Οι Στάβιες (επίσημο: αι Στάβιαι) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Γόρτυνας στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Μονοφατσίου του νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται στα 10 χλμ. δυτικά του Ασημίου, κτισμένος στη νότια παρυφή της πεδιάδος της Μεσαράς. Οι κάτοικοι ασχολούνται ιδίως με τη γεωργία και παράγονται λάδι, σουλτανίνα, δημητριακά και κτηνοτροφικά φυτά. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 60,4 χλμ. Στο χωριό βρίσκεται η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Δεν λειτουργούν σχολεία, οι μαθητές/τριες φοιτούν στα σχολεία της Βαγιονιάς και του Ασημίου.

Ιστορικά στοιχεία

Η πρώτη μνεία στις Στάβιες γίνεται σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάντακα, το 1370. Πιστεύεται ότι πιθανότατα ήταν οικισμός των ρωμαϊκών χρόνων και να ιδρύθηκε από κατοίκους της Stabia , η οποία είχε καταστραφεί το 79 με την έκρηξη του Βεζουβίου. Στις ενετικές απογραφές αναφέρονται οι Στάβιες με το όνομα Tavies με 206 κατοίκους το 1583 και στο Κ98 ο Ακάματος με το όνομα Acamato και 119 κατοίκους. Το ίδιο χωριό είχε 4 μουσουλμανικές οικογένειες το 1834 και 46 μουσουλμανικές κατοίκους το 1881. Το Φουρνοφάραγγο το βρίσκουμε στον κατάλογο του 1583 με 22 κατοίκους και στην απογραφή του 1834 με 5 μουσουλμανικές οικογένειες και 1 χριστιανική, ενώ το 1881 είχε 103 Χριστιανούς. Το 1842 αναφέρεται ότι στα ανατολικά του χωριού ήταν ναός του Αγίου Γεωργίου του Κουλουρίτη, σε αρχαία τοποθεσία με αυτό το όνομα. Τα Καπετανιανά αναφέρονται στην απογραφή του 1834 με 30 χριστιανικές οικογένειες και το 1881 με 201 Χριστιανούς. Στο χωριό αυτό στη θέση Μετζολατί κοντά στην κορυφή του Κόφινα βρισκόταν ιερό κορυφής, το οποίο χρονολογείται από τη Μεσομινωική περίοδο. Πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνταν για ιεροτελεστίες, καθώς ανακαλύφθηκαν στις γύρω σπηλιές διάφορα ειδώλια και αναθήματα.

Διοικητικά στοιχεία

Ως οικισμός αναφέρονται επίσημα, με την παλιά τους ονομασία Στάβγιες, το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζονται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1940 μετονομάστηκαν σε Στάβιαι. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι μαζί με τους οικισμούς Άγιος Ιωάννης, Ακάμωτος, Καπετανιανά και Φουρνοφάραγγο αποτελούν την κοινότητα Σταβιών που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κοφινά του Δήμου Γόρτυνας και σύμφωνα την απογραφή του 2021 έχει πληθυσμό 467 κατοίκους. Δείτε Κοινότητα Σταβιών

Παραπομπές

Πηγές

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Στοιχεία για τα χωριά του Δήμου Κόφινα. Ιστοσελίδα Δήμου Γόρτυνας Ιστοσελίδα Δήμου Κόφινα