Ο Πανασός είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Γόρτυνας στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου. Ανήκε στην Επαρχία Καινουργίου.

Γεωγραφικά - Γενικά στοιχεία

Ο Πανασός βρίσκεται σε υψόμετρο 450 μέτρων και είναι κατάφυτο από ελαιώνες, αμπελώνες και οπωροφόρα δέντρα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την ελαιοκομία και με την αμπελοκαλλιέργεια. Στο χωριό παράγονται εξαιρετικής ποιότητας κεράσια. Απέχει 32 χιλιόμετρα από το κέντρο του Ηρακλείου και 20 χιλιόμετρα από τις Μοίρες. Το χωριό εορτάζει στις 26 Ιουλίου, την ημέρα της Αγίας Παρασκευής και της Παναγίας, στις 8 Σεπτεμβρίου, όπως επίσης και την τελευταία Κυριακή του Μάη, οπότε και η εορτή των κερασιών. Οι ιεροί ναοί στο χωριό είναι αφιερωμένοι στον Άγιο Γεώργιο, στην Αγία Παρασκευή, στο Σωτήρα, στην Παναγία, στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο και στον Άγιο Νεκτάριο. Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Πανασός τις δυο τελευταίες δεκαετίες είναι η μετεγκατάσταση των νέων στην πόλη, κυρίως του Ηρακλείου. Διαθέτει Δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο. Εκκλησιαστικά αποτελεί μια ενορία, διατηρεί γεωργικό συνεταιρισμό και έχει δημιουργήσει Πολιτιστικό Σύλλογο (ιδρυθέντα το 1982). Στα ανατολικά του χωριού βρίσκεται το σπήλαιο των Μποροθιανών, που δεν έχει αξιοποιηθεί ακόμα.

Ιστορικά στοιχεία

Το όνομα είναι προελληνικό και μπορεί να προέρχεται από αρχαία πόλη με το ίδιο όνομα, η οποία δεν αναφέρεται από τους συγγραφείς. Στην γύρω περιοχή του χωριού στις θέσεις "Λενικά" και "Λούτρα" υπάρχουν λείψανα αρχαίων κτηρίων. Για την ετυμολογία του τοπωνυμίου θρυλείται ότι προέρχεται από τους δύο νεαρούς άρχοντες της Κρήτης, με ονόματα Παν και Άσσος, οι οποίοι παρέμειναν φίλοι αν και αγάπησαν την ίδια γυναίκα . Σε απόσταση 500 μέτρα υπάρχει θειούχος πηγή, με την ονομασία Βρωμολίμνη, της οποίας το νερό διοχετευόταν στα παλιά τα χρόνια με υδραγωγείο. Σώζονται ίχνη από αυτό το υδραγωγείο, στη θέση Λούτρα, όπου υπήρχαν εγκαταστάσεις λουτρών. Η πρώτη αναφορά γίνεται σε συμβολαιογραφικό έγγραφο του 1280 με το όνομα Panasso. Το 1583 αναφέρεται στη σχετική απογραφή ως Banasso, με 319 κατοίκους (Καστροφύλακας, Κ 103). Οι κάτοικοι του χωριού έλαβαν μέρος ενεργά στην Κρητική Επανάσταση του 1866 και αγωνίστηκαν στην Εθνική Αντίσταση.

Διοικητικά στοιχεία

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας, γραμμένος Πανασσός (δηλ. με δύο "σ") το οποίο διορθώθηκε το 1940. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι αποτελεί την κοινότητα Πανασού που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ρούβα του Δήμου Γόρτυνας και σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 179 κατοίκους. Δείτε Κοινότητα Πανασού

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Αναλυτικά ιστορικά στοιχεία

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.