Πληροφορίες
Η Μάρθα είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητος του Δήμου Βιάννου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου. Ανήκε στην Επαρχία Πεδιάδος του Νομού Ηρακλείου.
Γεωγραφικά στοιχεία
Η Μάρθα βρίσκεται στους πρόποδες της νοτιοδυτικής πλαγιάς του υψώματος Κούπα της Δίκτης, στα 5 χιλιόμετρα μετά την Έμπαρο. Η απόστασή της είναι 54 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, απ' όπου νέος δρόμος οδηγεί δυτικά προς Πύργο και εν συνεχεία στους Αγίους Δέκα. Από τη Μάρθα ο δρόμος συνεχίζει προς νότο και σε 5,5 χιλιόμετρα διασταύρωση δεξιά οδηγεί στον Όρμο Κερατόκαμπου. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την παραγωγή λαδιού, δημητριακών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Το χωριό αποτελείται από δύο συνοικισμούς, την Πέρα Μάρθα ή Μικρή ή Ευαγγελισμού και την Πόδε Μάρθα ή Μεγάλη ή Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος. Στον οικισμό μάλιστα κυκλοφορούν και σχετικές μαντινάδες, που πιστοποιούν την ύπαρξη δύο συνοικισμών, όπως επίσης και τα παραγόμενα προϊόντα. Ο κεντρικός ναός στο χωριό είναι ο Άγιος Νεκτάριος. Υπάρχει επίσης το εξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Τσικαλούδη, του 1902 και η Παναγία (Ευαγγελισμός), στην Πέρα Μάρθα, όπου βρίσκεται και το κοιμητήριο. Στον οικισμό λειτουργεί γεωργικός συνεταιρισμός και δραστηριοποιείται πολιτιστικός σύλλογος.
Ιστορικά στοιχεία
Το χωριό αναφέρεται στις βενετικές απογραφές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρχε από πριν σε παλαιότερες εποχές. Σύμφωνα με μία άποψη, το όνομα του χωριού οφείλεται στην καλόγρια της Μονής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου που υπήρχε στην περιοχή. Άλλη εκδοχή κάνει λόγο για κάποια αρχόντισσα ονόματι Μάρθα, της οποίας το αρχοντικό βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι. Σήμερα σώζονται ερείπια από αυτό το αρχοντικό.
Δείτε Κοινότητα Μάρθας
Βιβλιογραφία
Τουριστικός Οδηγός Δήμου Βιάννου, Έκδοση Δήμου Βιάννου.
