Το Βενεράτο (επίσημο: Βενεράτον) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητος του Δήμου Ηρακλείου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Τεμένους του Νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται σε απόσταση 19,8 χιλιομέτρων από το κέντρο της πόλης. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Στην περιοχή υπάρχουν ανάμεσα στα άλλα ΚΕΠ, υπηρεσίες του Δήμου, Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και περιφερειακό ιατρείο.

Ιστορικά στοιχεία

Η ονομασία του χωριού είναι προφανώς βενετική. Ήταν θέρετρο των αρχόντων της Βενετίας. Η πιθανότερη ερμηνεία είναι ότι το όνομα προήλθε από την ιταλική λέξη venerato, που θα πει σεβάσμιο, όπως στη φράση Monasterium venerato =σεβασμία Μονή. Πιστεύεται ότι το όνομα αυτό δόθηκε στην παρακείμενη μονή της Παλιανής και κατ' επέκταση έλαβε το όνομα και το γειτονικό χωριό. Κατά την Ενετοκρατία το Βενεράτο ήταν από τους μεγαλύτερους οικισμούς της επαρχίας. Στον Καστροφύλακα αναφέρεται (101) με 593 κατοίκους το 1583. Το 1833 περιγράφει ένας Άγγλος συγγραφέας, που ήταν τότε τουρίστας στα γύρω χωριά, ότι τον καιρό εκείνο ήταν το μόνο χωριό στη Κρήτη που είχε καθαρά ενετικό όνομα και ότι τότε ζούσαν 12 οικογένειες Χριστιανών και μια μωαμεθανών. Κατά την απογραφή του 1881 κατοικούνταν μόνο από Χριστιανούς. Από το χωριό κατάγονταν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Νεκτάριος (1602-1676), ο γενικός οπλαρχηγός των επαρχιών Τεμένους και Μαλεβυζίου Αντώνιος Ξενάκης ή Τσαγκαραντώνης, ο Γενικός Γραμματέας Καγκελαρίας κατά την επανάσταση του 1821 Νεόφυτος Οικονόμου, ο Μητροπολίτης Κρήτης Γεράσιμος Λετίτσης και ο οπλαρχηγός Χαράλαμπος Βλαχάκης, Αρχηγός Μαλεβιζίου.

Διοικητικά στοιχεία

Δείτε Κοινότητα Βενεράτου Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1997 με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 ορίστηκε έδρα (μέχρι το 2010) του τότε δήμου Τετραχωρίου. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι μαζί με τον Πύργο, το Σινάπι καθώς και τη Μονή Παλιανής αποτελούν την κοινότητα Βενεράτου υπάγεται στη δημοτική ενότητα Παλιανής του Δήμου Ηρακλείου και σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 836 κατοίκους.

Βιβλιογραφία

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.

Παραπομπές