Το Μάραθος είναι ορεινό χωριό στις βορειοανατολικές ρίζες του Ψηλορείτη και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μαλεβιζίου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Μαλεβιζίου του νομού Ηρακλείου και παλαιότερα στην Επαρχία Μυλοποτάμου.

Γεωγραφία

Το Μάραθος βρίσκεται στο 20,3 χλμ. της παλιάς οδικής αρτηρίας προς Χανιά σε πετρώδη βουνό στις ρίζες του Ψηλορείτη και σε υψόμετρο 406 μέτρα. Στα βορειοανατολικά στο ύψωμα Βασιλικός υπάρχει πηγή. Στην τοποθεσία Άσπρο Μασχάλι βρίσκεται βιότοπος. Αξιοθέατο είναι και ο Μαραθιανός ποταμός. Εντυπωσιακά είναι και τα σπήλαια Δόξα και Αρκαλόσπηλιος.Επισης μπορείτε να βρείτε πριν την είσοδο σας στο Μάραθος το όρος του Στρούμπουλα που θεωρείται η βορειοανατολική επέκταση του όρους Ίδη (Ψηλορείτης) .

Οικονομία

Οι κάτοικοι απασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια, την ελαιοκομία και με τη μελισσοκομία. Παράγει λάδι και την περίφημη σταφιδολιά.

Πολιτισμός

Ενεργός είναι ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού, ενώ υπάρχει και σύλλογος Γυναικών, με το όνομα «Το ξομπλιαστό κουλουράκι». Το όνομα του τελευταίου παραπέμπει στο έθιμο των κουμπαροκούλουρων, τα οποία χαρίζονται στον κουμπάρο ή στο νονό. Κάθε χειμώνα γίνεται η γιορτή της σταφιδολιάς, οπότε οι παριστάμενοι γεύονται νοστιμιές της παραδοσιακής κουζίνας.. Στο Μάραθο επίσης λειτουργούν περιφερειακό ιατρείο, νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο και αστυνομικός σταθμός.

Ιστορικά στοιχεία

Το 1583 αναφέρεται από τον Καστροφύλακα με το όνομα Maratto με 54 κατοίκους στην επαρχία Μυλοποτάμου. Στην επαρχία Μυλοποτάμου υπαγόταν έως και τις αρχες του 20ου αιώνα. Διαθέτει αστυνομικό σταθμό και αγροτικό ιατρείο. Η ονομασία του οικισμού είναι προελληνική και προέρχεται από το φυτό μάραθος. Στον οικισμό βρίσκονται οι ναοί του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Γεωργίου το εκκλησάκι της Παναγίας και τέλος Η μεγαλύτερη εκκλησία του χωριού Άγιοι Πάντες. Επίσης, εντός του χωριού βρίσκεται το μνημείο για τους πεσόντες από τους Γερμανούς, το μνημείο του καταδρομέα Ηλία Τούλη που έπεσε -άδικα- τον Ιούλιο του 1974 στην Κύπρο, και στο δρόμο προς το Φόδελε το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα.

Διοικητικά στοιχεία

Ως οικισμός αναφέρεται το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Φόδελε και το 1927 στο ΦΕΚ 39Α - 12/03/1927 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, αποτελεί κοινότητα που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Τυλίσου του Δήμου Μαλεβιζίου. Σύμφωνα την απογραφή του 2011 απογράφησαν 351 κάτοικοι. Δείτε: Κοινότητα Μαράθου

Μαραθιανοί

Δημήτρης Βλαντάς: υπουργός

Βιβλιογραφία

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.

Παραπομπές