Η λίμνη Παμβώτιδα (αρχαίο όνομα Παμβῶτις που σημαίνει «αυτή που τρέφει τους πάντες»), γνωστή και ως λίμνη των Ιωαννίνων, βρίσκεται σε υψόμετρο 483 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει μήκος 7,9 περίπου χιλιόμετρα, πλάτος 1,5 ως 5,4 χιλιόμετρα, μέσο βάθος 4-5 μέτρα, μέγιστο βάθος 11 μέτρα και επιφάνεια 19,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Περιβάλλεται από το Μιτσικέλι και τα ανατολικά αντερείσματα του Τομάρου (ή της Ολύτσικας) και σχηματίζεται από τα ύδατα τριών κυρίως πηγών (Ντραμπάντοβας, Σεντενίκου και Κρύας), που αναβλύζουν στους πρόποδες του Μιτσικελίου. Συνδέεται με τους θρύλους της Κυρά–Φροσύνης και του Ντουραχάν. Η Λίμνη Παμβώτιδα, η ιστορική αυτή λίμνη των Ιωαννίνων, από τις αρχαιότερες παγκοσμίως (περίπου 7 εκ. ετών) είναι τοποθετημένη μεταξύ της πόλης των Ιωαννίνων και του όρους Μιτσικέλι. Σχηματίζεται από τα νερά διαφόρων πηγών που αναβλύζουν στους πρόποδες του Μιτσικελίου. Είναι μία ρηχή λίμνη με μέσο όρο βάθους 4.5 μ. και μέγεθος που φτάνει τα 24 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

ΧΛΩΡΙΔΑ & ΠΑΝΙΔΑ Αρχειοθετήθηκε 2021-07-29 στο Wayback Machine.

Η λίμνη Παμβώτιδα ανήκει στις ευτροφικές λίμνες Magnopotamion ή Hydrocharition και ακόμα και σήμερα μετά από αρκετά χρόνια περιβαλλοντικής υποβάθμισης λειτουργεί ως καταφύγιο ζωής τόσο για την χλωρίδα όσο και την πανίδα. Όσον αφορά την βλάστηση συνιστά την βάση της ζωής για τη λίμνη εφόσον προσφέρει σε πλήθος οργανισμών τροφή & διαμονή. Αποτελείται κυρίως από ελόβια και λιγότερο από υδρόβια είδη και οι όχθες της καλύπτονται από πυκνούς καλαμιώνες .Εξακολουθεί να αποτελεί έναν ξεχωριστό οικότοπο που προσφέρει προστασία σε πολλά είδη της πανίδας .Η λίμνη Παμβώτιδα φιλοξενεί 9 είδη από τα 17 συνολικά είδη αμφιβίων της Ελλάδας ,από τα οποία 2 είδη προστατεύονται από την νομοθεσία σε πολύ αυστηρά πλαίσια. Επιπλέον αποτελεί μέρος προστασίας για πάνω από 170 είδη πουλιών, 20 είδη θηλαστικών 24 είδη ψαριών & 24 είδη ερπετών. Το αρχαίο όνομα της «Παμβώτις» που σημαίνει «αυτή που τρέφει τους πάντες» δικαιολογεί πλήρως τη διαχρονική αξίας της. Οι όχθες της είναι πυκνόφυτες και τα βουνά της Ηπείρου καθρεφτίζονται στα νερά της. Χρονολογείται από το 10.000 π.Χ αν και στο παρελθόν η στάθμη της είχε μειωθεί αξιοσημείωτα, σήμερα αποτελεί ένα ζωντανό κομμάτι χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Η λίμνη αυτή είναι ιχθυοτρόφος, περίφημα είναι τα χέλια και οι καραβίδες . Στις όχθες της λίμνης βρίσκεται εγκατεστημένος σήμερα ο ιχθυογεννητικός σταθμός της Δημοτικής Επιχείρησης Λίμνης Ιωαννίνων (ΔΕΛΙ), στον οποίο παράγονται κάποιες ποσότητες ελληνικού χαβιαρίου από οξύρρυγχους ρωσικής προέλευσης. Στις ίδιες εγκαταστάσεις παράγονται επίσης κατά μέσον όρο 100.000 γόνοι, που εξάγεται σε ιχθυοτροφικές μονάδες κυρίως του εξωτερικού, καθώς και διάφορες άλλες ποικιλίες γόνου γλυκών νερών για τον εμπλουτισμό ελληνικών λιμνών και ποταμών.

Προστατευόμενη τοποθεσία Αρχειοθετήθηκε 2021-06-16 στο Wayback Machine.

Η λίμνη Παμβώτιδα αποτελεί μία ανεκτίμητη φυσική κληρονομιά και η προστασία της μείζονος σημασίας για αυτό το λόγο αποτελεί προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου ΝATURA 2000.Η Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος & της βιοποικιλότητας δημιούργησε το οικολογικό δίκτυο NATURA 2000 . Στην Ελλάδα ως περιοχές NATURA έχουν οριστεί περίπου 446 περιοχές ,μεταξύ τον οποίων και η λίμνη Παμβώτιδα. Η περιοχή της λίμνης είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000, με κωδικό GR2130005, κατά μία έκταση 26,16 τ.χλμ.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Αρχειοθετήθηκε 2021-06-16 στο Wayback Machine.

Τον Ιανουάριο του 2003 συγκροτήθηκε Ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας (Φ.Δ.Λ.Π),με σκοπό την προστασία του φυσικού οικοσυστήματος ,την ανάπτυξη δραστηριοτήτων και την διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Είναι Ν.Π.Ι.Δ ,κοινωφελούς χαρακτήρα υπό την εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας και μέσα στα πλαίσια λειτουργίας του είναι η φύλαξη και η εποπτεία της προστατευόμενης περιοχής. Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την Προστατευόμενη Περιοχή Λίμνης ενισχύει την σωστή διαχείριση της λίμνης η οποία έχει υποστεί και συνεχίζει να υφίσταται οικολογική καταστροφή.(ΦΔΛΠ,2020)

Το νησί της λίμνης

Στο μέσο περίπου της Λίμνης βρίσκεται μικρή νησίδα, στην οποία είναι χτισμένος ο ομώνυμος οικισμός, ο οποίος έχει 347 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Στη νησίδα υπάρχει το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, όπου το 1822 δολοφονήθηκε ο Αλή Πασάς καθώς και άλλα μοναστήρια και εκκλησίες. Ακόμα, υπάρχει το Κέντρο Πληροφόρησης Λίμνης Παμβώτιδας, όπως και διάφορα καταστήματα εστίασης, εμπορικού χαρακτήρα και ξενώνες.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Η ρύπανση της Λίμνης των Ιωαννίνων ξεκίνησε από την μεγάλη αύξηση του ρυθμού παραγωγής τόσο σε βιομηχανικό όσο και γεωργικό επίπεδο όπως επίσης και από την αποξήρανση της λίμνης της Λαψίστας η οποία υπήρξε φυσική συνέχεια της λίμνης Παμβώτιδας (ΦΔΛΠ,2020). Αυτή αποτέλεσε και την πρώτη καταστροφική παρέμβαση ,όταν κατασκευάστηκε ανάχωμα ,εμποδίζοντας έτσι έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς μηχανισμούς αυτοκαθαρισμού. Επιπλέον ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Λίμνη Παμβώτιδα είναι ο ευτροφισμός, ένα περιβαλλοντικό φαινόμενο κατά το οποίο παρατηρείται ανεξέλεγκτη αύξηση των θρεπτικών στοιχείων στο νερό και κατά συνέπεια αλλοίωση της βιοποικιλότητας. Μία από τις σοβαρότερες πηγή ρύπανσης προέρχεται από το βιομηχανικά απόβλητα τα οποία αυξάνουν σημαντικά τη συγκέντρωση μη μεταβολισμένων χημικών ουσιών , το λεγόμενο φαινόμενο της Βιοσυσσώρευσης. Μέσα σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν το παράνομο κυνήγι, η παράνομη αλιεία καθιστώντας έτσι τον άνθρωπο κύριο φορέα όλης αυτής της οικολογικής καταστροφής.

Οικισμοί κοντά στην Παμβώτιδα

Στην Παμβώτιδα οι πόλεις και τα χωριά που βρίσκονται κοντά στη λίμνη, η γύρω από αυτήν είναι, τα Ιωάννινα (στην δυτική όχθή της λίμνης), η Αμφιθέα, το Νησί και το Πέραμα (στην ανατολική όχθη της λίμνης), οι Λογγάδες και Καστρίτσα στα νότια της λίμνης, και ο Κατσικάς και η Ανατολή στά δυτικά της λίμνης.

Λαογραφία

Τα νερά της Λίμνης ούτως ή άλλως είναι γλυκά, ενώ το γνωστό δημοτικό τραγούδι για τη λίμνη μάλλον κρίνεται ως εσφαλμένο, στη προσπάθεια απόδοσης οίκτου για την Κυρά Φροσύνη:

Χίλια καντάρια ζάχαρη θα ρίξω μέσ΄ στη λίμνη για να γλυκάνουν τα νερά να πιεί η Κυρά Φροσύνη

Φωτοθήκη

Αναφορές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

http://www.lakepamvotis.gr/articles/arkike/%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%A6%CE%BF%CF%81%CE%AD%CE%B1%CF%82%20%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%87.%CE%9B.%CE%A0%CE%B1%CE%BC%CE%B2. Αρχειοθετήθηκε 2022-01-16 στο Wayback Machine.

http://pamvotida.blogspot.com/p/blog-page_85.html .Μένουμε Ελλάδα, στην λίμνη Παμβώτιδα Η λίμνη Παμβώτις - ένα οδοιπορικό στο χθες και το σήμερα Το νησί της λίμνης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ) Παμβώτις-Δ. Χατζής (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)