Το Χουδέτσι (επίσημο: Χουδέτσιον) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Αρχανών-Αστερουσίων στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Βρίσκεται 22 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου, σε υψόμετρο 440-470 μέτρων. Από το 1995 έως το 2010 υπάγοταν στο Δήμο Νίκου Καζαντζάκη της επαρχίας Πεδιάδος του Νομού Ηρακλείου. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η αμπελουργία και η ελαιοκαλλιέργεια. Το χωριό φημίζεται και για τα επιτραπέζια σταφύλια του. Λειτουργεί μεταξύ άλλων νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο.

Ονομασία

Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες για την προέλευση της ονομασίας του χωριού. Σύμφωνα με ένα θρύλο, η ονομασία "Χουδέτσι" οφείλεται στον πρώτο άρχοντα κάτοικο του χωριού, τον Χούνδιο. Όπως ισχυρίζεται ο Paul Faure, η λέξη Χουδέτσι πρέπει να βγήκε από το αραβικό "quds" που σημαίνει άγιος, χωρίς όμως να εξηγεί το γιατί. Μια άλλη εκδοχή για την ονομασία Χουδέτσι, είναι η προέλευση της λέξης από τη σύνθεση των λέξεων χους (χώμα) και δέος (φόβος). Συσχετισμός που ερμηνεύεται όπως επιθυμεί ο καθένας. Η ονομασία του χωριού, σύμφωνα με έγγραφα ενετικά (Cudeci, Chudeci), τουρκικά και άλλα, αναφέρεται για πρώτη φορά το 1279. Πριν από αυτή την χρονολογία δεν υπάρχουν στοιχεία, τουλάχιστον γραπτά, που να κάνουν λόγο για το όνομα του οικισμού.

Ιστορικά στοιχεία

Όπως μαρτυρούν οι ανασκαφές και τα ευρήματα (πήλινο κεφάλι Αθηνάς με κράνος, υδαταγωγοί, στην περιοχή Φλαμπουριάρης), ο οικισμός πρέπει να υπήρχε από τη Μινωική εποχή ή ίσως και πιο παλιά. Η παλαιότερη γνωστή μνεία στο χωριό γίνεται σε συμβόλαιο του 1279, όπου αναφέρεται ως Tudeti, κακή μεταγραφή της λέξης Chudeci σύμφωνα με τον Στέργιο Σπανάκη. Αναφέρεται σε έγγραφα του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα που χρονολογούνται από το 1379 και το 1395. Στην ενετική απογραφή του Καστροφύλακα αναφέρεται στην επαρχία Πεδιάδος με 233 κατοίκους και στην τουρκική του 1671 με 27 χαράτσα και το όνομα Hodec. Το 1834 απογράφηκαν 20 οικογένειες Χριστιανών και 5 Τούρκων, ενώ το 1881 αριθμούσε 339 Χριστιανούς και 12 Τούρκους. Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:

Αξιοθέατα

Πρόκειται για ένα παραδοσιακό χωριό, με συνεχή ανάπτυξη, ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και με κτίρια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, ενώ αξίζει κανείς να επισκεφτεί το Μουσικό εργαστήρι ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ, το οποίο ιδρύθηκε το 1982 από τον Ιρλανδό μουσικό και φιλέλληνα Ρος Ντέιλι, με κύριο αντικείμενο τη μύηση νέων ανθρώπων σε μια δημιουργική προσέγγιση μουσικών παραδόσεων σχεδόν από ολόκληρο τον κόσμο, και που από το 2002 σε συνεργασία με το Δήμο "Νίκος Καζαντζάκης", στεγάζει τις δραστηριότητες του σε ένα παλιό κτίριο, καλόγουστα διαμορφωμένο, στο Χουδέτσι. Στο κέντρο του χωριού αναβλύζει πηγή. Σε απόσταση 500 μέτρων σε κοιλάδα βρίσκεται και η σιναϊτική Μονή Σπηλιωτίσσης. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου, εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου.

Προσωπικότητες

Αμβρόσιος Σφακιανάκης (1856-1929), επίσκοπος Ιεράς και Σητείας.

Βιβλιογραφία

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Μουσικό εργαστήρι ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ στο Χουδέτσι.

Παραπομπές