότητες
Αναστάσιος Ζάκας (1850 - 1917), συγγραφέας και εκπαιδευτικός. Πέτρος Αποστολίδης (1896 - 1988), γιατρός και συγγραφέας, ο οποίος τον Δεκέμβριο του 1944, μετά την κατάληψη των Ιωαννίνων από δυνάμεις του ΕΛΑΣ, ανακηρύχτηκε δήμαρχος Ιωαννιτών. Τάτσης Αποστολίδης (1928 - 2009), βραβευμένος βιολιστής.
