Το Πανόραμα (εως 1955: η Γουρνιά) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μινώα Πεδιάδος στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Μονοφατσίου και βρίσκεται στους πρόποδες του υψώματος Γουρνιανή Κορφή. Η θέση του οικισμού είναι στα ανατολικά της Μονής Επανωσήφη. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 29,5 χιλιόμετρα. Στο χωριό βρίσκονται οι ναοί του Αγίου Γεωργίου του Αγίου Φανουρίου και της Αγίας Μαρίνας.

Ιστορικά στοιχεία

Επειδή το χωριό έχει πανοραμική θέα, το ονόμασαν Πανόραμα. Η παλαιότερη ονομασία του ήταν Γουρνιά και έτσι αναφέρεται στις ενετικές πηγές (Gurgna, 1630).. Το 1671 στην τουρκική απογραφή αναφέρεται ότι είχε 19 χαράτσα ήταν μεγάλος οικισμός. Η ονομασία Γουρνιά σημαίνει μικρές γούρνες, που βρίσκονται στην πηγή του χωριού. Στον Καστροφύλακα (Κ 97) ο Στίρονας αναφέρεται Stirona με 115 κατοίκους. Στο τέλος της Οθωμανοκρατίας τόσο η Γουρνιά όσο και ο Στίρονας κατοικούνταν μόνο από μουσουλμάνους. Έπειτα από τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκαν στα χωριά πρόσφυγες από το Ικόνιο. Εκείνοι προσαρμόστηκαν πλήρως προς τα έθιμα του τόπου, έχοντας ξεχάσει τα ήθη και έθιμα του Ικονίου. Παράγουν σταφίδες, σταφύλια, ελαιόλαδο και σιτηρά. Ο Στίρονας αναφέρεται από τον Ξανθουδίδη και ο ίδιος γράφει ότι επισκέφθηκε τον οικισμό το 1915. Αναφέρει επίσης ότι είδε στην είσοδο του χωριού εκκλησία βυζαντινή (η σημερινή Κοίμηση της Θεοτόκου), την οποία οι Τούρκοι έλεγαν Παναγία. Ο Ξανθουδίδης υποθέτει ότι ήταν ο Άγιος Γεώργιος ο Στύρωνας, από τον οποίο πήρε την ονομασία του και ο οικισμός. Δείτε Κοινότητα Πανοράματος

Πηγές

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το Πανόραμα στην ιστοσελίδα του Δήμου Αρκαλοχωρίου.

Παραπομπές